Tümör Belirleyicileri (Tümör Marker)
Tümör belirleyicileri, metastatik ve primer hastalığın tedavisi sırasında kullanışlıdır. Büyük oranda tümör antijenleridir ya da tümör metabolizmasmdan dolaşıma karışan ürünlerdir. Tümör belirleyicileri birçok kanserin tanı, izlem, evre-leme, lokalizasyon ve tedavisinde faydalıdır. Genel olarak, tümör belirleyicileri iyi bir tarama aracı değildir çünkü yanlış-pozitif insidansı çok yüksektir ve genel nüfusta tümörlerin düşük prevalansı di-yagnostik kaynakların aşırı kullanımına yol açar.
Kanseri olduğu bilinen hastalarda özellikle rekürrens takibi için kullanılır ve sağkalım tayininde yararlı olabilir. Kolon kanserli ve karsinoembryonik antijen (CEA) düzeyi 10 ng/ml'den yüksek olan olgularda sağkalım, aynı evrede daha düşük CEA düzeyi olan olgulara göre daha kısadır. Düşük CEA düzeyleri ve rezektabl evre III gastrik kanseri olan hastalar, yüksek CEA düzeyi olan hastalara göre daha uzun sağkalıma sahiptir.
CEA ve CA 19-9, kolorektal kanserli hastaların izleminde kullanılmaktadır. Küratif rezeksiyon geçirmiş kolorektal kanserli hastalarda CEA düzeyindeki artış %80-95 olguda rekürran kanser varlığına işaret eder. Rekürran hastalıklı grupta, lezyonların 2/3'ü laparotomi sırasında rezektabl'dır. Rezeksiyon yapılan olguların 1/4'ü 5 yıl yaşamaktadır. Re-kürrenslerin çoğu karaciğerdedir ve sağkalımların çoğu soliter karaciğer metastazına sahiptir. Yükselen CEA düzeyi nedeniyle yapılan reeksplorasyon sonrası daha iyi bir sağkalımı belirleyen prognostik faktörler karaciğer ya da yumuşak doku rekürrensi-nin olması, kolonda rekürrens ya da rektal primer olması ve bir yılı aşan hastalıksız dönemin varlığıdır.
Halen tümör belirleyicisi ile ilgili yöntemler araştırılmaktadır. "Radioimmunoguided" (RIG) cerrahi ve CEA veya tümöre eşlik eden glikoprotein (TAG-72)'e yönelik monoklonal antikor ile işaretlenmiş immünosintigrafi primer ve rekürran kanser tedavisinde etkin bir role sahip olabilir. RIG cerrahi ile geleneksel eksplorasyondakinden %20 oranında daha fazla lezyon saptanabilir. İmmunosintıgrafinin ekst-rahepatik rekürrensleri CT, magnetik rezonans görüntüleme ve standart araştırma tekniklerinden daha iyi saptadığı ileri sürülmektedir. Monoklonal görüntüleme melanom, prostatik, ovaryan ve akciğer kanserinde kullanıma girebilecektir. Bazı klinik çalışmalarda spesifik tümörlerin tedavisi için sitotok-sik ajan vermek ya da radioterapi uygulamak amacıyla monoklonal antikor kullanımı araştırılmıştır.