AZFb bölgesi
AZFb bölgesi gen haritası henüz ayrıntılı olarak oluşturulmamıştır. AZFb mikrodelesyonlarına sahip tüm erkekler azospermiktir ve testiste spermatozoanın yokluğu görülmektedir. AZFb bölgesinde yer alan genler, RBMY gen ailesi, EIF1AY ,SMCY ve TTTY2 genleridir. Ancak, görevleri en iyi aydınlatılmış olan RBMY gen ailesidir.
RBMY (RNA-binding motif, Y chromosome) gen ailesi, AZFb bölgesinde Yq11.23’de yerleşim gösterir ve 15 kopyadan oluşmuştur. Yaklaşık 200 kb’lık bir bölgeye yayılan bu genler delesyona uğradığında azospermi ve oligospermiye yol açarlar (37, 46). Gen ailesinden sadece iki tanesi aktif olarak okunmaktadır. RBMY 1 (RNA binding motif-1) ve RBMY 2 (RNA binding motif-2) sadece testiste okunan genlerdir. RBMY genlerinin ürünü, RNA’ya bağlanan proteinlerdir. Bu proteinlerin, RNA paketlenmesinde, mRNA’nın sitoplazmaya geçişinde ve alternatif eklemede (alternative splicing) rol oynadıkları düşünülmektedir.
AZFc bölgesi
AZFc bölgesi 3 Mb büyüklükte olup çok sık delesyona uğrayan ve üzerinde en çok çalışılan bölgedir (49, 50). Bu bölge, palindromik dizilere ve amplikon adı verilen tekrarlayan dizilere sahiptir. Bu bölgede, tümü testis dokusuna spesifik, 19 transkripsiyon ünitesine sahip 7 ayrı gen ailesi bulunmaktadır (50). Bunlar; DAZ, CDY1, PRY, BPY2, CSPG4LY, GOLGA2LY, TTTY3 ve TTTY4’dür. Gen aileleri arasında, en iyi tanımlanmış olan DAZ (Deleted in azoospermia)'dır.
DAZ gen ailesi, Y kromozomunun uzun kolunun AZFc bölgesinde lokalizedir (44). Çok kopyalı bir gen ailesi olup, henüz kopya sayısı tam olarak bilinmemektedir. Ancak 10 adet aktif veya psödogen olarak DAZ geni kopyası saptanmıştır. Bu kopyalardan biri olan DAZ2, Y kromozomu üzerindeki spermatogenez geni (SPYG) olarak bilinmektedir ve 3. kromozomun p kolunda yer alan otozomal bir homoloğu mevcuttur (DAZL1).
DAZ genleri 42 kb’lık bir bölgeye yayılan 12 ekzonlu genlerdir. DNA transkriptlerinin sayısı bilinmemektedir. Transkriptler arasında DAZ tekrarlarının sayısı ve sırası yönünden farklılık bulunmaktadır. Bu farklılıklar alternatif ekleme veya farklı DAZ genlerinin varlığı ile açıklanabilir
DAZ genlerinin ürünü olan DAZ proteinleri sitoplazmik proteinlerdir. DAZ proteinlerinin, germ hücre epitelinde, geç spermatid döneminde testise özgü mRNA’ların depolanması ve taşınmasını kontrol eden bir role sahip oldukları ileri sürülmektedir. Bu durum, DAZ delesyonlarına sahip tüm erkeklerin olgun sperm oluşturma yeteneğini kaybettiğini göstermektedir
AZF delesyonları kromozom içi yeniden düzenlenmeler ile oluşur. Yeniden düzenlenmeler sadece Y kromozomu ile ilgilidir ve diğer kromozomlarla herhangi bir ilişkisi yoktur.