İlaçların Vücuttaki Etkileri
İlaçlar vücut fonksiyonları veya zihinsel fonksiyonlar üzerinde etki oluştururlar.
İnsan vücudunda üretilen veya dışarıdan alınması gereken ve eksikliği sonucunda hastalık oluşturan aktif maddeleri yerine koyarlar.
Vücuda girerek hastalık oluşturan patolojik mikrop, parazit veya bazı zararlı maddeleri dışarıya atar veya yok edilmelerini sağlar.
İlaç Etkileri
İyi bir ilaçta bulunması gereken özellikler
İlaçların kullanılması gereken amaç ve ilgili hücre ve yapılara ve buradaki biyolojik olaylara etkili olması, buna karşılık diğer dolum ve organlarda etkili göstermemesi gerekir. Selectivite (seçicilik) adı verilir. Fakat bu özellik ilaçlarda tam olarak bulunmaz, göreceli olarak bulunur. Örneğin; digital glikozidler sadece kalp kasına etki gösteren maddelerdir.
İlaç etkisinin geçici olması gerekir. Yani ilaçların etikisinin kısa bir süre içinde ortadan kalkması gereklidir. Vücutta kalıcı etkiler zehirlerin bir özelliğidir. İlacın etkisi doza bağlı olmalıdır.
İlaçların adları
İlaçlar 3 şekilde adlandırılır. Bunlar;
Genel adlar, Ticari Adlar ve Kimyasal Adlardır.
Genel ad; ilaçlarla ilgili eğitimde, bilimsel çalışmalarda, ülke ve uluslar arası düzeyde iletişim kolaylaştırılması ve standartlaştırılması amacıyla kullanılır. Bu çalışmalar WHO tarafından yönetilmektedir.
Örneğin; Aspirin
Ticari Ad; ilacı yapan firmanın kendi ürünlerine verdiği özel addır. Piyasada bir ilacın çok sayıda özel adı vardır.
Kimyasal ad; uluslar arası kimya birliğinin sağladığı addır, genelde uzun ve karmaşık olduğundan pratikte pek kullanılmaz. Sadece ilaç rehberlerinde ve ilaçların prospektüsünde küpüründe yer alır.
İlaçların uygulama şekilleri
Aktif maddelerin hasta tarafından kolayca alınabilmesi için eksipiyonlarla karıştırılarak belirli farmasotik şekillere dönüştürülür. Ve bu şekilde ilaçlar elde edilir. Bu şekilde elde edilen ilaçlar 3 grupta toplanır. Bunlar; Majistral İlaçlar, Ofisinal İlaçlar ve Spesiyalitelerdir.
Majistral İlaçlar; bu ilaçların bileşimi ve galenik şekli hekim tarafından her hasta için ayrı ayrı belirlenir ve eczanelerde hazırlanır.
Ofisinal ilaçlar; farmakopedide belirlenen formüller çerçevesinde hekimin belirlediği miktarda yapılır.
Spesiyaliteler; Bunlar tıbbi müstahzarlardır. Teknik kurallara göre sabit olarak hazırlanır. Özel ad altında satılır. Spesiyaliteler ülkemizde Sağlık Bakanlığı’nın vereceği ruhsat ile piyasaya çıkarılır.
Farmasötik Şekiller
Farmasötik şekiller fiziksel özelliklerine ve uygulama şekillerine göre sınıflara ayrılır. Genel olarak farmasötik şekiller, katı farmasötik şekiller ve sıvı farmasötik şekillerdir.
Katı farmasötik şekiller; Ağızdan alınanlar ve diğer yollardan alınanlar olarak ikiye ayrılır.
Ağızdan alınan farmasötik şekiller; tablet, kaşe, draje, pilul, kapsül, toz, paket
Diğer yollarla alınanlar ise; supozituvar, ovul, transdermal, terapotik
Sıvı farmasötik şekiller; solüsyon, enjeksiyonluk solüsyon, emülsiyon ve süspansiyon, şurup, lavman, posyon, merhem, aerosol ve damladır.
