Siroz Hastalığı
Siroz terimi ilk kez 1826 yılında Laennec tarafından ortaya atılmıştır. Eski Yunanca bir terim olan scirrhus, karaciğerin otopside görülen portakal kabuğu tanımlamak için kullanılmıştır. Siroz, Dünya Sağlık Örgütü tarafından fibrozis ve normal karaciğer yapısının diffüz nodül yapısıyla yer değiştirdiği bir süreç olarak tanımlanmıştır. Anormal nodüler yapılar nedeniyle karaciğerin normal yapısı değişir. Karaciğer hasarının siroza ilerleyişi yıllar sürebilir. Örneğin hepatit C ile infekte hastalarda kronik hepatitden siroza giden bu süreç 40 yıl kadar sürebilmektedir. Siroz 3 major patolojik mekanizmanın kombinasyonu sonucu meydana gelir.
Bunlar; hücre ölümü, fibrozis ve rejenerasyondur. Sadece rejenerasyon nodüllerin ya da fibrozisin olması siroz varlığı için yeterli olmaz, mutlaka iki patolojik sürecin olması gerekir. Karaciğer hasarına yol açan birçok neden fibrozis ile kendini belli eder. Fibrozis, ekstraselüler matriksin bileşenlerinin (kollagen, glikoprotein, proteoglikanlar gibi) karaciğer içerisinde aşırı birikmesidir.
Siroz, tedavisinin zorluğu yanında korunma, tanı ve tedavi giderlerinin oluşturduğu ağır yük nedeni ile önemli bir sağlık sorunudur. Gelişen teknolojinin tıbbın kullanımına sunduğu tanısal görüntüleme araçları hastalığın non-invazif tanısı için çeşitli olanaklar sunmakta, girişimsel yöntemlerle de hastalığın portal hipertansiyon ve neoplazi gibi komplikasyonlarının tanı ve tedavisi mümkün olabilmektedir.
Karaciğer sirozu, ülkemiz için önemli bir mortalite ve morbidite nedenidir.
Karaciğer sirozunda sınıflama farklı şekillerde yapılabilir.
1. Morfolojik sınıflama:3 grupa ayrılır. Mikronodüler, makronodüler ve mikst tip. Mikronodüler sirozda çapı 0.1-1cm arasında değişen ve makronodüller sirozda çapı 5cm.’ye kadar ulaşan boyutlarda nodüller vardır. Mix tipde ise mikro ve makronodüller bir arada görülür. Mikronodüler siroz, karaciğer rejenerasyon kapasitesinin sınırlı olduğu durumlarda görülür. Makronodüler sirozun en sık nedeni kronik viral hepatit olup mikronodüler sirozun en yaygın nedeni, alkol alımıdır. Mikronodüler siroz zamanla mix yada makronodüler tiple sonuçlanabilir
2. Fonksiyonel sınıflama. Aktif siroz ve inaktif siroz seklinde
3. Klinik evreye göre sınıflama. Kompanse siroz, dekompanse siroz
4. Etyolojik sınıflama. Viral nedenler, otoimmun hepatitler, biliyer nedenler, metabolik nedenler, ilaçlar ve toksik maddeler, vasküler nedenler ve diğer nedenlerdir.