Hepatik Ensefalopati (HE) Nedir
HE karaciğer yetmezliği sonucu gelişen, nöropsikiyatrik semptomlarla karakterize, reversibl bir metabolik bir ensefalopatidir. HE’nin sebebi tam olarak bilinmemektedir. Sirozlu hastaların % 70 de görülebilmektedir.
HE tanısını koymada karaciğer hastalığının varlığının tesbiti cok önemlidir. Ayrıca ensefalopati nedeni olan organik nedenler ekarte edilmelidir. HE tanısını koydurucu bir biokimyasal test yoktur.
Patogenezindeki en önemli faktörler şiddetli hepatoselüler fonksiyon bozukluğu ve intrahepatik veya extrahepatik şantlar ile portal venöz kanın sistemik dolaşıma karaciğere uğramadan geçmesidir. Sonuç olarak barsaklardan absorbe edilen çeşitli toksik maddeler karaciğerde detoksifiye edilmeden santral sinir sistemine ulaşır ve burada metabolik bozukluklara sebeb olur (59). Çeşitli etyolojik ajanlar suçlanmaktadır. Bunlar; hiperamonyemi ve amonyum, değişen aminoasit ve nörotransmitter fonksiyonları, yüksek merkaptan seviyeleri ve GABA-benzodiazepin kompleksinin değişen fonksiyonlarıdır. İlave olarak, serebral kan akımı metabolizmasının azaldığı gösterilmiştir. Şonuç olarak patogenezin multifaktöryel olması en yakın olasılık gibi gözükmektedir.
Akut başlangıçlı HE genelde presipite eden bir neden ile oluşur. Presipite eden nedenler: enfeksiyonlar, GIS kanamaları, kabızlık, diyette aşırı protein alımı, kusma, üremi, ishal alkol, sedatif ve hipnotik ilaçlar, opiat analjezikler, metabolik alkakozis, hipokalemi ve diğer elektrolit anomalileri, albümin infüzyonu olmadan büyük volümlü parasentez aşırı diürez, hipoksi, hipoglisemi anemi, aşırı diürez hipotansiyon, cerahi girişim en sık nedenlerdir (2). Neden ortadan kaldırılınca HE genelde düzelir.
HE’de prognoz; karaciğer hastalığının prognozu ile paralellik gösterir, bazı durumlarda karaciğer nakil olanağına bağlıdır (2). HE genelde kötü prognozu gösterir. HE gelisen hastalar karaciğer transplantasyonu için adayı olarak değerlendirilmelidir. HE eşlik eden hiperbilirubinemi, asit veya kaşeksinin olması olumsuz gidişin göstergesidir.