Solunum Nedir, Solunum Hakkında Genel Bilgiler (Respirasyon)
İnsanlarda Solunum, Canlılarda Solunum, Solunum Yolları
Solunum sistemi, kana oksijeni veren, kandan karbondioksiti alan ve dolaşım sistemiyle ortaklaşa görev yapan bir sistemdir. Gaz değişimini solunum sistemi, gaz taşımayı da dolaşım sistemi üstlenmiştir.
Soluk alma (Insplrasyon), soluk verme(eksplrasyon) işlemine solunum denir. Solunum, solunum sistemi, iskelet, kasları ve sinir sistemi ile yapılır.
Solunum dakikada yeni doğanda 38-40, gençte 20-24 ve yetişkinde 16-20 defadır. Eforla veya patolojik durumlarda sayısı, kapasitesi ve solunum hacmi azalır ya da çoğalır.
Solunum Yetersizliği, Solunum güçlükle yapılıyor ya da durmuş ise suni solunum ile gaz alışverişi devam ettirilebilir. Solunum refleksi tekrar uyandırılabilir.
Solunum sistemi, burun, yutak, gırtlak, soluk borusu ve akciğerlerden meydana gelir. Diyafragma, kaburgalar ve kaburgalar arası kaslar, göğüs kasları, solunum sisteminin yardımcı organlarıdır.
İç Solunum ve Dış Solunum
Solunum ile alınan 02, canlılar için çok önemli bir gazdır. Oksijen hücrelerde meydana gelen oksidasyonun ve enerjinin temel unsurudur. Oksijensiz canlılık devam edemez.
Solunum, dış solunum (Eksternal respirasyon) ve iç solunum (internal respirasyon) olmak üzere iki ayrı ortamda devam eder.
Dış solunum, oksijenin alınıp, karbondioksitin verilmesidir. Dış solunum yapılırken vücut ısı ve sıvı kaybeder. Dış solunum, akciğerdeki gaz alışverişidir.
İç solunum ise, eritrositler ile doku hücreleri arasında yapılır. Oksijen (02) hücrelere, hücrelerde oksidasyon sonucu meydana gelen karbondioksit (C02) eritrositlere bağlanır. Eritrositler, karbondioksiti akciğerdeki alveollere getirirler. Alveol boşluğuna geçen karbondioksit hava ile dışarı atılır.
Solunum Fizyolojisi
Solunum sistemi merkezi sinir sistemindeki solunum merkezi (medulla oblangata) uyarıları ile çalışır. Akciğerde karbondioksit gazının belli yoğunluğa ulaşması, solunum merkezini uyarır. Merkez ise diyafragma ve solunum kaslarına sinirsel uyarılar gönderir. Bu uyarı sonucu diyafragma ve solunum kasları kasılarak soluk alma (insplrasyon) işlemi yapılır, yani göğüs kafesi genişler.
Gevşeme sonucu soluk verme ( eksplrasyon) işlemi yapılır, yani göğüs kafesi daralır. Otonom sinir sistemi ile solunum isteğimiz dışında devam eder.
Solunumla genel olara 500 cc hava alınır ve verilir. Aslında alveollerde sürekli olarak 2000 cc hava vardır. Buna artık hava denir. Derin nefes alıp verme ile bu miktar akciğerin kapasitesine bağlı olarak 3000-5000 cc'e çıkarılabilir.
Alveoller ortam havadaki gazı seçerek alma özelliğine sahiptir. Yani solunan hava da normal karışımın dışında gaz-basıncı artarsa eritrositlere basıncı fazla gaz ulaşarak hemoglobinde birleşir. Gaz zehirlenmesinin mekanizması da bu prensibe bağlı olarak gelişir.