Kadınlarda kısırlık nedeni olan diğer faktörler
Buraya kadar, kadınlarda kısırlığa yol açan kadın üreme organlarına ait faktörleri, teker teker açıklamaya çalıştık. Bunlardan başka bazı hastalıklarda dolaylı veya direkt olarak kadın üreme organlarını olumsuz yönde etkileyerek kısırlık nedeni olabilirler. Şimdi sırayla bunlardan önemli olanlarını kısaca görelim.
Pelvis organlarının iltihaplı hastalıkları
Pelvis boşluğu halk arasında leğen boşluğu olarak bilinir. Bu boşluğun içinde de rahim, yumurtalıklar, tüpler ve hazne bulunur, işte bu nedenle pelvis boşluğunda bulunan diğer organların hastalıkları, kadın üreme organlarını da etliyebilirler. Bu hastalıklara en önemli olarak iki örnek vermek mümkündür, genital tüberküloz ve belsoğukluğu Üreme organlarının tüberkülozu: Kadın üreme organlarının tüberkülozu, belirgin şikâyetlere yol açmadığından genellikle hasta kısırlık 'için araştırılırken ortaya çıkar. Akciğer tüberkülozunun yayılması sonucu oluşur. En fazla zarar verdiği organ da fallup borularıdır. Böyle üreme organlarının tüberkülozu, kısırlık vakalarının yaklaşık yüzde 5'ini oluşturur.
Belsoğukluğu Cinsel birleşme ile bulaşan bir zührevi hastalıktır. Fallup borularında tıkanıklıklara ya da yapışıklıklara yol açarak kısırlık nedeni olabilir.Bu iki önemli hastalıktan başka mikropların yol açtığı iltihaplı hastalıklarda kısırlık nedenleri arasındadır. Fakat şunu unutmamalıdır ki, her iltihaplı hastalık kısırlığa yol açmaz. Genellikle uzun ve ağır seyreden ve iyi tedavi edilmeyen bu tür hastalıklar üreme organlarına zarar vererek kısırlık nedeni olabilir.
Endometriosis Daha önce de sözünü ettiğimiz gibi rahim içi boşluğunu döşeyen rahim iç örtüsünün (endometriumun) normal yeri olan rahim içinden başka yerlerde de bulunması tıpta "endometriosis" adını alır. Böyle ihallerde normal yerinin dışında bulunan bu doku, her ay hormonların etkisine cevap vererek aynen âdet kanaması gibi kanamalara yol açar. Ancak bu kanama, âdet kanı gibi dışarı akamadığı için bulunduğu yerde birikir. Bu kan zamanla vücudun savunma mekanizmaları sonucu, yok edilmeye çalışılırken yapışıklıklara yol açar. Böyle kadınlar genellikle her ay âdet kanamalarına paralel olarak bel ve kasık ağrıları, ağrılı âdet görme gibi şikâyetlerle hekime başvururlar. Böyle endometrio-sisli hastaların yaklaşık yarısına yakın bir kısmında kısırlık problemi vardır. Endometriosisin bizzat döllenme yolları tıkanıklığı dışında ne gibi etkilerle (bağışıklık maddeleri, süt hormonu artması v.b.) kısırlık yaptığı araştırılan tartışma konularıdır.