Deri Alerjisi ve Cilt Tahrişi
Bu bölümün başlarında deri döküntülerinin çoğuna alerjilerin yol açmadığını belirtmiştik. Bunları alerjenler yerine tıp jargonundaki adıyla iritanlar, diğer deyişle tahriş ediciler ya da örseleyiciler, yani deriye değince kızarıklık, şişme, yanma, kabarcık ve diğer sorunları ortaya çıkaran maddeler tetikler. Geniş bir yelpazeye yayılan bu döküntülerden sorumlu tahriş ediciler de etkilerini çok çeşitli yollardan gösterir. Ama ortak yönleri, gelişen döküntünün gerisinde T hücrelerine bağlı bir alerjik tepkinin bulunmamasıdır.
"İritan kontakt dermatit'in ortaya çıkışında duyarlılık kazanma sürecinin bir rolü yoktur. Bir tahriş ediciyle ilk temas, sorunu yaratmaya yetebilir. Ama bazen düşük düzeyde kalan bu temas, belirtiler görülmeden yıllarca sürebilir.
İşte size sık karşılaşılan ve deride tahrişe yol açan maddelerin bir listesi:
Boyalar ve alkol, terebentin gibi çözücüler (solventler)
Asitler
Çimento
Kireç (kalsiyum oksit)
Bazı plastik ve metaller
Küllü su ve çamaşır suyu gibi alkaliler
Sabunlar bile sorun yaratabilir. Bunlar derinin doğal yağını alarak kurumasına yol açar. Çatlamaya yatkın hale gelen deri kolayca tahriş olur. Bu durum çocuğunuzu sık sık ellerini yıkamaktan alıkoyacak bir bahane değildir. Tersine evde el kremlerini ve nemlendirici sabunları eksik etmemeniz için iyi bir nedendir.
Genelde derinin ince olduğu vücut bölgeleri tahrişe daha yatkındır. Bu yerler arasında yüz, gözkapakları ve cinsel organların bulunduğu bölge sayılabilir.
Birçok vakada tahriş nedenini belirlemek kolaydır. Elinizi eldiven kullanmadan tinere sokarsanız, kızarıklığa neyin yol açtığını anlamanız zor olmaz. Ama her gün birçok şeye dokunduğumuzdan, bazen nedeni hemen saptayamayız. Alerjik deri tepkilerinde bir günlük tutmak yararlıdır. Sorun sürerse, hekiminiz yama testleriyle nedeni saptamak isteyebilir. Her zamanki gibi, döküntülerle başınızın derde girmemesi için tek yol tahriş edicilerden uzak durmaktır.