Prostat kanserinin subtipleri
Müsinöz adenokarsinom, prostat karsinomunun en az görülen morfolojik varyantlarından biridir. Agressif biyolojik davranışı ve non-müsinöz prostat kanserinde olduğu gibi kemik metastazı yapma, serum PSA seviyesi ve prostat spesifik alkali fosfataz (PSAP) seviyesinde yükselme eğilimi vardır.
Işık mikroskobunda nöro-endokrin diferansiyasyon bulguları olmaksızın prostat adenokarsinomlarının yaklaşık yarısında çeşitli nöro-endokrin marker’lar ile immünohistokimyasal çalışma yapıldığında nöro-endokrin diferensiyasyon bulunmaktadır. Bu hücrelerin çoğu serotonin daha az sıklıkla ise kalsitonin, somatostatin ya da human koryanik gonodotropin içermektedir. Bu olguların çoğunda klinik bulgu yoktur. Nöro-endokrin diferansiyasyonun prognoza etkisi tartışmalıdır.
Prostatın küçük hücreli kanseri akciğerdeki ile aynıdır. Olguların %50’sinde küçük hücreli tümör ile adenokanser birliktedir. Küçük hücreli kanserlerin çoğunda hormon yapımı olmamakla birlikte klinik bulgu verenler genellikle ACTH ve ADH salgılamaktadır. Bu hastaların ortalama survisi 1 yıldan az olup pür küçük hücreli tümör ile mikst küçük hücreli tümör arasında fark yoktur.
Adenokarsinomların %0.4-0.8’i prostatik duktuslardan kaynaklanmaktadır. Duktal adenokarsinoma primer olarak geniş peri-uretral prostatik duktuslardan kaynaklandığında uretra içine doğru ekzofitik olarak en sık olarak verumontanumda veya çevresinde büyüyerek hematüri ve obstrüktif semptomlara yol açabilir. Tümör, serum PSA seviyesinin ve DRM’nin normal olması nedeniyle sıklıkla klinik olarak zor tanı konulur. Duktal adenokarsinomların çoğu ileri evrede bulgu verir.
Prostatın primer skuamöz karsinomu nadir olup kötü bir sürviye sahiptir. Kemikte osteolitik metastaz yapar ve serum asid fosfataz düzeyi yükselmez. Östrojen tedavisine yanıt alınmaz. Daha sık olarak rastlanılan primer yada metastatik adenokarsinomdaki skuamöz diferansiyasyon östrojen tedavisine yanıt verir.
Sarkom, tüm malign prostat tümörlerinin %0.1-0.2’sini oluşturur. Rabdomyosarkom prostatın en sık mezenkimal tümörü olup hemen hemen yalnız çocuklukta görülür. Leiomyosarkom erişkinlerde prostatta en sık görülen sarkomdur
Karsinosarkom prostatın ender görülen tümörlerinden biri olup histolojik olarak diferansiye karsinomla birlikte kondrosarkom, myosarkom, liposarkom, anjiosarkom veya osteosarkoma diferansiye olmuş malign mezankimal elemanların bir arada olduğu izlenir. Hem glandüler hem de mezankimal elemanlar metastaz yapabilir ve prognoz oldukça kötüdür
Primer prostatik lenfoma lenf nodu tutulumu olmaksızın sekonder infiltrasyona göre daha az sıklıkta görülür. En sık lökemik infiltrasyon yapan form kronik lenfositik infiltrasyondur. Prostatta monositik, granülositik ve lenfoblastik lökemik infiltrasyonda tanımlanmıştır.