Zor Astım nedir?
Astımlıların yaklaşık yüzde 5'i klasik astım tedavisine tam olarak cevap vermezler. Bu hastaların semptomlarını yüksek doz sprey şeklinde ve ağızdan verilen kortizona ve uygulanan maksimum nefes açıcı ilaç tedavilerine rağmen kontrol altına almak mümkün olmaz; hastalar sık sık krize girerler, zaman zaman acilde, zaman zaman hastanede yatırılarak tedavileri gerekir. Bu hastaların bazılarında akciğer fonksiyon testlerinde KOAH'lılarda olduğu gibi ilerleyici kayıplar vardır. Bu tür hastaları tanımlamak için, tedaviye dirençli astım, kontrolü zor astım, ağır astım, hayatı tehdit eden astım, ölüme yakın astım gibi terimler de kullanılır.
Bir hastaya zor astım tanısı koymakta acele edilmemeli, her şeyden önce hastanın kendisine verilen ilaçları düzenli olarak alıp almadığı, sprey veya kuru toz şeklinde solunum yoluyla yapılan uygulamaları doğru yapıp yapmadığı araştırılmalıdır.
Zor astımın nedenleri biliniyor mu?
Zor astımın nedenlerini maalesef çok iyi bilmiyoruz. Bunlarda, evde veya işyerinde maruz kalınabilecek alerjenler, gıda katkı maddeleri, ilaçlar, sigara içilmesi veya pasif sigara dumanı ve diğer irritan maddeler, reflü, rinit, sinüzit, geniz eti, polip gibi üst solunum yolu hastalıkları ve sistemik hastalıklar araştırılmalıdır. Zor astımın bazen KOAH, bronşektazi, hiperventilasyon, vokal kord dis-fonksiyonu ve uyku apnesi gibi hastalıklarla birlikte olabileceği de bilinmelidir.
Zor astımlı hastalarda psikolojik faktörler de önemli olabilir, ancak bunların mı zor astıma neden olduğu, yoksa zor astımlı hastanın bir türlü düzelememesinin mi onu psikolojik olarak zorladığını ayırt etmek her zaman kolay değildir.
Bunun tedavinin başlangıçta iyi yapılmamasıyla bir ilgisi var mı?
Zor astımın tedavinin başlangıçta iyi yapılmamasıyla hiçbir ilgisi olmadığını söyleyebilirim. Bu hastalar, tanının konduğu ilk günden itibaren tedaviye direnç gösterirler ve ne kadar düzenli ilaç kullansalar da astımı kontrol altına almak mümkün olmaz.
Bu zor astım oldukça korkutucu...
Haklısınız, korkulmayacak gibi değil. Astımın zaten halk arasında çok korkulan bir hastalık olması işte bu yüzde 5 hastada rastlanan zor astım nedeniyledir. Bu hastalar "iyi olamadık" diye doktor doktor gezerler.
Zor astım sadece erişkinlerde mi görülür, yoksa çocuklarda da rastlanır mı?
Çocuklarda da zor astım olabilir, ama erişkinlere göre çok daha seyrektir. Günde 800 mikrogram sprey kortizona rağmen kontrol altına alınmayan çocuk astımı zor astim olarak adlandırılır.
Zor astımın Çeşitleri
Tabii, zor astım esasında bir sendrom olarak da düşünülebilir. Sendrom, farklı nedenleri, farklı oluşum mekanizmaları ve ortak semptomları olan hastalıklar grubu anlamında bir terimdir. Mesela dengesiz astım, kortizona dirençli astım, kortizona bağımlı astım, zor astımın alt grupları olarak değerlendirilir.