İçecek Nedir, İçecek Çeşitleri Nelerdir
Su oranı yüksek besinleri içecek olarak yorumlayabiliriz, içecekleri 4 ana grupta toplayabiliriz. Bunlar:
(a) Sıcak içecekler (çay, kahve, kakao, eriyebilir kahve),
(b) Meyve suları, ayran, süt,
(c) Karbonatlı içecekler (gazozlar, kolalar),
(d) Alkollü içecekler.
Çay Nedir, Çay Hakkında Bilgiler: Çay bitkisinin yapraklarından özel olarak, tercihan ilk 3 yapraktan hazırlanan bir bitki kurusudur. Sıcak suya konulması (demlenme) ile, bazı maddeler suya geçer, su renklenir ve tadı acılaşır. Bu nedenle genellikle çayın içine şeker konularak içilir. Çayın beslenmeye bir katkısı yoktur. İçindeki maddeler nedeniyle uykusuzluk, sinirlilik, besinlerdeki demir emilmesini engelleme, kalp çarpıntısı yapabilir. Çayın içine süt, limon da konulabilir. Çaya limon konulduğu zaman çayın yoğunluğu değişmemesine karşın, çayın rengi açılır. Çaya süt konulduğunda besleyicidir. Çay yaprakları fermente edilmeden hazırlanırsa, çayın rengi yeşil olur, bu çaya yeşil çay denilir ve genellikle Çin'de içilir. Çay bardakları, çay içme saatleri birer sosyal olgu olup, İngilizlerin akşam 5 çay saatleri birer gelenektir. Ülkemizde de sohbet yapmak için birer simge olmuştur. Ayrıca, kullandığımız cam çay bardakları yabancılar için Türk lalesinin bir yansıması olarak değerlendirilmektedir. Elma, portakal, tarçın gibi bazı besinlerin lezzetleri (aromaları) özel katkı maddeleri ile çay şeklinde hazırlanabilmekte, sıcak veya soğuk içilebilmektedir. Bu içeceklere de elma lezzetindeyse elma çayı denilmektedir.
Kahve: Afrika, Güney Amerika'da üretilen kahvenin içime hazırlanışı geleneklerimize göre uyarlanmış, Türk kahvesi olmuştur. Kahve çeşitli işlemlerden geçirilerek eriyebilen kuru maddeler şekline dönüştürülebilir. Bu tip kahvenin pişirilmeksizin hazırlanması kolay olduğundan Ülkemizde de giderek yaygınlaşmaktadır. Bunun yanında iri taneli kahve ile içecek hazırlayan özel kaplar vardır. Bu kaplarda kaynayan suyun buharı kahveyi eriterek içecek olarak hazırlar.
Kahve toz halinde hazırlandıktan sonra kapalı kaplarda saklanmaz ise, koku ve tadı azalır. Bu nedenle hava ile teması azaltılmalıdır.
Kahvenin de çay gibi besleyici bir özelliği yoktur.
Kakao: Napolyon gibi eskiden zenginlerin içeceği olan kakao, bugün herkesin tüketebileceği bir içecek olmuştur. Genellikle sütle birlikte içildiğinden dolayı besleyicidir. Kakaonun içine yağ, süt ve şeker konularak çikolata hazırlanır.
Meyve suları: Limonata, suya limon sıkarak ve şeker ile karıştırılarak hazırlanır. Limon kabuğu da rendeleyip konulursa, kabuktaki renk ve lezzet suya geçer. Diğer meyveler ezilerek çıkarılan sular ve posaları ayrı ayrı veya birlikte içilebilir. Piyasada satılan meyve suları, genellikle meyve posasının (pulpa) su ve şekerle karıştırılarak hazırlanmış şeklidir. Bazı meyve sularını özellikle protein bakımından zenginleştirmek için peynir altı suyu eklenmektedir. Bunun dışında ezilerek oluşturulan domates suyuna hemen hemen hiç tuz katmadan, şişelenerek veya kutulanarak satışa sunulmaktadır. Vitamin yönünden kayıp olmaması için meyvelerin metal olmayan mutfak gereçleri ile ezilerek sıkılması ve hemen tüketilmesi önerilmelidir.
Gazozlar: Şekerli suların karbondioksitle doyurulup, basınçlı olarak şişelenmesidir. Sıvı içine konulan maddelere göre besin değeri değişmektedir.
Alkollü içkiler, Alkollü İçecekler: Alkol, genellikle basit şeker kapsayan üzüm suyu gibi besinlerden mikroorganizmaların yaptığı fermantasyon sonucu oluşur. Alkol oranını arttırmak için damıtılma işlemi yapılmaktadır. Saf alkol belirli oranda su, tat ve koku verici maddelerle karıştırılarak içkiler yapılır. Alkolün hemen hemen tamamı karaciğerde yıkılır. Alkol yakılmadan önce enerji çeker ve toksik ara ürün (asetaldehit) oluşur ve takiben yakılarak enerji verir. Bu nedenle alkol tüm hücrelere toksiktir. 2 hafta süre ile yüksek dozda alkol alanların karaciğer hücrelerinde zedelenme gözlenebilir ve bu olay alkol kesilse bile uzun süre devam edebilir. Alkollü içkiler daha çok sosyal, kültürel içki özelliğini taşımaktadırlar. Fransa ve İtalya gibi ülkelerde bu belirgin olarak gözlenmektedir. Ancak buralarda genellikle tüketilen içkiler düşük alkollü ve damıtılmamış şarap türü içkilerdir. Ülkemizde ise yüksek alkollü içkilerin tüketimi fazladır.
Alkol Oranları, Alkol Oranı Yüksek İçkiler
Rakı: %40-50, konyak: %30-35, viski: %35-45, cin: %35-60, votka: %45-50, şarap: %10-18 köpüklü şarap (şampanya): %7-12, likör: %15-40, bira: %3-5. Bu oranlara göre 5 bardak şarap içen bir kişi, 1 bardak rakı içenle aynı alkol miktarını almış olmaktadır. Alkolün kana geçişini etkileyen birçok faktör vardır. Bunun gibi veya diğer bazı nedenlerden dolayı alınan alkolün etki şekli kişilere göre farklı olabilmektedir.
Sağlıklı yaşam çerçevesinde insan vücuduna zararlı olan tüm maddelerden uzak durmak gereklidir. Bu açıdan giderek alkolsüz ve sigarasız bir yaşam, oldukça fazla oranda Dünya'da taraftar bulmaktadır.