Pnömotoraks Nedir
Normalde plevra boşluğunda hava yoktur. Viseral ve perietal plev-raların arasına hava girmesinin (pnömotoraks) başlıca nedeni viseral plevranın yırtılmasıyla ilgilidir. Böylece hava yollarında ve alveollerdeki hava plevra boşluğunda toplanır. Bundan başka travma, cerrahi girişim ve mediasten hastalıkları nedeniyle de pnömotoraks oluşabilir.
Spontan pnömotoraks En çok izlenen bir pnömotoraksdır. Hava keseciklerinin, hava kistlerinin veya akciğer parenkimasındaki bir infeksiyo-nun viseral plevrayı delmesiyle plevra boşluğuna hava toplanır. 30-40 yaşlarında ve sigara içenlerde daha sıklıkla izlenir. Yaşlılarda izlenen spontan pnömotoraksda çok kez akciğerde kronik bir hastalık, örneğin tüberküloz, am-fızem, interstisiyel pnömoni, pnömokonyoz, sarkoidoz vardır.
İatrojen pnömotoraks Teşhis için yapılan toransentez, iğne biyopsisi veya bronkoskopide yapılan biyopside, mekanik ventilasyonlarda, alveollerin aşırı yüklenmesinde gelişebilir.
Travmatik pnömotoraks Travma ile alveollerin yırtılmasıyla akciğerdeki havanın veya dışarıdaki havanın plevra boşluğuna toplanmasıyla husule gelir. Kaburga kırıklarıda pnömotoraksa sebep olabilir.
Klinik ve radyolojik belirtiler
Pnömotoraks hastalarının çoğunda klinik belirtiler istirahatta başlar. Bu belirtilerin başhcalan ağrı, dispne ve öksürükdür. Plevra boşluğunda hava toplanması artınca iki plevra yaprağı birbirinden ayrılır ve ağrı azalır veya kaybolur, ancak dispne artar.
Muayenede ilgili hemitoraksın genişlediği, hareketlerinin ve solunum seslerinin azaldığı izlenir.
Akciğer radyografisinde akciğerin hilusa doğru küçüldüğü ve parietal-viseral plevralar arasında hava görülür. Geniş ve özellikle tansiyon pnömotoraks vakalarında mediastenin sağlam hemitoraksa itildiği görülür.
Pnömotoraks Tedavisi
Tedavi pnömotoraksın büyüklüğüne, oluş nedenine ve gidişine göre değişir. Asimptomatik ve bir hemitoraksda %15'den az olan pnömotoraks hastalarında genellikle palyatif tedaviyle intraplöral hava 1 -2 haftada absorbe olur. Oksijen tedavisi hava absorpsiyonunu kolaylaştırır. Daha geniş pnömo-torakslarda ve palyatif tedaviye cevap vermeyen vakalarda su altı direnajıyla genellikle hava birkaç günde boşaltılır ve direnaj tüpü çıkarılır. Su altı direnajıyla 7-10 günde hava kaçağı önlenememişse torakotomiyle pnömotoraks tedavi edilir. Travmatik pnömotorakslarda cerrahi girişim oldukça sıklıkla uygulanır.
Pnömotoraks hastalarının yaklaşık %30'unda tedaviden sonra nüks olur. Nüks ihtimali ikinci pnömotoraksdan sonra %60 ve üçüncü pnömotoraks-dan sonra %85 dir. Bu nedenle ikinci veya üçüncü nüksden sonra cerrahi girişimle ilgili bölge rezeksiyonla çıkarılır.