Yılan Sokmaları, Dünyada 3000 den daha fazla çeşit yılan vardır ve bunların beş farklı türden gelen 375' ide zehirlidir. Her yıl yaklaşık 300.000 kadar yılan ısırığı oluşur ve bunlardan 30.000-40.000 ölüm olur. Zehirli yılanlar tropikal ve ılıman bölgelerde yaygın olarak yaşarlar. Çeşitli tipteki yılanların toksinleri hem etki hem de şiddet bakımından birbirinden farklıdır. Yılanlar cinslerine göre; kürarizan toksin, nörotoksin, şok yapıcı, hemoliz yapıcı, yaygın damariçi pıhtılaşma yapıcı ve sitoliz yapıcı toksinlere sahiptir. Yurdumuzda bulunan viperid ailesinden "engerek yılanı" da yaygın damariçi pıhtılaşma yapıcı özelliğe sahiptir.
Belirti ve Bulgular
Yılanın türüne, büyüklüğüne, hastanın yaşına, ısırılan bölgenin yerine ve derinliğine, ısırık sayısına ve enjekte edilen zehir miktarına bağlıdır. Hastanın zehire karşı reaksiyonunu kötüleştirebilen bir hassasiyeti olabilir. Aynı zamanda yılanın dişlerinden ikinci bir enfeksiyon oluşabilir. Lokal belirtiler: Isırılan yerde 1-36 saat içinde oluşan ödem, ağrı, peteşi, ekimoz, organda fonksiyon kaybı ve ısırıldıktan 16-36 saat sonra nekroz oluşumu görülür. Sistemik belirtiler: Bulantı kusma, terleme, senkop, paralizi, hastanın ağzında metalik ya da kauçuk tadı, hipotansiyon taşikardi, aşırı tükürük salgılama, konuşma güçlüğü, görme bozukluğu, kas seyirmeleri, parestezi, burun kanaması, idrar, dışkı ya da tükrükte kan, pitozis, myozis ve nöbetler görülebilir. Hemoraji, böbrek yetmezliği ve hipovolomik şok yaşamı tehdit eden ciddi sistemik reaksiyonlardır.
Tedavi ve Bakım
Yılanın ısırdığı yerde acil bakım uygulamalarına hemen başlanır; Yaralı bölge sabitleştirilerek hareketi kısıtlanır. lsırılan yerin üzerinden lenf akımını engelleyecek fakat kan dolaşımını engellemeyecek bir turnike uygulanır. lsırma zamanı bir saatten az ise, yaralı bölgenin 5-10 cm üstünden kesilir ve üstten sıkıştırılarak emilirse zehirin %25-30'u çıkartılabilir. Ancak uygulamayı yapan kişinin ağzında yara dişinde çürük bulunmamalıdır. Alkol, çay, kahve ve diğer uyarıcı ilaçlar verilmez, ilaçların emilimini bozacağından dolayı buz uygulanmaz. Hasta acil kliniğe geldiğinde; Yaşam bulguları, yaralı bölgenin altından nabız kontrolü, aldığı-çıkardığı sıvı takibi yapılır. Her 15-20 dakikada bir ödem için değerlendirilir. %09'luk NaCl ile damar yolu açılır. Hayati tehlike söz konusu ise zehirin antidoru uygulanır. Antidota ait reaksiyonlar gözlenir (alerji testi yapılır). Yara temizlenir, steri gazlı bir bezle kapatılır. Hastanın aşı programı eksiksetetanoz profilaksisi yapılır. Antibiyotikler verilir.Steroidler zehlrin yayılmasını arttırdığı için ilk içinde verilemez.