Sarılık Nedir, Bebeklerrde Çocuklarda Sarılık Hastalığı
Ölmüş alyuvarlardan (eritrositlerden) ayrışan hemoglobinin bir yıkım ürünü olan bilirübin boya maddesinin birikimiyle deri ve dokuların sararmasıdır. Hemolitik, obstrüktif (tıkanıklık) ve hepatik olmak üzere üç tip sarılık vardır.
1. Hemolitik sarılık: Dolaşımda çok sayıda alyuvar yıkımı sonucu oluşacak bilirübin karaciğer tarafından bağırsağa tümüyle atılamaz. Fazla bilirübin dolaşıma katılınca deri ile dokularda birikim olur.
2. Obstrüktif sarılık: Bu tip sarılıkta safra yollarının herhangi bir nedenle tıkanıklığı sonucu (safra taşları, tümör vb.), safra bağırsağa atılacağı yerde tekrar kan dolaşımına katılır.
3. Hepatik sarılık: Bu tip sarılık, karaciğer hücrelerinin hastalanması ya da karaciğerin herhangi bir hastalığı sırasında karaciğer hücrelerinin şişmesi nedeniyle karaciğer içindeki küçük safra kanallarının tıkanması sonucu oluşur. Sarı humma, fosfor, kloroform, karbon tetraklörür vb. zehirlenmelerinde karaciğer hücreleri yıkıma uğrar ve bu hücrelerdeki bilirübin serbest kalarak dolaşıma katılır.
Burada söz konusu sarılık, yaygın sarılıktır. Herhangi bir sarılık vakasında öncelikle akut virüslü hepatiti düşünmek gerekir.
a) Bulaşıcı hepatit virüsü (Hepatit Sarılık) (Tip A,MS1) hastaların dışkısıyla kirlenmiş maddelerin ağız yoluyla alınmasıyla bulaşır. Sağlık koşulları tam olmayan bölgelerde zaman zaman salgınlara yol açar. Kuluçka devri 1-7 haftadır.
b) Serum hepatiti virüsü (Tip B,MS2) kan nakli, aşı, enjeksiyon, diş çekilmesi, dövme yaptırma, kan aldırma, hatta cinsel ilişkiyle bulaşır. Kuluçka devri 60-160 gündür.
Sarılık Belirtileri: Hemolitik sarılıkta dışkının rengi koyu, idrarın rengi normaldir. Obstrüktif sarılıkta, dışkının rengi kil rengine yakın sarılıktadır ve bilirübin proteine bağlı olmadığından, böbrekler tarafından atıldığı için idrarın rengi koyudur.
Hepatik sarılıkta, iştahsızlık, bulantı, kusma, özellikle karaciğer bölgesini kapsayan gerginlik hissi ya da ağrı, yüksek ateş, baş ve eklem ağrıları ve çok seyrek olarak da döküntü şeklinde ortaya çıkan belirtiler vardır.
Süreci: Bütün sarılıklarda bilirübin birikimi nedeniyle deri ve dokuların rengi sarıdır. Hastalık ilerledikçe sarılığın rengi koyulaşır ve dışkının rengi açılır. Kandaki bilirübin miktarı giderek artar.
Sarılık Tedavisi: Etken olan nedenin tedavisine yöneliktir. Tedavide genel olarak antibiyotik kullanılmaz ve diyetle dinlenmeye önem verilir. Hastaya alkol, kızarmış balık, baharlı ve yağlı yiyeceklerin dışında her şey verilebilir. Başlangıçta hasta iştahsız olduğu için meyve suları, çorbalar, kompostolar, süt ve türevleri verilir. İştah düzeldiği zaman normal diyete geçilir. Özel bir dayanıksızlık olmadıkça yumurtanın verilmesinde bir sakınca yoktur. Hastalık tamamen iyileştikten sonra kızartmalar yenebilir. Alkol, ancak hastalığın geçişinden itibaren altı ya da bir yıl sonra alınabilir. Yatak dinlenmesi mutlaka gereklidir. Hastalık seyrine göre dinlenme süresi kısaltılıp uzatılabilir. Sarılık uzarsa, hastaya, A, D, vitaminleri, kalsiyum glükonat verilmelidir. Safra kanallarındaki herhangi bir tıkanıklık ameliyatla giderilmelidir.