Bebekler İçin Mamalar, Bebeklere Ek Besinler Verilmesi
Genellikle üçüncü aydan başlayarak ek mamalar verilir. Bu işe üçüncü ayda başlanmasının birçok yararları vardır.
1 - Anne sütü üçüncü aydan başlayarak çocuğun gereksinimi olan bazı maddeleri karşılayamaz örneğin, demir ihtiyacı.
2- Çocuk pürtüklü, katı besinlere yaşı büyüdükçe zor alışır. 1-1,5 yaşına kadar yalnızca süt verilmiş çocuğu katı besine alıştırmak bazen bir sorun olur. Oysa üçüncü ayda bu iş kolaylıkla halledilebilir.
3- Üçüncü aydan sonra bebeğin sindirim sistemi pürtüklü yiyecekleri sindirecek duruma gelmiştir.
Bu nedenlerle günümüzde birçok doktor üçüncü ayda ek mamaya başlamayı önermektedir.
Üçüncü ayda ek mamalara başlanınca, çocuk o güne kadar yemediği bu yiyeceklere karşı ilkin tepki gösterebilir. Ancak, kısa bir süre sonra alışacaktır.
İlk günlerde kaşıkla vereceğiniz mamayı hem tad, hem de kıvam bakımından yadırgar. O güne kadar yalnızca sütün tadını ve onun yutuluş şeklini bilen bebeğe bu ek mamaların yutulması ayrı bir sorun olur. Bu yüzden çocuk en kolay yolu seçer ve ağzına koyduğunuz mamayı hemen dışarı çıkarır. Siz yeniden bir kaşık dolusu mamayı onun ağzına doldurursunuz, o da mamayı yine dışarı püskürtür. Bu böyle devam ettikçe sizin de sinirleriniz bozulabilir. Aynı zamanda çocuğun ne kadar mama yediğini anlayamazsınız.
Bu yakınmalarınızın hepsinde haklısınız. Her şeye rağmen sabretmeniz gerekiyor. Çocuğun ağzından çıkardıklarını olanaklar ölçüsünde toplayıp yine ona vermeye çalışın ve bilin ki, iki üç güne kadar çocuğunuz bu mamaları yiyecektir.
Verilecek mamalar bugüne kadar her yeni başlanan şeyde olduğu gibi çok az miktarda çocuğa verilmelidir. (Örneğin, bir çay kaşığı).
Unlu mamalar:
Bu mamaları yapabilmek için pirinç, arpa, buğday, mısır unlarından birine gerek vardır. Unlu mamaları sütle pişirmek gerekmektedir (bir çeşit muhallebi gibi). Kullanacağınız unların -özellikle bebek yedi aylık olana kadar- buğday ve arpa unu olmasını yeğleyin.
Bazı çocuklarda bu unların ishal, deride döküntü yapabileceğini de unutmayınız. Eğer böyle bir durumla karşılaşırsanız unun cinsini hemen değiştirmelisiniz.
Çocuğun bu unlu besinleri sevmesinden cesaret alarak ona her öğünde unlu mama vermeye çalışmak «tek yönlü» bir beslenmeye yol açar ki, yanlış bir beslenme biçimidir bu. İçinde çeşitli vitaminler olduğu söylenen hazır mamalarla hazır unlar arasında pek önemli fark yoktur.
Unlu mamaların veriliş saati özellikle ikinci öğün (saat on suları) olmalıdır.
Ayrıca, her zaman aynı undan yapılan mamaların çocukta bıkkınlık yapacağı da düşünülerek zaman zaman değişik cins unlar kullanılmalıdır.
0 halde özetlersek, üç aylık çocuğa hazırlanan mamadan yalnızca bir öğün verilecek, öteki saatlerde yine süte devam edilecektir. Daha önce başlanan meyve suları ve vitaminler de aynen kullanılacaktır. Üçüncü ayda ek olarak meyve pürelerine de başlanabilir.
Meyvelerden elma püresi çocuk için en uygun olanıdır. İstenirse bunları püre şekline getirirken içine süt de koyabilirsiniz.
İrmik çorbası (3. AY):
5 kahve fincanı su.
1 dolu tatlı kaşığı irmik, 1 tutam tuz.
1 çay kaşığı tereyağı.
İrmik ve tuz bir kap içindeki suya konur, 20 dakika kadar kaynatılır. Ateşten indirileceği zaman içine 1 kaşık tereyağı atılır.
İrmik muhallebesi (3. AY):
1 çorba kaşığı irmik. 3 kahve fincanı su.
2 kahve fincanı süt.
1 tutam tuz.
2 dolu kahve kaşığı şeker.
İrmik ılık suya konur ve karıştırılarak ısıtılır. İyice karıştırdıktan sonra ılık süt, tuz, şeker eklenir. 10 dakika kadar kaynatılır.
Meyveli pirinç lapası (4. AY):
250 gr. elma.
1 tatlı kaşığı şeker.
Limon kabuğu (limonun dörtte biri).
5 kaşık (çorba) pirinç. 5 kahve fincanı su.
Elmalar iyice yıkandıktan sonra kabukları soyulup çekirdekleri çıkarılır. Bir kaba doğranır ve ezilir. Üzerine şeker, rendelenmiş limon kabuğu konur.
Başka kaptaki pirinç suda 20 dakika kadar kaynatılır. Ateşten indirmeden ilk kaptakiler bu kaba boşaltılır. 1 -2 dakika kaynatılıp indirilir.
