Kalp Ritmi Bozukluğu
Kalbin bir ritminin olması ne anlama geliyor?
Kalbin bir adale olduğunu söylemiştim. Bu adale, ancak içinden bir elektrik akımı geçerse kasılıyor. Kalbimizde doğal olarak elektriksel uyarı çıkaran bir jeneratör var. Buradan çıkan uyarı tüm adaleye yayılıyor ve kasılmasını sağlıyor. Bu uyarı çıkışı ve kalpte yayılması, belirli aralıklarla ve belli bir düzendeyse, "kalbin ritmi normal" diyoruz. Eğer değilse, buna da "ritim bozukluğu" diyoruz.
Kalbin ritm bozukluğu yaşa ve cinsiyete göre değişiyor mu?
Yaş arttıkça dakikadaki atım sayısı azalır bir miktar. Cinsiyetler arasındaki fark önemsizdir. Kişiler arasında fark olabilir, 60 ile 100 arasında olan dakikadaki atım sayısını normal kabul ediyoruz, eğer uyarı da normal bir şekilde iletiliyorsa.
İdeal atım hızı diye bir şey var mı? .
İdeal atım hızı diye bir şey yok. 60 ile 100 arasında atan bir kalp, normal atan bir kalptir sayı bakımından, normal olarak iletiliyorsa.
Ritim bozukluğunun nedenleri
Bu ritmi ne bozuyor? Çevresel faktörler mi çıkıyor karşımıza yine?
Diğer organların hastalıkları da ritmi etkiler. Örneğin ateş yüksekse, kansızlık varsa kalp fazla atar. Tiroit bezi hastalıkları varsa, düşük veva fazla atabilir. Hevecan, endişe, egzersiz gibi durumlar kalp hızını artırır. Bunların dışında kalbin damarlarında veya kapaklarında daha önce konuştuğumuz bozukluklar varsa, doğuştan bazı hastalıklar varsa, bunlar da ritim bozukluklarına neden olabilir. Uyarının iletildiği yollar arasındaki kısa devreler de çarpıntı ataklarına sebep olabilir. Yaşın ilerlemesiyle bu ileti yolları eskiyebilir, yıpranabilir. Bu yıpranmaya bağlı olarak uyarı iletiminde gecikme veya kesilmeler görülebilir.
Kalbin ritmi gibi vücudun da ritmi var mı? ikisi arasında nasıl bir ilişki kurulur?
Kalbin atım sayısı çok düşerse veya çok artarsa, öncelikle beyne yeterli kan gidemeyeceğinden hastada baş dönmesi, bayılma, nefes darlığı, yorgunluk gibi şikayetler olur. Kalp normal ritminde çalışıyorsa diğer organlarda bir bozukluk olmaz, vücut da ritminde olur sizin deyiminizle.
Ritm Bozukluğu Belirtileri
Hep duyarız, "Çarpıntım var. Bende şu yiyecek çarpıntı yapıyor. Fazla heyecan bende çarpıntı yapıyor" gibisinden cümleler, insanlar kendilerini ifade etmek için çok sık başvuruyorlar bu kelimeye. Kalp çarpıntısı bir hastalık belirtisi midir?
Kalp çarpıntısı sübjektif bir his. İnsan, kalbi normal attığı halde de çarpıntısı varmış gibi hissedebilir. Bu nedenle çarpıntının objektif olarak ortaya konması bizim için önemli, çarpıntının bir ritim bozukluğu sonucu olduğunu belgelememiz gerekir. O zaman tedavi ediyoruz. Hasta çarpıntıdan şikayet ediyor, ama biz incelemelerde bir bozukluk bulmuyorsak, bu o kadar önemli değil. Panik atak gibi kalp dışı sebeplerle de olabilir. Çarpıntıların çoğunu ilaçla tedavi ediyoruz.
O zaman ilaç tedavisi mümkün...
