Vitaminler Nelerdir, Vitaminler Çeşitleri
A vitamini nedir, A vitamininin Yararları
Eş anlamları: A1 vitamini (retinol); öncül A vitamini olup, bazı bitkilerin renk yapıcı maddeleri olarak bulunanlar: alfa, beta, gamma karotenlerdir. Bunlar karaciğerde A vitaminine dönüşürler. Bitkilerde A vitamini bulunmaz. Ancak öncül vitamin maddeleri (provitamin) olarak bulunur.
A Vitamini Özellikleri: Isıya dayanıklıdır, kolay oksitlenerek yıkılır. Bu nedenle E vitamini oksidasyonun önlenmesinde etkin rol oynar. Emilimi için safraya gereksinimi vardır. Karaciğerde depo edilir.
Biyokimyasal etkileri: Göz dibindeki tabakada (retinal pigmentte) bulunur. Alaca karanlıkta görmemize yardımcı olur. Kemik ve diş gelişiminde ve cildin (epitelin) oluşumu ve olgunlaşmasında etkili olur.
A Vitamini Eksikliği, Eksikliğinde gelişen tablolar:
1. Gece görememe: Işığa bakamama (fotofobi), alaca karanlıkta net görememe (gece körlüğü) şeklindedir.
2. Gözün ön kamerasının (korneanın) matlaşması (keratinize olması): Gözün parlaklığını kaybetmesi, göz kuruluğudur ki (kseroftalmi) olarak adlandırılır ve körlüğe kadar gidebilir.
3. Büyümede duraklama: Kemiklerin büyüme yerlerinde hatalı gelişimi gözlenir ve diş yapımı ve gelişiminde defektler olur,
4. Sık hastalanma: Ağız, burun gibi yüzeyleri örten cildin (müköz membranların) ve cildin sertleşmesi (keratinizasyonu) sonucu gelişmektedir.
A Vitamini fazlalığı
Ciltte birikebilir: İştahsızlık, yavaş büyüme, cildin çatlaması ve kuruması, karaciğer ve dalağın büyümesi, uzun kemiklerde şişlik ve ağrı, kemiklerde kolay kırılma, kafa içi basıncın artması sayılabilir.
A Vitamini İçeren Yiyecekler, A Vitamini Besinler
Hayvansal ve bitkisel olabilir. Karaciğer, balık yağı (balık karaciğer yağı), tam süt, tereyağlı besinler, yumurta sarısı, süt katılmış veya vitamin katkılı margarinler hayvansal kaynaklıdırlar. Bitkisel olanlar: Karotenli yiyecekler, yeşil sebze, sarı sebze ve meyvelerdir. A vitamini ısıya dayanıklı olduğu için besinlerin pişirilmesi sırasında önemli kayıplara uğramaz. Ancak besinler bekletilecek olursa A vitamini yıkılır, parçalanır, okside olur. Daha önceleri şişede satılan portakal sularında tartrazin ve sunset yellow boyaları bulunmakta idi. Bugün doğal besin boyaları kullanılmaktadır. Birçok sarı veya portakal renkli içeceklerde renk verici olarak beta karoten (A vitaminin öncül maddeleri) bulunmaktadır.
Günlük A Vitamini İhtiyacı: 1400 - 5000 ünitedir. 1 ünite (IU) vitamin A aktivitesi 0.3 mikrogram retinol, 0.6 mikrogram betakarotene eşittir.