Bitkilerden İlac Yapimi Nasil Olur
İlaç Nasıl Yapılır, İlaç Kaynakları
İlaçlar genel olarak 2 şekilde elde edilir;
Doğal kaynaklar ve Sentez yolu ile Bitkilerden İlaç Yapımı
Sentez Yolu; bugün kullanılan ilaçların pek çoğu sentetik yollardan da elde edilebilmektedir. Topta kullanılan ilk sentetik ilaçlar eter ve azot protoksit adı verilen genel anestezik maddelerdir. Daha sonra kimyadaki gelişmeler ilerledikçe birçok ilaç sentez yoluyla yapılmaya başlamıştır.
Doğal Kaynaklar ve İlaç Yapımı
a- Bitkilerden elde edilenler; bunlar bitkilerin özsuyu yaprakları, tohumları veya kabukları gibi belirli bir kısımlarından elde edilir. Bitkisel kaynaklardan elde edilen en önemli etken maddeler alkoloidler ve glikozoidlerdir.
Örneğin; Belladon alkol (göz kası) digital glikozoid, Afyon alkol (uyuşturucu)
b- Hayvansal kaynaklı olanlar; hayvanların hormonları, serumları ve enzimlerinden elde edilir.
c- Mikroorganizmalardan elde edilenler; genellikle antibiyotik adı verilen maddelerin elde edilmesinde kullanılır. Örneğin, penisilin, penicillium notatumdan yapılmaktadır.
d- Madensel kaynaklar; bu tür elde edilen ilaçlar daha az sayıda bulunmaktadır. Özellikle kükürt, I, Fe, Al, Mg ve Amonyum bileşiklerinden tedavide yararlanılmaktadır.
e- DNA Rekombinasyonu; burada insan veya hayvan organizmasında belirli bir maddeyi sentezleyen hücrelerden alınan DNA molekülü çeşitli işlemlerden geçirildikten sonra kolay üreyen bir mikroorganizmanın sitoplazması içine sokulur. Burada istenilen maddenin yapılması sağlanır. Bu teknik ile aşılar, insülin, büyüme hormonu ve interferon adı verilen maddeler üretilmektedir.
İlaçlar genel olarak 2 şekilde elde edilir;
Doğal kaynaklar ve Sentez yolu ile Bitkilerden İlaç Yapımı
Sentez Yolu; bugün kullanılan ilaçların pek çoğu sentetik yollardan da elde edilebilmektedir. Topta kullanılan ilk sentetik ilaçlar eter ve azot protoksit adı verilen genel anestezik maddelerdir. Daha sonra kimyadaki gelişmeler ilerledikçe birçok ilaç sentez yoluyla yapılmaya başlamıştır.
Doğal Kaynaklar ve İlaç Yapımı
a- Bitkilerden elde edilenler; bunlar bitkilerin özsuyu yaprakları, tohumları veya kabukları gibi belirli bir kısımlarından elde edilir. Bitkisel kaynaklardan elde edilen en önemli etken maddeler alkoloidler ve glikozoidlerdir.
Örneğin; Belladon alkol (göz kası) digital glikozoid, Afyon alkol (uyuşturucu)
b- Hayvansal kaynaklı olanlar; hayvanların hormonları, serumları ve enzimlerinden elde edilir.
c- Mikroorganizmalardan elde edilenler; genellikle antibiyotik adı verilen maddelerin elde edilmesinde kullanılır. Örneğin, penisilin, penicillium notatumdan yapılmaktadır.
d- Madensel kaynaklar; bu tür elde edilen ilaçlar daha az sayıda bulunmaktadır. Özellikle kükürt, I, Fe, Al, Mg ve Amonyum bileşiklerinden tedavide yararlanılmaktadır.
e- DNA Rekombinasyonu; burada insan veya hayvan organizmasında belirli bir maddeyi sentezleyen hücrelerden alınan DNA molekülü çeşitli işlemlerden geçirildikten sonra kolay üreyen bir mikroorganizmanın sitoplazması içine sokulur. Burada istenilen maddenin yapılması sağlanır. Bu teknik ile aşılar, insülin, büyüme hormonu ve interferon adı verilen maddeler üretilmektedir.
