Gebelikte ve Doğum Sonrasına Tehlikeli Durumlar
Gebenin Öyküsünden Saptanan Tehlikeli Durumlar
Yaş:
Gebenin yaşına göre kaçıncı doğumu yaptığı da önemlidir. Yaşı 35'den büyük ve multipar kadınlarda gebelikle ilgili tüm olumsuzluklar daha sık görülür. Bu durumda
Gebe ebe tarafından daha sıkı izlenmelidir.
Doğum hastahanede olmalıdır.
Doğum Sayısı
Gebenin kaçıncı doğumu önemlidir. İlk doğumda güç doğum olasılığı fazladır. 5 ve daha fazla doğum yapanlarda; Uterus yırtılması, anemi, prezentaszyon bozukluğu TA yükselmesi, doğum sonu kanamalar, şok gibi durumlar daha sık görülür.
Daha Önce Olumsuz Sonuçlanan Doğum öyküsü verenler
Daha önceki doğumlarında aşağıda sıralanan durumlardan biri varsa anne risk altındadır.
Öyküsünde
Miadını geçmiş (pastmatür) ölüdoğum
ölü doğum (intrauterin ölüm)
Ard ardına 2'den fazla kendiliğinden düşük
Doğuştan sakatlığı olan bebek
Ardı ardına prematüre doğum
Güç doğum
Sezeryan ve jinekolojik ameliyat geçirenler
Uterus rüptürü
Daha önce 3. devre komplikasyonu (Ronovva, plesentamn elle çıkarılmadı, plesentanın çıkarılmaması)
Kendinde ve ailesinde çoğul gebelik hikayesi
Gebelik Aralığı
6 aydan kısa ise gebelik çok risklidir.
6-12 ay orta derecede
13-14 ay daha az risklidir.
24 ay ve annenin beslenmesi ve uuevdun toplanması açısından uygun bir süredir.
Daha Önce 4 Kilodan Fazla Bebek Doğuranlar
Bu gebelrde diabet ve güç doğum riski yardır. Gebenin diabetli olup olmadığı araştırılır. Gebe diabetli değilse izlemlerde bebeğin tahmini büyüklüğüne dikkat edilir. Uygun bir beslenme programı uygulanır. Ve mutlaka doğum hastahanede yaptırılmalıdır. Çünkü sezeryan endikasyonu olabilir.
Gebelikte Sigara Kullanımı
Sigara gebelikte fetus için zararlıdır. Sigara içen annelerin bebekleri, sigara içmeyenlerinkine göre; düşük doğum ağırlığı, intauterin gelişme geriliği, perinatal ölüm yönünden risk altındadır. Bunlara ek olarak sigara içen annelerde spontan abortus, preterm doğum, plesenta previa ablosyo plesenta, ve erken meuran ruptürü riskide artmıştır. Tiryaki içicilerin 5 sigara ve daha azını içmeye çalışmalıdırlar.
Gebelikte Alkol Kullanımı
Günümüzde primer terotojenlerden biri olarak düşürülmektedir. Fazla miktarda alkol alan kadınların fetüsleri, fetal alkol sendromu gelişmesi yönünden risk altındadırlar. Aşırı alkol tüketiminde maternal malnütrisyon ve hipoglisemiye bağlı fetal sorunlar görülebilir.
Eğer kadın aşırı miktarda alkol tüketiyorsa, gebeliğin erken dönemlerinde alkol tedavi programlarına gönderilmelidir. Alkol tedavisinde kullanılan Antabus teratojenik ajan olarak düşünülmektedir. Bu yüzden eğitime daha ağırlık verilmelidir.
Gebelikte İlaç Kullanımı
Annenin aldığı ilaçlar fetüsü etkiler. Yapılan araştırmalarda gebelik süresince özellikle 1. trimestir de yani organların oluşumu sırasında kesinlikle kaçınılması gerektiğini bildirilmektedir. Reçeteli yada reçetesiz tüm ilaçlar dok! a danışılarak kullanılmalıdır. Eğer ilaç kullanılması gerekiyor ise doktor kontrolüne ve ilaçların kula-nım şekli, etki ve yan etkilerine karşı uyarılmalıdırlar. Ama mümkünse hepsinden de kaçınılmalıdır. Alternatif yoksa potansiyel teratojenik etkileri bilinmeyen yeni bir ilaç yerine, etkisi bilinen bir ilacın seçilmesi daha doğru olacaktır. Ayrıca ilaçların mümkünse oral şeklinin ve en düşük terapotik dozunun alınması gerekir.
