Dışkıda DNA Testi
Kolorektal kanser taraması için yeni bir test var, ama önleyici amaç için yararlı değil 50 yaş üzerindeyseniz hekiminiz kolonoskopi yaptırmanız gerektiğini söyleyebilir. Bu, pek çok kişi gibi sizin de dört gözle bekleyeceğiniz bir şey değildir. Ne yazık ki konu kolon kanserini saptayıp önlemek olduğunda kolonoskopiden daha iyi bir yöntem yoktur. Kolonoskopi yaptıra-mayacaksanız ya da yaptırmaya-caksamz dışkıda DNA testi düşünmeye değer; girişimsel olmayan bir tarama testidir ve hiçbir şey yapmamaktan kesinlikle daha iyidir. Ancak unutmayın dışkıda DNA testi yeni sayılır ve daha çoğu hekim açısından standart bir uygulama değildir.
Hedef: Daha Fazla Tarama
İki farklı tipte tarama testi vardır. Bunlardan biri sadece kolorektal kanseri saptayabilir. Dışkıda DNA testi ve dışkıda gizli kan testi (FOBT) bu kategoriye girer. İkinci tip tarama testi de kanseri saptar ve aynı zamanda hekimin kanser öncesi polipleri almasına da olanak vererek kolon kanserinin daha baştan önüne geçilmesini sağlayabilir. Kolonoskopi ve (sadece alt kolon taramasında kullanılan) sigmiodoskopi ikinci kategoriye girer.
Kanseri önleyebilen bir tarama testi yaptırmak açıkçası çoğu yetişkin için daha iyi bir seçenektir. Öte yandan pek çok kişi kolonoskopi gibi girişimsel bir testten çekinir. Dışkıda DNA testi de burada devreye giriyor. Amerikan Radyoloji Derneği ve ABD Kolorektal Kanser Görev Grubu, DNA testinin kolorektal kanseri önleyemeyeceğinin bilincinde olmakla birlikte, daha fazla kişinin bir tip kolorektal kanser taraması yaptırmaya özendirileceği umuduyla, 2008 başlarında bu testin kullanımını onayladı. Bu önemli bir hedeftir, çünkü 50 yaş ve üzerinde herkes düzenli tarama testi yaptıracak olsa kolorektal kanserden kaynaklanan ölümlerin %60'ı önlenebilir. Oysa Amerikan Kanser Derneği'ne göre bu yaş grubundakilerin %50'sinden fazlası taramadan geçmiyor.
Nasıl Yapılıyor?
Bu testi yaptırmayı düşünürseniz, hekiminizin özel bir şirketten sipariş etmesi gerekiyor. Bu şirkette, kolorektal kanser riskinizi gözden geçirecek ve size ödeme seçenekleriyle sigorta kapsamını anlatacak bir genetik uzmanı sizinle ilişkiye geçeçektir. Söz konusu şirketin internet sitesine girip bir kullanıcı hesabı açtırmanız da gerekebilir. Bu adımlar tamamlandıktan sonra, şirket evde kullanmanız için size özel bir set yollayacaktır. Bu setin içinde dışkınızı toplamak için klozete yerleştireceğiniz bir aparat ve aldığınız örneği la-boratuvara yollamanız için posta masrafı ödenmiş bir kutu bulunur. Bu test barsaklarınızı hazırlamanızı ya da beslenmede kısıtlama yapmanızı gerektirmez.
Kanser normal bir hücrede, o hücrenin artık düzgün işlev görmesine izin vermeyecek kadar genetik hata birikmesi sonucu meydana gelir. Dışkıda DNA testi de bu bilgiyi temel alır. Bir hücre değişirken ve bir polip ya da kanser oluşurken dışkıya hücre saçar. Laboratuvar bu testle dışkıdaki bu hücrelerde kolorektal kanserle veya prekanseröz poliplerle bağlantılı bir DNA markeri olup olmadığına bakar.
Yapması Daha Kolay, Ama Doğru Sonuç Verme Oranı Daha Düşük
Dışkıda DNA testi ne kadar iyidir? 2004'te The New England Journal of Medicine'de yayımlanan bir araştırmada dışkıda DNA testi ile FOBT testi karşılaştırmıştır. Söz konusu araştırma 50 yaş üzerinde ve kolorektal kanser riski ortalama düzeyde olan 2500'den fazla insan üzerinde yapıldı. Her katılımcı bir DNA testi ve bir FOBT için dışkı verdi ve sonra da kolonoskopiye alındı.
Kolonoskopide saptanan kanserlerin bir bölümü her iki dışkı testinde de atlandı. Dışkıda DNA testi, 31 in-vazif kanserden 16'sını (%52) saptarken, FOBT dördünü (%13) saptadı. Dışkıda DNA testi iri polipli 71 invazif kanserin 29'unu (%41) saptarken, FOBT 10'unu (%14) saptadı. Ayrıca dışkıda DNA testi 418 ilerlemiş polip olgusunun 76'sını (%18) saptarken FOBT45'ini(%11) saptadı.
O halde, DNA testi FOBT'a göre daha doğru sonuç vermekle birlikte, gene de kolonoskopide saptanabi-len kanserlerin veya prekanserlerin çoğunu atlıyor. Ayrıca söz konusu araştırmada bu testler, bazı kişilerde kanser olmadığı halde varmış gibi gösterdi. Kanseri olmayan 1.423 kişiden 79'unda (%6) dışkıda DNA testi pozitif çıkarken, 68'inde (%5) FOBT pozitif çıktı.
The New England Journal of Medicine'de yayımlanan araştırmada dışkıda DNA testinin piyasaya ilk çıkan tipi kullanılmıştı. Bu testi üreten firma artık geliştirilmiş bir tipini piyasaya sürüyor ve testin bu versiyonu daha etkili bulunuyor. Clinical Gastro-enterology and Hepatology dergisinin Ocak 2007 sayısında yayımlanan bir araştırma, yeni testin kolorektal kanseri olduğu bilinen 40 kişiden 29'unu doğru saptadığını ve kanser olmayan 122 kişiden 13'ünde kanser gösterdiğini ortaya koydu. Yani kanseri olanların %72's'ı, kanser olmayanların %89'u doğru saptanmış oldu