Alınan besinlerden nasıl yararlanırız? Besinlerin İşlevleri
Besinlerden protein alt birimleri olan amino asitler vücutta yapı taşı olarak görev alır. Enerji sağlayan yiyeceklerin vücudumuzda kullanılması büyük oranda ATP moleküllerine çevrilmesi ve bu molekülün içerisinde depolanan yüksek enerji sayesinde sağlanır. Adenozin trifosfat isimli bileşiğin içerisindeki yüksek enerjili fosfat bağı gerektiğinde parçalanarak açığa çıkar, enerji vücut olaylarında kullanılır. Önemli hücre bölümlerinin yapımında kas kasılmasında, hücre zarından gerekli maddelerin aktif olarak taşınmasında, salgılama ve diğer bütün hücresel etkinlikler için gerekli enerjinin sağlanmasında ATP kullanılır. Enerjinin depolanma şekillerinden birisi de kastaki kreatin fosfat molekülüdür.
Besinlerden oksijen olmaksızın enerji elde edilmesine anaerobik enerji eldesi denmektedir. Aerobik enerji oksijen kullanılarak elde edilen enerjidir. Burada tanım karıştırılmamalıdır. Oksijenin kullanılması olayın sürdüğü sıradaki oksijen kullanımını anlatmaktadır. Karbonhidratlar, yağlar ve proteinler oksijen kullanılarak ATP eldesinde yararlanılabilen besinlerdir. Ancak karbonhidratlar yan yollarla oksijen olmaksızın da enerji elde edilebilen bileşiklerdir. Her mol glikozun prüvik asite parçalanması 2 mol ATP eldesini sağlamaktadır. Hipokside, ani ve büyük enerji gerektiren durumlarda anaerobik enerji mekanizmalarından yararlanılır. Şiddetli egzersiz döneminden sonra meydana gelen laktik asitin glukoza çevrilmesi için, parçalanan ATP ve kreatin fosfatların yeniden tamamlanabilmesi için gerekli oksijen miktarına oksijen borcu denmektedir.
Vücuttaki bütün hücrelerde meydana gelen kimyasal tepkimelerin tümüne metabolizma denilebilir. Metabolizma hızı ise bu kimyasal reaksiyonlar sırasında açığa çıkan ısı miktarıyla belirlenen bir değerdir. Metabolizma hızı ölçümü doğrudan ya da dolaylı yöntemlerle yapılabilir. Egzersiz, yaş, triodhormonsalgısı. sempatik uyarılma, erkek seks hormonu, büyüme hormonu, ateş, iklim, uyku, beslenme yetersizlikleri, günlük aktivitelerin derecesi metabolizma hızını belirleyen önemli etkenler arasındadır.