Hepatit Nedir, Hiv Hepatit Hastalığı
Hepatit B (HBV) ve C virüs (HCV) infeksiyonları, ülkemizde çok daha ciddi bir virüs infeksiyonu olarak karşımıza çıkmaktadır. Tüm dünya nüfusunun 2/5'i (2 milyar) HBV ile infektedir; buna karşılık HIV taşıyıcısı 20 milyon civarındadır. Her yıl 50 milyon yeni hepatit B olgusu ortaya çıkmaktadır. HBV'e bağlı nedenlerle yıllık ölüm 1-2 milyon olup sağlık çalışanlarında 1000 kişide 3.47-4.21 oranındadır. HBV, HlV'den 100 kez daha fazla bulaşıcıdır. HIV için en düşük bulaştırıcı kan miktarı 0.1 mi iken, HBV için 0.00004 ml'dir. Sağlık çalışanlarında kontamine iğne ile bulaşma HIV için %0.3 iken, HCV için %2-7, HBV için %5-43 kadar olmaktadır.
Türkiye nüfusunun %5'i HBV taşıyıcısıdır; buna karşılık, tespit edilen HlV-pozitif olgu sayısı 700 civarındadır. Korunma yöntemleri çok farklı değildir. Bütün bu koruma yöntemlerinde belirtilmiş olan kurallara titizlikle uyulması, bunun komiteler tarafından yürütülmesi ve denetlenmesi gerekmektedir. Hepatit virüsleri kan ve kan ürünleriyle yaygın olarak geçebildiği için bu konuda belirlenmiş evrensel kurallara uyulması bir zorunluk haline gelmiştir.
HIV Geçişini önlemek için
Uluslararası önlemler
1. Tüm sağlık çalışanları, cilt ve müköz membranlarla teması önlemek için uygun önlemleri almalıdır. Eldiven giyilmelidir, her hasta ile temastan sonra eldivenler değiştirilmelidir, işlem anında müköz membranlara olabilecek sıçrama ve saçılmalardan korumak için maske, gözlük giyilerek ağız, burun ve gözler korunmalıdır. Bu gibi saçılmaların fazla olduğu durumlarda önlük de giyilmelidir.
2. Hasta kam veya vücut sıvılarıyla temas etmesi durumunda eller hemen yıkanmalıdır. Eldivenler çıkarıldıktan hemen sonra eller yıkanmalıdır.
3. Bütün sağlık çalışanları herhangi bir cerrahi işlem anında ortaya çıkabilecek iğne batması, kesilme veya aletlere bağlı yaralanmalara karşı önlem almalıdır. İğne yaralanmalarına karşı işlem sonrası iğne kılıfları iğnelere tekrar takılmamalıdır, iğne uçları kırılmalı veya uygun koruyucu kutularda yok edilmelidir.
4. Akıntılı lezyonları olduğunda hastalarla direkt temastan kaçınmalı; ilgili aletlere çıplak elle temas etmemelidir.
5. Hamile sağlık çalışanları hamile olmayanlardan daha fazla risk altında değildir. Ancak, HIV bulaşırsa perinatal geçiş dolayısıyla çocuk büyük risk altında kalır. Bu riskten dolayı hamile sağlık çalışanları önlemlere özellikle dikkat etmeli ve çok daha titiz olarak uygulamalıdır.
İnvazif işlemlerde ek önlemler
1. İnvaziv cerrahi işlem yapanlar yukarıda sayılan kurallara çok büyük titizlikle uymak zorundadırlar. Bulaşmayı engellemek için eldiven mutlaka giyilmeli, cilt ve mukozaları korumak için maske, kep, gözlük, önlük takılmalıdır. İşlem sonuçlanıncaya kadar bu önlemler önemle sürdürülmelidir.
2. Eldivenin yırtılması, iğne batması, kesilme veya diğer yaralanmalarda hasta emniyetine zarar vermeden eldiven hemen değiştirilmeli, olaya sebep olan alet sahadan uzaklaştırılmalı ve kullanılmamalıdır. Çift eldiven cildin kan ve kan ürünleriyle temasını azaltır. Ancak, sağlam ciltten virüslerin penetrasyonu zaten mümkün değildir. Bu tip yaralanmalar olduğunda çift eldiven marjinal (sınırlı, çok az) koruma sağlar. HIV infekte bir hastanın ameliyatı sırasında bu tip yaralanmaları önlemek için 'yavaş çekim film kareleri gibi hareket etmek' gerekir.