İlaç yan etkilerinden bir kaçı şöyledir.
Aspirin; Prostoglandin sentezini inhibe eder. Buda gebeliğin uzamasına neden olabilir. Aynı zamanda antepartal dönemde kanama riskini de arttırabilir.
Tetrosiklin; Geç dönemlerde alındığında çocuğun dişlerinde lekelenmeye, prematür yeni doğanlarda iskelet sisteminin gelişiminde depresyona neden olur.
Sulfonomidler; Gri bebek sendramuna Comodin; 2-3. trimestiıierde kullanıldığında
SSS defektleri
Insülin; iskelet molformasyonlarına yol açabilmektedir
Teratojenik Enfeksiyonlar
Teratojenik sözcüğü emriyoyu etkileyebilecek faktörleri tanımlamada kullanılır. Terotojenik ajanlardan gebeyi korumak önemlidir. Bu dönemde geçirilecek enfeksiyon hastalıkları, röntgen çektirme ve ilaç alma emriyoyu olumsuz etkiler. Terotojen olarak bilinen organizmalar TORCH adı altında toplanır.
Toksoplazmasiz
Protozoanların yaptığı bir hastalıktır. Enfeksiyon hızı; pişmemiş et tüketimi ve direk - endirekt kedi peçesiyle kontominasyonla belirlenir.
Gebelikte; tekrarlayan düşükler, peninatal ölümler, sontral sistemini etkilediği için anormal serebrospinal fnayi konjoktivit, hidrosefali, mikrosefali, genel olarak a-nemi, sarılık olabilir.
Hastalıktan Korunmak İçin
Hamile döneminde çiğ et ve az pişmiş et yenmemesi
Çiğ ete temas ettikten sonra ellerin yıkanması
Evde kedilerin pişmiş et ile beslenmesi
Kedi pisliğine veya kontamine olmuş bölgelere dokunulmaması veya hemen ellerin yıkanılması
Sifiliz
Sitiliz cinsel ilişkiyle geçen bir hastalıktır. Gebeliğin hangi döneminde olursa olsun tedavi edilmesi gerekir. İlk trimestirde yakalandığında premüter doğuma, fetal ölümlere neden olabilir.
Annede cinsel temastan 2-3 hafta sonra şankır denen ağrısız küçük sert lezyonlar görülür. Tedavide penisilin, tetrasiklin, eritromisin kullanılır.
Kızamıkçık
Virüs plesanta yoluyla anneye geçer. Bebek konjenital rubella sendromu ile doğar. Bu sendromda konjenital katarakt mıkrosefali, işitme bozukluğu, kardiak a-nomali, hipatosplenomegali, trombostopeni ve lösemiye eğilim vardır. Kızamıkçık aşısı canlı olduğu için kullanılmaz. Aşı yapıldıktan 2 ay sonra gebe kalınabilir.
Sitomegalovirus
Kişisel temas ile bulaşır. Transplesental yolla fetüse geçer. Fetüste gelişme geriliği , mikrosefali, sağırlık, körlük yapar. Annede belirti vermeye bilir. Serolojik testlerle tanı konur. 20. gebelik haftasında önce primer enfeksiyon saptandığı hallerde gebelik sonlandırılabilir.
Herpes Simplex
Tip I ve II diye 2'ye ayrılır. Tip I, bel üstü Top II bel altındaki bölgeleri etkiler. Temastan 2-10 gün sonra genital bölgelerde lezyonlar görülür. Lezyonların aktif döneminde sezeryan tercih edilir. Çünkü bebeğe enfeksiyon lezyonların doğum sırasında açılmasıyla bulaşır. Kesin tedavisi yoktur. Semptomatik tedavi uygulanır.
Diğer Enfeksiyonlar
Gonore ve klomidya teratojenik olmamasına rağmen anneden bebeğe doğum sırasında geçer. Her ikisinde de göz enfeksiyonlarına, klamidya ayrıca pnomoniye neden olur.
