Sezaryen Doğum Nedenleri ve Sezeryanla Doğum
Tıptaki tüm ilerlemelere karşın erken doğumlar hâlâ olageliyor. Erken doğum deyince, gebeliğin 24. ve 37. haftaları arasında gerçekleşen doğum anlaşılır. Bu durumda çocuğun doğum ağırlığı 500 ile 2500 gram arasındadır. Al-manya'da erken doğum oranı şu sıralar yüzde beşle sekiz arasında oynuyor. Erken doğum için bir numaralı risk faktörü, genital yolda yukarılara yürümüş enfeksiyonlardır. Erken doğum riskini yükselten diğer faktörler gebeyken sigara içmek, çoğul gebelikler, annede şeker hastalığı (di-abetes mellitus), ayrıca rahimdeki çeşitli eksik oluşum ve hastalıklardır. Doğum asıl tarihinden ne kadar önce olursa, çocuk açısından o kadar sorunlu olur. Erken doğan bir çocuğun organları ana rahminin dışında yaşamak (uterus dışı yaşam) için henüz yeterince olgunlaşmamışsa, zorluklar çıkar. Dahası, erken doğumların büyük bölümü dölyatağındaki enfeksiyonlardan ileri gelir. Bu durumda çocuk da dünyaya geldiğinde çoğunlukla aynı şekilde enfeksiyonludur (bak. "Enfeksiyon sonucunda erken doğum" başlıklı renkli zemindeki yazı).
Sezeryanla Enfeksiyon sonucunda erken doğum
Erken doğum çoğunlukla, dölyolu üzerinden rahim ağzına, rahme ve plasentaya kadar ilerlemiş bir enfeksiyonun sonucu olarak meydana gelir. Tıp öncelikle, uyarıcısı belli özgül enfeksiyonlarla özgül olmayan enfeksiyonlar arasında ayrım yapar. Uyarıcısı belli özgül enfeksiyonlar belli bakterilerin, virüslerin ya da mantarların yol açtığı ve tipik hastalık tablolarını ortaya çıka-fan iltihaplanmalardır. Bunlara örnek olarak herpes enfeksiyonları, belsoğukluğu, frengi, ayrıca streptokok enfeksiyonları verilebilir. Özgül olmayan enfeksiyonlarda ise rahme hastalık yapıcı bakteriler yerleşmiştir. Burada çeşitli bakteriler söz konusu olabilir ama hepsi aynı hastalık tablosunu ortaya çıkarır. Bu özgül olmayan enfeksiyonlar, özgül enfeksiyonlara kıyasla çok daha sık olarak erken doğuma neden olurlar. Bu zararlı bakterilerin rahme yerleşmesinin nedeni, burada bulunan lakto basillerin azalmış olmasıdır. Lakto basiller dölyolunda her zaman vardır ve normal durumda dış dünyaya karşı iyi bir koruma sağlarlar. Asitler üretir, böylelikle de istenmeyen bakteriler için çok elverişsiz yaşam koşulları oluştururlar. Hormon dengesindeki değişim, stres, şeker hastalığı, ağır hastalıklar, ayrıca başka bir hastalık nedeniyle antibiyotik kullanımı lakto basillerin yok olmasına, dolayısıyla da zararlı bakterilerin istilasına yol açabilir.
Çok erken doğan çocuklar için başlangıç koşulları zaten zor olduğundan, dünyaya nasıl gelecekleri konusu üzerinde enine boyuna düşünmek gerekir. Seksenli yılların başlarına kadar, bütün erken doğumların sezaryenle sonlandırılması gerektiğine inanılıyordu. Ancak, yapılan geniş çaplı araştırmalar bunun çocuklar için her zaman avantaj getirmediğini gösterdi. Çok erken bir doğumda, dölyatağı duvarının henüz görece kalın olması nedeniyle sezaryen zor olabilir, çünkü ameliyatta çocuğa ulaşmak çoğunlukla kolay değildir. Başka tıbbi gereklilikler yoksa, başı oturmuş çocukların erken doğumu normal yoldan gerçekleştirilir. Ancak, makat konumu ya da enlemesine konum halindeki bir erken doğumda durum çok farklıdır. Böyle durumlarda mutlaka sezaryen yapılmalıdır.
Erken doğumun belirtileri, Normal Sezeryan
Çok yakındaki bir erken doğumun semptomları (belirtileri) çok çeşitlidir. O nedenle de tehlikeyi zamanında fark etmek ve doğumu buna uygun şekilde planlamak zordur.
