Kalp Hastalığında Robot cerrahisi
Ameliyat ne zaman gündeme geliyor?
Birçok damarda, damarların birçok yerinde darlık varsa, bunların hepsine balon yapıp stent koymak mümkün veya ekonomik olmuyor. Bir de damarlarındaki darlıklar balon yapmaya uygun olmayan hastalar var. Çok uzun darlıkları olan, damarların tam ağzında darlıkları olan hastalar var. Bunlarda cerrahi tedavi tercih ediliyor.
Bundan iki yıl önce, İstanbul'da bir hastanede kalp ameliyatında bir robot kullanılmıştı. Bir hayli ses getirmişti bu yöntem. "Robot cerrahisi" ne kadar yaygınlaştı?
Henüz yaygın olarak uygulandığı söylenemez. Yeni bir teknoloji ve ameliyatları robotlar yapmıyor tabii ki. Kalp ameliyatlarının bir kısmında kısmen kullanılıyor. Şimdilik çok sınırlı bir uygulaması var, ama orta vadeli gelecekte belki 10-15 yıl sonra artabilir. Halen az sayıda merkezde, çok özel ameliyatlarda uygulanan bir yöntem.
Siz kişisel olarak ameliyatı bir robotun yapmasını mı tercih edersiniz yoksa hekimin yapmasını mı?
Ameliyatı zaten tümüyle robot yapmıyor, robot dediğimiz gelişmiş bir alet, bir cihaz, onu kullanan bir hekim.
Yani hekime yardımcı oluyor...
Hekime bir alet gibi, bir cihaz gibi yardımcı oluyor. Sadece kalp cerrahisinde değil, genel cerrahi, kadın-doğum, üroloji gibi diğer branşlarda da kullanılıyor. Ameliyatı yine cerrah yapıyor, hastanın göğsünde açılan küçük deliklerden içeriye sokulan endoskopi aracılığıyla gelen görüntülerin rehberliğiyle, iki ayrı delikten cerrahın sağ ve sol elinin fonksiyonlarını yapacak enstrümanlar içeriye sokuluyor. Cerrah, bu enstrümana dışarıdan kumanda ediyor. Hatta bu şekilde cerrahın hasta yanında olmadan ameliyat yapması da mümkün. Bu tür cerrahi ancak sınırlı bazı vakalarda kullanılıyor ve aşılması gereken birçok sorunu var. Göğüs kemiği açılmadan, hasta ağrı çekmeden, kan nakline gerek kalmadan ameliyat yapılması gibi avantajları oluyor. Bazı özel, daha kolay ulaşılabilecek yerlerdeki ameliyatlar bu şekilde yapılıyor şimdilik.
Robot cerrahisi son derece ilginç bir konu hakikaten?
Evet. Uzun vadeli gelecekte kullanımı artabilir.
Gereksiz yere baypas yapılması ya da gereksiz yere hastaya stent takılması konusunda ne düşünüyorsunuz?
Basından da takip ettiğiniz gibi söz konusu oluyor az da olsa. Girişim için karar verilirken, gereklilik kararı verilirken, her zaman sınırlar çok kesin değil, bazen ilaç tedavisinin de girişimsel tedavinin de benzer sonuçlar verebileceği durumlar oluyor. Eğer ilaç tedavisi ve girişimsel tedavi eşit sonuç bile verecek olsa, girişimi yapacak kişiler bundan bir kazanç elde ediyorlarsa, tercihlerini girişim lehinde kullanabiliyorlar. Bu maliyeti artıran bir durum. Tamamen gereksiz işlem sayısının fazla olduğunu sanmıyorum, hiç ameliyat, balon gerekmeyen bir kişiye balon veya ameliyat yapılması çok çok nadir. Daha çok iki seçeneğin de eşit sonuç verebileceği durumlarda girişimi yapanlar, tercihlerini girişim lehinde kullanıyorlar. Bu da sonuç olarak bir savurganlık tabii ki.
Çok pahalı işlemler değil mi bunlar? Baypas olsun, stent takılması olsun.
Pahalı işlemler tabii. Özellikle yeni teknolojiler pahalı. Örneğin ilaçlı stentler çok pahalı ve sosyal güvenlik kurumları da karşılamıyor bunları, hasta cebinden ödemek zorunda kalıyor. Sağlık harcamaları giderek artıyor, yükseliyor.
Yapay damar yapıldı mı hocam? Bacaktan alınan damar yerine oraya yapay bir damar takılması ya da damar nakli diye bir şey söz konusu mu?
Kalbi besleyen koroner damarlar için damar nakli veya suni damar gibi bir şey yok. Kalptan çıkan ana damar olan aort için yapay damarlar (yapay greft) kullanılıyor. Kalp damarları için baypasta bacaktan alman toplardamarlar veya göğsün iç yüzündeki atardamarlar kalbe bağlanıyor.