Evet, ilaç tedavisi mumkun. Çoğunluğunu da ilaçla tedavi ediyoruz, ama bazılarını, yaşamı tehdit edenlerini pille tedavi etmek de mümkün, pillerin daha değişik, daha gelişmiş olanlarıyla. Bunlar hastadaki çarpıntıyı tanıyor ve düşük dozda elektrik uyarıları vererek, düzeltiyor. Ciddi kalp hastalığı olanlarda kullanılan bir yöntem bu. Son yıllarda kardiyolojideki en önemli gelişmelerden biri. Diğer önemli bir gelişme de çarpıntı odaklarının haritalanarak, saptanması. "İleti yollarındaki bozukluk, kısa devreler" dedim ya çarpıntı sebebi olarak. Bunları bazı hassas incelemelerle, saptıyorsunuz ve bu odak veya kısa devre yerlerini ablasyon diye isimlendirdiğimiz yöntemle yakarak, çarpıntıyı tamamen ortadan kaldırıyorsunuz.
Bu yeni bir gelişme mi?
Son 10-15 yılın gelişmesi, günlük tedavimize girmiş durumda, etkisi ve güvenilirliği kanıtlandı. Üniversitemizde de uygulanmakta olan kardiyolojinin önemli gelişmelerinden bir tanesi. İleti yollarındaki kısa devrelere bağlı çarpıntı atakları olan gençler var. Çok rahatsız edici bir durum, hayata kastedici değil, ama hastalar sık sık çarpıntı şikayetiyle kliniklere başvuruyor, sürekli ilaç kullanmak zorunda kalıyordu. Şimdi bunlara gerek kalmadan, yakma tedavisiyle tam iyileşme sağlanıyor.
Kalbin ritim bozukluğundan en çok hangi organlarımız etkileniyor?
Bütün organlar etkilenir. Kalp, bütün organlara kan yollar. Eğer organlara görevini yapacak kadar kan yolla-yamazsa, organların fonksiyonu bozulur. Böbreği ele alalım, kanı süzebilmesi için böbreğe kan gitmesi lazım, kalp böbreğe yeteri kadar kan pompalayamazsa, süzme görevini vapamaz. Akciğerlerin, karaciğerin, bütün organların kalbin gönderdiği kana, oksijene ve besinlere ihtıyacı var. Bütün organların işlevi kan gelemeyince bozulur.
Ritim bozukluğu ile ani ölümlerin ilişkisi, Kalp atışı ritmi
Kalbimizin ritminin bozulması, kalbin aniden durmasına yol açabilir mi?
Ani kalp ölümlerindeki sebep, çoğunlukla budur zaten. Ani damar tıkanıklığında gelişen ritim bozuklukları, ani ölümlerin en sık nedenidir. Ani ölümlerin yüzde 80'inden kalp-damar hastalıkları sorumludur. Baştan beri üzerinde durduğumuz yaşam tarzı değişimleriyle ani ölümleri de azaltabiliriz.
Hocam, 8 ölümden î'inin ani kalp ölümü sonucu olduğu doğru mu?
Erkeklerde 5 ölümden l'i, kadınlarda 6-7 ölümden l'i ani, beklenmeyen ölüm olarak gerçekleşir. Genellikle yüzde 80'i evde olur, yüzde 20'si ev dışında.
Peki, kalbin ritminin bozulması ne gibi şikayetlere yol açıyor?
Hasta çarpıntı, baş dönmesi hissedebilir, bayılır gibi olma, bayılma olabilir. Hepsi birlikte de görülebilir.
"Bayılma" dediniz. Her bayılma, kalp hastalığı için bir belirti midir?
Bayılma, kalp hastalıklarına özgü bir belirti değil. Biliyorsunuz en çok sıcakta, yorgunlukta, heyecan gibi nedenlerle olan basit bayılma var. Kalp dışı birçok hastalıkta da özellikle beyinle ilgili olanlarda bayılmayı sık görüyoruz, epilepsi bir örneği. Çeşitli kalp hastalıkları da bayılmaya sebep olabilir. Özellikle ritim bozukluklarında kalbin çok yavaş veya çok hızlı attığı durumlarda bayılma olabiliyor.