Elma lapası (5. AY):
2 çorba kaşığı pirinç.
3 küçük elma.
1 tatlı kaşığı şeker. 1 tutam tuz.
Elmalar iyice yıkanıp kabukları soyulduktan sonra ufak parçalara ayrılır, suya atılır. Pirinç, şeker ve tuz konup karıştırılarak pirinçler yumuşayıncaya kadar pişirilir ve elmalar ezilir. Lapa haline gelince ateşten indirilir.
Kavurmalı un çorbası (6. AY):
1 tatlı kaşığı tereyağı.
1 dolu çorba kaşığı ince buğday unu.
4 kahve fincanı pişmiş süt.
2 kahve kaşığı şeker.
Tereyağı eritilir, üzerine un konur ve pembe bir renk alana kadar kavrulur, üzerine pişmiş süt ve şeker ekilerek 5 dakika daha kaynatılıp indirilir.
Özellikle zayıf çocukların beslenmesi için hazırlanmıştır.
Unlu sebze ezmesi (5. AY):
200 gram sebze (patates-ıspanak-kabak-bezelye içi-havuç). Bunlardan birini ya da karışık olarak bazılarını kullanabilirsiniz.
1 çay kaşığı tereyağı. 1 çay kaşığı un. 1 tutam tuz.
Sebzeler iyice yıkanıp ayıklanır, bir tencereye konur. Az bir suda 30 dakika kadar kaynatılır. İyice ezilir.
Başka bir kapta tereyağı eritildikten sonra üzerine un konarak kavrulur ve birinci kabın içine dökülür. Bir tutam tuz katılarak 10 dakika daha ısıtılır.
Havuç püresi (5. AY):
200 gram havuç. 5 çay fincanı su. 1 tutam tuz. 1 çay kaşığı tereyağı.
200 gram havuç dikkatli bir şekilde yıkanıp soyulur ve bir tencere içine küçük parçalar halinde doğranır, üzerine su ve bir tutam tuz eklenir, 45 dakika kaynatılır. Suyu süzülür ve havuçlar iyice ezilir. Süzülen su yeniden 20 dakika kaynatılır ve ezilmiş olan havuçla karıştırılır. Sonra bir çay kaşığı tereyağı eklenir.
Çocuğunuz tatlı şeylere alışık ise biraz da şeker katabilirsiniz.
Patates püresi (5. AY):
4 patates.
4 kahve fincanı süt.
1 tutam tuz.
Patatesler soyulur. Küçük parçalara doğranır. Bir tencereye konup üzerlerini örtecek kadar su eklenir. Bir tutam da tuz katıldıktan sonra iyice kaynatılır (30 dakika kadar). Suyu süzüldükten sonra kaynamış süt eklenmek suretiyle patatesler ezilir.
Et suyu çorbası (5. AY):
150 gram dana eti. 350 gram kemik.
1 litre (4 su bardağı) su.
2 patates. 2 havuç.
2-3 yaprak ıspanak.
1 çay kaşığı tereyağı.
Et ve kemikler bir litre suda 45 dakika kaynatılır. Süzülür ve suyu alınır. Başka bir kapta iyice yıkanmış, kabukları soyulmuş patates, havuç, ıspanak az suda 20 dakika kadar kaynatılır. Ezilerek süzgeçten geçirilir. Et suyu içine atılır; bir tutam tuzla bir çay kaşığı da tereyağı eklenerek iyice kaynatılır.
Un çorbası (6. AY):
4 kahve fincanı su.
2 çay kaşığı istediğiniz undan (nişasta, buğday, çavdar, yulaf, kırmızı mercimek unu).
2 tutam tuz.
Kullanacağınız un önce az miktarda suyla karıştırılıp bulamaç yapılır ve yavaş yavaş suyun içine boşaltılır. 15 dakika kadar kaynatılır. Ateşten indirileceği zaman bir çay kaşığı tuz eklenir.
Bu çorbayı yaparken zaman zaman et suyu da kullanabilirsiniz.
Karaciğer ezmesi (7. AY):
Taze karaciğerden avuç içi kadar bir parça, kanı çıkana kadar iyice sıkılır. Sonra zarı soyulur. Soğuk suya atılan bu parça, su eli yakacak şekilde ısınıncaya kadar ateşte tutulur. Sonra çıkarılıp yeniden soğuk suya konur, yeniden ısıtılır. Ve böylece, bu işlem üç kere tekrarlanır. Sonra alınıp iyice ufak parçalara bölünür (ya da varsa et makinesinde çekilir). Tel süzgeçten ezilerek geçirilir ve sebze püresi içine katılır.
Yedinci ayda başlanan karaciğer ezmesi, önce sebze püresine bir çay kaşığı konur ve zamanla bu miktar artırılır.
Çocuk için peynir (10. AY):
Yarım kilo pişmiş süte yarım limon sıkılır ve yeniden pişirilir. Bu arada sütün kesildiği görülür. Tencere bir tülbent torbanın içine dökülür (ya da tülbent, torba şeklinde hazırlanır). Bu torba sıkılmadan yarım saat kadar herhangi bir yere asılır. Böylece suyunun çıkması sağlanır. Tülbentte kalan kısmı hafif tuz ya da şekerle karıştırarak kahvaltılarda çocuğun ekmeğine sürebilirsiniz.