Rahim ağzı çok erken açıldığında, kasılmaları her kadın hissetmez. Sırtta sızı, bacaklarda ağrı ve benzeri şikâyetler çoğu kez kasılma etkinliği olarak algılanmaz, dolayısıyla da göz ardı edilir. Ayrıca, zamanında doğuma kıyasla erken doğum için gereken kasılmalar da genellikle o kadar fazla değildir. O nedenle birçok erken doğum kadınları hazırlıksız yakalar. Doğum tarihine görünüşte daha uzun bir zaman vardır; ayrıca sancılar da kadının kafasında canlandırdığı kadar şiddetli değildir.
Çok yakındaki bir erken doğumu haber veren semptomlar
Sırtta ansızın ortaya çıkan sızı şeklinde ağrılar Bu şikâyetler genellikle zararsızdır. Yine de mutlaka
jinekologunuzu aramalısınız, özellikle de şikâyetler ansızın ortaya çıkıp saatlerce geçmiyorsa.
Vaktinden önce başlayan kasılmalar Erken doğumun eli kulağındaysa kasılma etkinliği çoğunlukla kendini karakteristik olmayan ağrılarla belli eder. Çoğu kez buna sırt ağrıları da eklenir, bazen de mide problemi ya da bacaklarda kas ağrısı diye yorumlanabilecek ağrılar olur.
Rahim ağzının şimdiden rutin muayenede fark edilecek kadar açılmış olması
Gerçekten bir erken doğum tehdidi olup olmadığını
kadın doktoru vajinal muayeneyle saptayabilir. Bu muayenede dölyatağı ağzının şimdiden açılıp açılmadığı ya da ne kadar açıldığı incelenir.
Vaktinden önce su gelmesi Bir erken doğumun gelip çattığının kesin bir işareti, su kesesinin patlayıp döl suyunun akmasıdır. Bu durumda hiç vakit kaybetmeden hemen kliniği aramalısınız.
Çoğu kez gerek ebe ve hekimler, gerekse de kadının kendisi erken doğum için hazırlıklı değildir. Oysa hızla harekete geçmek gerekir. Böyle doğumlar mutlaka, en azından çocuk doktoru hizmeti bulunan, daha da iyisi yeni doğanlar için yoğun bakım ünitesine sahip kliniklerde yapılmalıdır.
''Erken doğan çocukların anne-babaları" için
Her anne baba için çocuğun doğumu yaşamlarındaki çok özel bir olaydır. Bir erken doğumda, özellikle de hiç beklenmedik bir şekilde olması durumunda, mutlak bir istisna durumu söz konusudur ve anne baba altından kalkılması zor problemlerle karşı karşıyadır.
Çocuğun sağ salim dünyaya gelip gelmeyeceği kaygısı bir yana, sezaryenden hemen sonraki ilk ayrılık anne-baba için temel problemi oluşturur. Erken doğan çocuğun birçok durumda ameliyattan sonra bir çocuk kliniğine ya da yeni doğanlar için yoğun bakım servisine nakledilmesi gerekir. Şimdi çocuğun ilişki kurduğu ilk insanlar birdenbire baba ve yoğun bakım personeli olmuştur. Anne ameliyattan sonra henüz ayılma evresinde bulunduğundan, doğan çocuğu bu durumda yalnızca baba ziyaret edebilir.
Bebek yerine fotoğrafı ve Sezeryan Bebek
Bazı servislerde babanın ilk ziyaretinde, anneye gösterebil-sin diye çocuğun polaroid bir fotoğrafını verirler. Ne var ki anne için bu fotoğraf bebeğin verini tutacak bir şey sayılmaz.
Annenin çocuğu mümkün olduğu kadar erken görmesi durumu kabullenmesi bakımından yararlıdır. Şu halde, çocuğunuz başka bir hastaneye nakledilmişse, kendinizi de oraya aldırmaya çalışın. Ayağa kalkar kalkmaz, elbette ki olabildiğince sık çocuğunuzu ziyaret etmek isteyeceksiniz. Yoğun bakım servisindeki personelle ziyaret zamanlarını baştan konuşun. Genellikle, servise olabildiğince sık girmenize izin verirler. Bugünlerde anne-babalar, özellikle de erken doğumlarda bebekleriyle olabildiğince sık temas kurmaları yönünde cesaretlendiriliyor. Sizler anne-baba olarak yoğun bakımdaki atmosferi belki endişe verici bulacaksınız. Ama personel, sizi çocuğun bakımına katma, o arada korkularınızı da ciddiye alma konusunda hiç kuşkusuz elinden geleni yapacaktır.