Transfer RNA (t-RNA)
Her m-RNA molekülü bir proteinin aminoasit dizini için gereken genetik bilgiyi içerir. Bu bilginin protein sentezine nasıl aktarıldığına ait soruyu yanıtlayabilmek için, hücre içermeyen sistemlerin araştırılması gerekir. Böyle sistemler, hücrelerin santrifüj edilerek büyük parçalara ayrılması şeklinde olur. Eğer sadece ribozom ve çözünen bileşikler elde edilirse, RNA'yı yıkan enzimlerin ilavesi ile RNA elimine edilebilir. Bu şekilde elde edilen sisteme aminoasit eklenirse, herhangi bir protein sentezi gerçekleşmez. Aynı şekilde izole edilmiş m-RNA'nın ilavesi de bir
DNA --> Transkripsiyon --> m_RNA --> Translasyon --> Protein
sonuç vermez. Ama buna ilaveten, başka bir RNA türü olan t-RNA (transfer RNA) eklenirse, deneysel koşullarda, hücre çekirdeğine bağlı olmayan protein sentezinin olaylanması mümkün olabilir. t-RNA molekülü oldukça küçük olup sadece 80 nukleotidden oluşur. t-RNA aminoasitleri ribozomlara taşır. Bu arada t-RNA molekülü daima belli bir aminoasidi oluşturur, Bu nedenle hücrede en azından 20 farklı t-RNA tipi, yani her aminoasit için bir tip bulunmaktadır.
Translasyon Nedir
m-RNA molekülünün bütün kodonlarmın okunması, bir proteinin aminoasit dizinini verir. Aynı anda aminoasitlerin birbirleri arasında bağlanması ribozomda da gerçekleşir. Protein biosentezi Methionin adı verilen aminoasidi de kodlayan başlangıç kodonu AUG ile başlar. Methionin t-RNA'sı UAC antikodonu ile ribozom girişinde, baz çiftleşmesiyle bağlanır. Daha sonra, ribozom bir baz üçlüsü kadar m-RNA'da ilerler. Methionin t-RNA'sı ribozomun "ÇIKIŞ" olarak adlandırılan ikinci bağlantı noktasında oturmaktadır. Bundan sonra m-RNA'nın bir sonraki kodonu ribozomun girişine ilerler. Orada ikinci aminoasit t-RNA'sı birikir. Daha sonra ribozomun çıkışındaki aminoasit giriş pozisyonundaki aminoaside doğru kayar ve orada bağlanır. Ribozom girişinde dipeptid taşıyan bir t-RNA molekülü oturur. Çıkışta boşaltılan t-RNA molekülü, ribozomu terkeder ve sitoplazma da ona ait olan aminoasidini yeniden bağlar. Ribozom tekrar bir baz üçlüsü kadar ileri kayar. Peptid taşıyan t-RNA daha sonra ribozomun çıkışına oturur. Giriş orada bulunan ve kodonu taşıyan yeni bir t-RNA aminoasidi ile işgal edilir. (translasyon ppt)
Ribozom, m-RNA'nın baz dizininin tamamını kateder ve yukarıda anlatılan olaylar tekrarlanır ve bu arada protein zinciri de sürekli olarak büyür. Bu zincir büyümesinde çeşitli enzimler rol oynar. Bunlar ribozomun parçalarıdır. Eğer ribozom bir "DUR KODONUNA" ulaşırsa, ki bunlar UAA, UAG veya UGA olabilir, ribozom kendisini oluşturan her iki ünitesine parçalanır ve böylece "PROTEİN SENTEZİ" tamamlanır. Bu sentezde genetik dilin tercümesi nükleikasitlerin baz dizininin, proteinin aminoasit dizinine girişi ile olur. Bu olay aynı zamanda "TRANSLASYON" diye de adlandırılır