Diğer enfeksiyonlar kabakulak, suçiçeği ve kızamık terotojen değildir. Ancak prematüre doğum ve fatal ölümlerin artmasına neden olur.
Rh Uyuşmazlığı
Anne (-), baba (+), fetus (+) olduğunda bu durumdan söz edilir. Rh (-) annenin (+) çocuğa eritrobilastozis fetalis adayıdır. Bu olay temelde bir antijen antikor reaksiyonudur.
İlk çocuğunda bir sorun görülmez ama vücut antikor üretmeye başlar. Tekrar gebe kalındığında bebek (-) ise anne sistemindeki antikorlar, fetusa geçerek eritrositlerin yıkımına neden olur. Bu durumda ilk anemi görülür. Vücut azalan eritrositleri yerine koymak için olgunlaşmamış eritrositlerin dolaşıma verir. Kalp anemi sonucunda 02 azalmasıyla yetmezliğe girer ve anemi sonucu ödem oluşur. Bu tabloya hidrops fetalis denir. Fetüs intravterin yada doğumdan birkaç gün içinde ölür. tedavide doğumdan sonra ilk 72 saat içinde RhoGAM yapılır.
Çoğul Gebelik
İkiz gebeliklere 80, üçüz bebeklere 6400 doğumda bir rastlanır. Bu oran doğum kontrol hapları kullanıldığında, invitro fertilizasyonda artma gösterir.
İkiz bebeklerin yaşacağı sorunlar
Doğum öncesi
Gebelik şikayetlerinin artması
Polihidroamnios
Anemi
Doğum öncesi kanamalar
Fetal - plesental yetmezlik Prezantasyon bozuklukları
Doğum Sırasında
Prezantasyon bozuklukları
Erken membran rüptürû
2. fetüsûn plasentadan erken ayrılması
Doğumdan Sonra
Atoni kanaması
Prematüre bebek
Düşük doğum ağırlıklı bebek
Sürmaturasyon
Gebeliğin normal sûresi olan 40 haftayı aşmasıdır. Bu tür bebeklere post-matür denir. Mortalitesi % 15'dir. Tehlikesi; plasenta yaşlandığından fetûse yeterli besin sağlayamaz ve fetüsün 02de azalır. (Polisitemi) Ayrıca yetemezliğe bağlı uterus içi bebek ölümleri yada ilk 7 gün içinde; lyıplar fazladır. Bu yüzden miadını 5 gün geçiren gebeler suni olarak doğuma başlanır.
Anormal Gelişler
Fetüste en sık görülen pozisyon oksiputon sol önünde olduğu (LEA) left Oksiput Anterior pozisyonudur. Fetüsün pelvis girişimi başı ile ve çenesi göğsüne değecek kadar tam flexiyonda girmesi gerekirken başka bir pozisyonda girerse malprezentasyondan bahsedilebilir. Bu prezontasyon bozukluklarında fetüsün pelvise uyum yapması ve aşağı doğru inmesi zor hatta imkansızıdr.
Alın prezentasyonu
Yüz prezentasyonu
Omuz prezentasyonu
Kam prezentasyonu
Makat prezentasyonu
Amniyotik Mayi Anomalileri Mekonyumlu Amniyetik Mayi
Makat prezentasyonu hariç normalde bulunmaması gerekir. Fetal hipoksiae anal sfinkterde gevşemeye neden olur. Fetüs için tehlikeli olan bu durumda FKH yakında izlemelidir.
Polihidroamniyoz
Amniyotik mayinin 2000 ml'nin üzerinde olmasıdır. Normalde gebeliğin 2 yarısında 1 -1,5 litredir. Sıklıkla bebekte anormallik, diabet, çoğul gebelikle birlikte görülür. Hidroamnioz distaziye ve atoniye yol açabilir.
Oligohidroamniyoz
Amniyotik mayinin 500 mi altında olmasıdır. Genellikle renal ogenezis yada üriner sistemde tıkanıklık söz konusudur. Post term gebelikte pulmonel hipoplaziye bağlı da oligohidroamnîyaz gelişebilir.