Uyuşturucu Nedir (Madde) Bağımlılığı (Toksikomani),
Uyuşturucu İle İlgili
Genellikle belirli maddelerin, ilaçların alışkanlık sonucu gittikçe artan miktarlarda fiziksel ve ruhsal gereksinim olarak alınmasıdır. Alınan madde veya ilaç, rahatlık ve mutluluk duygusu yarattığından, yeniden ve birçok kez alma arzu ve isteğinin uyanması, en önemli ve belirgin bağımlılık işaretidir
"Uyuşturucu madde bağımlılığı" kavramı ile ilgili olarak, değişik düşünürler ve uzmanlar değişik tanımlar yapmışlardır. Herkesin kabul edebileceği ortak bir tanım BM Dünya Sağlık Örgütünce yapılmıştır. Bu tanım şöyledir:
"Sentetik veya doğal bir maddenin, tekrarlanan kullanımı sonucu oluşan bir zehirlenme durumu. Bu durum ilaç bağımlılığından kaynaklanarak, psikotrop etkili maddelere, istençdışı gereksinim duyulmasına neden olur. Psikotroplar bireyin ruhsal durumuna etkili olan maddelerdir. Bu etki, kullanılan maddeye özgü olmakla birlikte, bireyin yapısına, bu maddelerin verilme şekline ve kullanma koşullarına da bağlıdır. Ayrıca bu maddeler fizyolojik, psikolojik ve toplumsal yan etkiler de yaratabilir."
Çoğunlukla, uyuşturucu bağımlılığı ile ilaç bağımlılığı birlikte kullanılır. Çünkü, uyuşturucu bağımlılığının başlangıcı veya giriş kapısı çoğu kez ilaç bağımlılığıdır
İlaç Bağımlılığı, herhangi bir ilacın, kullanan bireye fiziksel ve ruhsal yönden zarar verecek veya sosyal görevlerini engelleyecek kadar sık ve fazla miktarda vücuda alınmasıdır.
ilaç bağımlılığının bazı özellikleri vardır:
Bunlar:
(1) Süre
(2) Vazgeçilmezlik,
(3) Yoksunluk belirtisinin görülmesidir.
Süre, ilaç alan bireylerin aynı ilacı uzun süre almalarıdır. Bu süre ilaca ve kullanan bireye göre değişir.
Vazgeçilmezlik, ilacı devamlı alan bireyin, bırakmak istemesine rağmen başarılı olamamasıdır.
Yoksunluk, birey alıştığı ilacı herhangi bir nedenle temin edemez ve bırakmak zorunda kalırsa bazı olumsuz belirtilerle karşılaşır. Bunlar yoksunluk belirtileridir.
İlaç bağımlılığından başka, maddelere veya olgulara karşı da bağımlılık, tutku olabilir. Sigara, kahve, çay, içki bağımlılığı veya kumar tutkusu, talih oyunları (piyango v.b.) böyledir.
Kumara aşırı tutkunluğu ile bilinen ünlü Rus romancısı Dostoyevski, "Önemli olan kumarın kendisidir. Allah biliyor ya paraya çok ihtiyacım olmasına rağmen, bunun para kazanma hırsı ile hiçbir ilişkisi yoktur" diye yazmıştır. Böylece kumarın da bir bağımlılık yarattığı söylenebilir.
Bağımlılık zamanla "tolerans" ve "yoksunluk" haline dönüşebilmektedir.
Tolerans: Alınan uyuşturucunun dozunun giderek arttırılmasıdır. Her zaman alman miktar yeterli gelmemeye başladığı için bunun miktarını arttırmak gereksinimi ortaya çıkmaktadır. Çünkü, vücutta, alınan maddeye karşı bir direnç baş göstermektedir. Başlangıçta çok düşük dozla bile beklenilen etki ortaya çıktığı halde, daha sonraları aynı etkiyi elde edebilmek için daha fazla dozda uyuşturucunun vücuda girmesi gerekmektedir.
Yoksunluk: Uzun süre kullanılan uyuşturucu maddenin bırakılması sonucu ortaya çıkan fiziksel ve ruhsal sorunlardır. Ortaya çıkan soranların çözümü için söz konusu maddenin yeniden alınması gereksinimi doğmaktadır. Buna bazı düşünürler "zorunluk hali" adını da vermektedir.
Uyuşturucu maddelerin düzenli olarak kullanılmasından vazgeçilirse, fiziksel ve ruhsal bağımlılığın göstergesi olarak, ilaç bağımlılığındaki gibi "yoksunluk sendromu" ortaya çıkar.
Yoksunluk belirtileri, alınan uyuşturucunun cinsine, bireyin özelliğine, uyuşturucu alma nedenlerine ve duruma göre değişir. Genel ve ortak yoksunluk belirtileri hakkında ayrıca bilgi verilecektir.
Yoksunluk sendromu, uyuşturucu madde bağımlılığında, bireyin kullandığı maddeyi birçok kez bırakma istemesine rağmen bırakamaması, giderek alınan miktarı arttırması, kullanmayı bıraktığı zaman yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması, zararlarına rağmen kullanmaya devam etmesi, maddeyi bulamadığında, zamanının büyük kısmını madde aramakla geçirmesi halidir Bu bir seri sıkıntılı davranış madde bulunup kullanıldığı zaman kaybolur. Yeni gereksinim ortaya çıkar. Böylece kısır döngü devam edip gider.
Maddenin Zararlı Kullanımı: Bireyin, uyuşturucu maddeyi; kendisine, yaşamına, ailesine, yakınlarına ve çevresine zarar verecek şekilde kullanmasıdır Alınan maddenin zararlı olduğu ve verdiği çeşitli zararlar bilindiği halde kullanmaya devam edilmesidir. Bu tür kullanımda ortaya çıkan zararlar ayrıca ilgili kısımda belirtilecektir.
Zehirlenme (Entoksikasyon); Uyuşturucu kullanımında bireyin beklenmeyen davranışlar sergilemesi, fizyolojik veya psikolojik değişiklikler göstermesi "zehirlenme" tablosu oluşturur./Bu tablo bir çeşit sarhoşluk halidir. Başlangıçta herhangi bir zehirli maddenin alınması sırasında ortaya çıkan belirtiler başgösterir.