Tüp Bebek Nedir
Yardımla Üreme Yöntemleri, Tüp Bebek Gebelik
İnseminasyon (Aşılama), IVF, Mikroenjeksiyon
"Yardımla Üreme Teknikleri" dediğimiz zaman çerçeveye sadece tüp bebek girmiyor. Örneğin biraz önceki bölümlerde siyah ve beyaz bölgeler gibi gri bölgelerden söz ettiniz. Nedir bunlar?
Sperm sayısı az ama henüz tüp bebek ihtiyacı gösterecek kadar kötü değil. Ya da hanımın düzenli yumurtlaması yok. Düzenli yumurtlamasını ilaç tedavisiyle sağlamak mümkün. Dolayısıyla bütün bunlar da onların üremesine yardım ediyor. Mesela, sperm ve yumurtanın buluşmasını kolaylaştırmak. Bunun için en iyi hareket eden ve en iyi şekle sahip olanını özel bir yöntemle seçebiliyoruz. Buna "sperm yıkama" (swim up) diyoruz. Spermleri seçip bunları bir enjektör içerisine doldurup rahmin içine koyduğumuz zaman, spermin kat edeceği mesafeyi kısaltıyoruz. Böylelikle yumurta ile spermin buluşması kolaylaşıyor. Bütün bunlara "Yardımla Üreme Yöntemleri" dense de bilimsel olarak bu terim sadece vücut dışında döllenmeyi ifade etmektedir. Burada nerde duracağımızı bilmek son derece önemli. Bugünkü bilgilerimize göre tıp eskisinden daha farklı bir hale geldi. Artık hastalarımıza "Kanıta Dayalı Tıp" denilen bir kavramla yaklaşıyoruz. Yaptığımız işin bir kanıtı olması lazım. Bu da çeşitli çalışmalarla ortaya koyuluyor. Bu çalışmaları analiz edip baktığınız zaman, eğer bir çift inseminasyon yani birçok hastanın bildiği adıyla "aşılama" adayı ise bunu kesin olarak göstermemiz lazım. Spermin yıkanması, temizlendikten sonra en iyilerinin seçilip rahim içine yerleştirilmesi işlemine inseminasyon diyoruz. Burada yumurtlamanın da ilaçlarla kontrol altında tutulduğunu unutmayalım. Çünkü ayda tek bir yumurta üretmeye programlanmış kadın metabolizmasını verdiğimiz ilaçlarla birden daha fazla sayıda yumurta geliştirecek şekilde programlıyoruz. Bu programda genellikle 2 ya da 3 yumurta üretmeyi tercih ediyoruz.
Aşılamada 4 denemeyi geçmeyin (Tüp Bebek Aşılama)
Aşılama tüm olumsuzlukları ortadan kaldırmaya yarıyor sanki?
Hem evet hem hayır. Burada hem hanıma hem de eşine tedavi uyguluyoruz. 2-3 yumurta geliştirecek şekilde ilaç verip, spermin en iyilerini seçip bir enjektör içerisine doldurup rahmin içine veriyoruz. İnseminasyon işlemi sonucu hanımın ilk 3 deneme sonunda (kanıta dayalı tıp perspektifine göre) gebe kalabilme olasılığı yaklaşık yüzde 75. Dört deneme sonunda bu oran 82'ye çıkıyor. Ondan sonra bir plato çiziyor ve çok artış olmuyor. Dolayısıyla, 4 denemeden daha fazla aşılama yapmak hakikaten akıntıya kürek çekmek gibi bir şey.
Tüp Bebek Başarı
Tüp Bebek İçin Dört denemeden sonra olmuyorsa çok zorlamamak daha mı iyi?
Eğer gebe kalabilecekse aşılama için söylüyorum: İlk 3 veya 4 deneme sonunda zaten kalıyorlar. Dolayısıyla 3 yada 4 denemeden fazlası zaman ve para kaybından başka bir şey değil. Daha iyi bir teknik olan klasik tüp bebek tedavi yöntemine (IVF) geçiyoruz. IVF yani kelime anlamıyla Invitro Fertilizasyon (döllenmenin vücut dışında gerçekleştirilmesi) işlemi sırasında yumurtanın içinde bulunduğu kaba belli sayıda sperm konuluyor. Böylece bu spermin yumurtanın içine girmesi ve döllenmeyi gerçekleştirmesi beklenir. Ama bu işlem laboratuvar ortamında gerçekleşiyor. IVF uygulanabilmesi için yeterli kalitede sperm ve yumurta bulunmalıdır. Aksi takdirde ICSI uygulanmasına karar verilir. Son zamanlarda kimi merkezlerde daha yüksek döllenme elde etmek amacıyla herkese ICSI uygulaması tercih ediliyor ancak bu pek doğru değil. Bunları yaparken tanıyı çok doğru koymak ve sonra çiftlerle oturup bütün bunları paylaşmakta yarar var. Tanıyı koydukta sonra ne yapacağımıza hasta ile birlikte karar veriyoruz: "Sizin, şöyle bir durumunuz var. Şu nedenle çocuğunuz olmuyor. Bunun üstesinden gelebiliriz. Bu yöntemin başarı ihtimali bu kadar, maliyeti bu kadar. Şu yöntemin maliyeti bu kadar başarısı bu kadar. Ve bu yöntemler uygulanırken başınıza gelebilecek istenmeyen durumlar da şunlardır" gibi birtakım açıklamalar yapıldıktan sonra karar tümüyle çifte kalıyor. Hekim ve hasta birlikte karar veriyor gibi görünse bile hekim asla yönlendirici olmamalı. "Size şu tedavi yapılması gerekir" demek asla doğru değil. Çünkü çiftler eğer önerilen tedavinin başarılı olacağına inanmazlarsa bir şekilde tedaviyi yarım bırakıyorlar. Oysa baştan itibaren bilirlerse kendileri için en doğrunun ne olduğunu, o tedaviye devam ediyorlar. Ama bazı durumlar var ki o zaman da hastayı yeterince aydınlatmak lazım. Varsayalım elimizde üç ya da dört tane tedavi çeşidi var. İlk ikisinin o hastalığa cevap vermeyeceği bilimsel olarak gösterilmiş, bunu açık olarak söylemek lazım ve doğrudan üçüncü ya da dördüncü basamaktan başlamak gerekebiliyor. Bugün için klasik tüp bebekte aldığımız yumurtaları sperm ile bir kap içerisinde karıştırıyoruz ve bu yumurtanın bu sperm tarafından döllenmesini bekliyoruz. Bunun birçok aşaması var. "Mikroenjeksiyon" ya da sperm enjeksiyonunun kısaltması olan ICSI, spermin yumurtanın içine girip, döllenmeyi gerçekleştiremeyeceğine karar verilmesi halinde uygulanıyor. Intra sitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) yönteminde yumurta toplandıktan bir süre sonra dışındaki hücrelerden temizlenir. Hazırlanan örnekten seçilen tek bir sperm yumurtanın içine enjekte edilir.