Damak Kemiği, Damak Kemik
Bu kemik burun boşluklarının arkasında ve üstçene kemiği ile pterigoid çıkıntı arasındadır. İnce düzensiz dörtgen şeklinde, biri dikey, biri yatay iki laminanın birbiriyle, dik açı şeklinde, birleşmesinden meydana gelmiştir.
Yatay lamina; Dörtgen şeklinde, büyük ekseni enine olan bu laminanın üst ve alt iki yüzü vardır.
Üst yüzü (Facies nasalis); pürtüksüz ve enine konkav olup burun boşluklarının döşemesinin arka bölümünü tamamlar.
Alt yüzü: damak kubbesine ayrılıp, sert damağın arka bölümünü meydana getirir. Üzeri pürtüklü olan bu yüzün arka ve dışyanında görülen olup arkaya ve dışa eğik olup foramen palatinum majus denilen delikte sonlanır.
Dışyan kenar, dikey lamir.a ile yatay laminanın birleşme çizgisine uyar.
İçyan kenar, kalın ve pürtüklü olup, karşı kemiğin eş kenarı ile birleşerek, burun boşluklarının döşemesinde, crista nasalis'in arka bölümünü, damak kubbesinde de sutura palatina mediana'nın arka bölümünü yapar.
. Arka kenar, açıklığı arkaya bakan bir konkavlık gösteren bu kenarın içyan uçları, karşı kemiğin eş ucu ile birleşerek spina nasalis posterior'u meydana getirir.
Ön kenar, üstçene kemiğinin processus palatinus'unun arka kenarı ile birleşir.
Dikey lamina; Bu lamina düzensiz dörtgen biçiminde olup, yüksekliği genişliğinden fazladır; bunun da iki yüzü ve dört kenarı gözden geçirilmelidir.
İçyan yüz; Burun boşluklarının dışyan duvarını yapan bu yüzün üçtebir alt bölümü ile orta bölümü arasında; alt boynuzcuk kemikle eklemleşen yatay ibik, crista conchalis adı alır. Bu yüzün üst bölümünde processus orbitalis'in hemen altında görülen ikinci ve kısa ibik de, kalbursu kemiğin orta konkası ile eklemleştiğinden crista ethmoidea adı alır.
Dışyan yüzü; Bu yüz üzerinde önden arkaya doğru beş bölüm göze çarpar; 1) sinüs maxillaris'in arka kenarından ağzım kapatmaya yarayan, bölüm; 2) bu çıkıntının tam arkasında, ve üstçene kemiğinin içyan yüzünün arka bölümü ile eklem yapan pürtüklü bir yüzey. (Bu iki bölüme processus maxillaris osis palatini adı verilir). 3) Üst bölümü, fossa pterygopalatina'nm, alt bölümü ise canalis pterygopalatina'nm içyan duvarlarını yapan sulcus pterygopdlatinus; 4) sfenoidin, pterigoid çıkıntısının içyan laminası ile eklemleşen bir yüzey; 5) üçüncü bölümle dördüncü bölüm arasında ve altta üç yüzlü piramid şeklinde olan processus pyramidalis.
Damak kemiğin piramidal çıkıntısı; Tepesi aşağıya, dışa ve arkaya doğrultuda ve üç yüzlü piramid şeklinde olan bu çıkıntı, baş bütününde, sfenoidin pterygoid çıkıntısının iki laminası arasındaki çentiği doldurur. Arka yüzü, yanlarda gösterdiği pürtüklü yüzeyciklerle, pterigoid çıkıntının medial ve lateral laminalarının ön kenarlarıyla eklemlesin Bu iki pürtüklü yüzeycik arasında kalan konkav bölüm,pterigoid çukurunun alt bölümünü tamamlar. Ön yüz, üstçene kemiğinin üstçene tümseği ile eklemleşerek fossa pterygopalatina'nm dibini kapatır. Alt yüz, üzerinde görülen delikler, damak küçük delikleri olup,
baş bütününde canalis pterygopalatinus'a açılan damak kanallarının sert damağa açılan alt delikleridir.
Üst kenar; İki çıkıntı ile bunların arasında bir çentik gösterir. Öndeki çıkıntı, processus orbitalis; arkadaki, processus sphenoideus; aradaki çentik de incisura sphenopalatina adı alır.
Processus orbitalis; Üçgen piramid şeklinde bir çıkıntı olup, dikey laminaya dar bir sapla bağlıdır. Üç yüzünden, alt yüz üstçene kemiğinin arka kenarı ile; ön yüz, etmoidin yan kitlesiyle; arka yüz sfenoid cismiyle eklem yapar. Bu sonuncu yüzün altında, processus orbitalis, iki yamaçlı bir sırt halinde küçük bir serbest yüzey gösterir ki üstteki göz çukuru döşemesinin en arka bölümünü; alttaki fossa pterygopalatina'nm ön duvarının en üst bölümünü, yapar.
Processus sphenoideus; Bu çıkıntı, küçük bir kemik lamel biçiminde olup konkav bir alt-iç yüz ve konveks bir üst-dış yüz gösterir.
Birinci yüz, burun boşluklarının üst duvarını yapar; ikinci yüz pterigoid çıkıntının içyan laminasının içyüzü ve onun processus vaginalis'i ile komşu olup canalis pharyngicus'un meydana gelmesine yardım eder.
İncisura sphenopalitina: Damak kemiğinin processus orbitalis'i ile, processus sphenoideus'u arasında bulunan bu çentik, baş bütününde sfenoid cisminin, pterigoid'in dışyan laminası ile birleştiği hizadaki bölümü ile kapanarak delik haline çevrilir. Baş bütününde burun boşluklarını fossa pterygopalatina'ya birleştiren bu delik, bazı anatomi okullarına göre foramen pterygopalatinum bazılarına göre foramen sphenopalatinum adı alır.
Ön kenar; Dikey laminanm ön kenarı, öne ve aşağıya eğik olup, üst çene sinus'unun ağzını çaprazlar ve alt boynuzcuk kemiğinin processus maxillaris'inin arka kenarı ile eklemleşir.
Arka kenar; Çok ince olan bu kenar pterigoid çıkıntının içyan laminasının içyüzü üzerine dayanır.