Bitkisel İlac Tedavisi
İlaç Tedavisi ve Bitkisel İlaç Tedavisi
İlaçlar hastalıkların tanısı, tedavisi profilaksisi ve diğer tıbbi araçlar için kullanılır. Tedavi hastalıkların iyileşmesi, ilaçların kullanılma amaçlarının en önemlisidir.
Eğer bir hastaya yapılan tedavi hastalığın bütün nedenini, belirtilerini tamamen ortadan kaldıracak şekilde yapılıyorsa bu tür tedaviye radikal tedavi adı verilir.
Eğer hastalığın nedeni ortadan kaldırmayıp patolojik olayı ve hastalığı kısmen etkileyerek yani hastalığın gelişmesini yavaşlatarak sadece semptomlarını ortadan kaldırıyorsa palyatif tedavi adı verilir.
Hastalık tedavi edilirken sebebin ve hastalığın ne olduğunu bilmeden ilaçların hastalıktaki rolünü ve etki şeklini bilmeden, sadece gözlemlere dayanarak yapılan tedavi şekline ise ampirik tedavi denir. (İlaçla Tedavi)
İlaçlar kullanılırken organizmanın fizyolojik yapısını ve ilacın etki mekanizmasının çok iyi bilinmesi gerekir.
En iyi tedavi; uygun ilacın uygun hastada, uygun sürede, dozda ve uygun hastalık için kullanılmasıyla olur.
İnsanlar üzerinde tedavi edici etkisi bulunan biyoaktif maddeler ve droglar genellikle olduğu gibi kullanılmazlar. Bu maddeler eksipiyon adı verilen etkin olmayan yardımcı maddelerle karıştırılarak kullanılmaktadır. Bunun nedeni biyoaktif madde ve drogların hem hasta tarafından alınmaları zordur, hemde etkileri az, yan etkileri fazladır. Bu nedenle eksipiyon adı verilen maddelerle karıştırılarak insanlara kolayca uygulanabilecek farmasötik şekillere dönüştürülürler. Bunlar farmasötik şekiller, galenik preparatlar ve dozlam adı verilen özel şekillerdir.
İlaçlar hastalıkların tanısı, tedavisi profilaksisi ve diğer tıbbi araçlar için kullanılır. Tedavi hastalıkların iyileşmesi, ilaçların kullanılma amaçlarının en önemlisidir.
Eğer bir hastaya yapılan tedavi hastalığın bütün nedenini, belirtilerini tamamen ortadan kaldıracak şekilde yapılıyorsa bu tür tedaviye radikal tedavi adı verilir.
Eğer hastalığın nedeni ortadan kaldırmayıp patolojik olayı ve hastalığı kısmen etkileyerek yani hastalığın gelişmesini yavaşlatarak sadece semptomlarını ortadan kaldırıyorsa palyatif tedavi adı verilir.
Hastalık tedavi edilirken sebebin ve hastalığın ne olduğunu bilmeden ilaçların hastalıktaki rolünü ve etki şeklini bilmeden, sadece gözlemlere dayanarak yapılan tedavi şekline ise ampirik tedavi denir. (İlaçla Tedavi)
İlaçlar kullanılırken organizmanın fizyolojik yapısını ve ilacın etki mekanizmasının çok iyi bilinmesi gerekir.
En iyi tedavi; uygun ilacın uygun hastada, uygun sürede, dozda ve uygun hastalık için kullanılmasıyla olur.
İnsanlar üzerinde tedavi edici etkisi bulunan biyoaktif maddeler ve droglar genellikle olduğu gibi kullanılmazlar. Bu maddeler eksipiyon adı verilen etkin olmayan yardımcı maddelerle karıştırılarak kullanılmaktadır. Bunun nedeni biyoaktif madde ve drogların hem hasta tarafından alınmaları zordur, hemde etkileri az, yan etkileri fazladır. Bu nedenle eksipiyon adı verilen maddelerle karıştırılarak insanlara kolayca uygulanabilecek farmasötik şekillere dönüştürülürler. Bunlar farmasötik şekiller, galenik preparatlar ve dozlam adı verilen özel şekillerdir.