Akciğer Hastalıklarının Belirtileri
Dispne Nedir
Dispne, nefes darlığı, soluksuzluk (havasızlık duygusu veya hava açlığı) ve solunum güçlüğü benzer anlamda kullanılır. Akciğer parenkimasında ve solunum yollarında oluşan anormallikler dispnenin başlıca nedenleridir. Kalp hastalıklarının önemli bir belirtisi olan ortopne (alçak yatıldığında oluşan ve yüksek yatınca düzelen dispne) amfızem, kronik bronşit hastalarında ve ciddi astma nöbetlerinde de izlenir. Kalp hastalarında oluşan paroksismal nokturnal dispne geceleri uyandırıcı niteliktedir. Gece dispneleri astmada da izlenebilir.
Bazı vakalarda dispne "psikonörotik" niteliktedir. Bazı vakalarda organik ve psikolojik etkenlerle birlikde bulunur. Örneğin bazı astma hastalarında akciğer fonksiyon testleri normal olduğu halde dispne vardır.
Cheyne-Stokes solunumunda periyodik düzensiz bir dispne vardır. Solunum giderek artarak hiperventilasyon, sonra solunum giderek azalarak hipo-ventilasyon, hatta apne oluşur. Hastalar heperventilasyon döneminde de nefes darlığından yakınırlar. Cheyne-Stokes solunumu genellikle kalp hastalığıyla ilgilidir. Kusmaul solunumunda ciddi bir hiperpne vardır, eforda oluşan bir dispneye benzer ve üremi, diabet ve ciddi şok gibi vakalarda oluşan metabolik asidozla ilgilidir.
Başlıca dispne nedenleri
Solunum sistemi hastalıkları: KOAH (astma, kronik bronşit ve amfızem), akciğer infeksiyonları, akciğerin yaygın parenkima hastalıkları, trombo-emboli ve obstrüktif üst solunum yolları hastalıkları.
Kardiyovasküler hastalıklar, ciddi anemi, aşırı şişmanlık, nöropsişik düzensizlikler.
Kronik akciğer ve kalp hastalarında dispne derecesi prognoz bakımından aydınlatıcı olur. Bu konuda pratik ve yararlı bir değerlendirme:
Dispne dereceleri:
1. derece dispne Hasta düz bir yerde aynı beden yapısı ve yaştaki kişiler gibi yürür. Ancak yokuş veya merdiven çıkışında dispne vardır.
2. derece dispne Hasta düz bir yerde kendine uygun bir yavaşlıkla 1,5 km dispne olmadan yürür. Ancak normal hızda dispne oluşur.
3. derece dispne Düz bir yerde 100 m kadar veya birkaç dakika yürümekle dispne.
4. derece dispne Az bir çaba ile örneğin giyinme veya konuşmakla dispne.Özellikle akciğer kanseri cerrahi girişimi için sık olarak başvurulan Fizik Yetenek değerlendirilmesi (Karnofsky ölçüsü) ile dispne dereceleri arasında yakın bir ilişki vardır