Basamak Göz Muayenesi, Basamak Muayene
Basamak Muayene
(Makroskopik, ışık kaynağı ile yandan aydınlatma, pupilla ışık reaksiyonları göz hareketi ve örtme testi, dijital tonometri)
Biomikroskopi (Yarıklı Lamba)
Gözün kirpik dipleri ile bulber ve tarsal konjonktivası gözyaşı tabakası kornea ve katları ön kamera içeriği iris pupilla lens ön vitreus gibi kırıcı ortam dokularının yaygın (diffüz) veya band şeklinde ışık vererek bütününde veya kesit yaparak gerekirse büyütmeleri arttırarak daha derin inceleme olanağı verir. ilavelerle:
Hruby, 90 D lenslerle fundus'u inceleme
Goldmanın 3 aynalı lensi ile ön kamera açısı (gonioskopi) fundus muayenesi (funduskopi)
Aplanasyon tonometrisi ile göziçi basınç ölçümü
Speküler Endotelyal sistem ile kornea endotel hücre sayımı Fotoğraf makinesi ilaveleri ile önsegment fotografisi Video bağlantısı ile gözlem ve kayıt gibi parçaları ile Göz Doktoru'un en önemli muayene aracıdır
Keratometri
Korneanın önyüzünün
Yarıçap'ı
Kırıcı güç
ölçümü sağlar. Böylece Korneal astigmatizma ve kontakt lens eğrilik yarıçap değeri saptanmasında yardım eder.
Bu muayene ile göz ve kırıcı ortamları görsel olarak incelenmiş ve bazı rakamsal değerler elde edilmiştir. Bugün bu yöntemin yerini bilgisayarlı kornea topografi cihazı almaya başlamıştır. Burada kornea yüzeyinin her noktasının kırıcı yüzeyi değerlendirilerek kırma gücü ve astigmatik eksenler tam olarak değerlendirilmekte ve özellikle kontakt lens ölçüleri ile refraktif cerrahide ameliyat öncesi ve sonrası takip ve değerlendirilme yapılabilmektedir.
Funduskopi
Skiaskopi (Retinoskop ile gözün kırılma kusurunun ölçülmesidir)
Sonsuzdan gelen ışık ışınlarının retinada odaklaşması emetrop
Sonsuzdan gelen ışık ışınlarının kırılma kusurları sonucu odaklaşmama sına ametropi (Miyopi, hipermetropi, astigmatizm) diyoruz.
Bugün bu muayene yönteminin yerini, bilgisayarla donanmış süratli ve çabuk ölçüm yapan otorefraktometre'ler almıştır. Ölçümler bir kağıt şeride kaydedilerek verilir.
Göz hakkında bilgiler elde edilmiş ve elde edilenler ile gözün asıl işlevi olan görme fonksiyonu yani görme keskinliği ölçümüne sıra gelmiştir.
Görme Keskinliği Ölçümü, Görme Keskinliği Testi
a) Uzak Görme Ölçümü
Genelde hastanın tam karşısına 6 metre uzağa yerleştirilmiş 10 kademeli ve kültür seviyesine göre şekiller veya harfler dizisinde oluşmuş eşel'lerdir (görme eşeli):
En kullanışlısı Snellen eşelidir.
Hastaya gözlük deneme çerçevesi takılarak ve önce sol göz örtülerek sağ göz ile en üstteki en büyük harfi okuyor ise (1/10 veya 0,1) diziler gittikçe ufaltılarak 2/10 veya en alt sıradakini okuyor ise 10/10 veya tam ile ifade edilerek kaydedilir.
eğer hasta 10/10 veya tam okuyamıyor ise uygun gözlük deneme camı (daha önce skiaskopik veya otorefraktometre ile saptanan değerdeki) takılarak okuması sağlanır.
Eşeldeki en büyük harfi veya şekli göremiyor ise parmak saydırılır. Örneği 3 metreden görüyor ise "3 m.p.s". diye not edilir. El sallama hareketini farkediyor ise 1 m el hareketi, bunu da fark etmiyor ise
göze tutulan ışık kaynağını algılıyor ise persepsiyon + (P+) Işığın yönünü dört kadranda algılıyor ise projeksiyon + ((P + P+++ +) işaretlenir.
Hasta ışığı da farketmiyor ise görme yoktur (absolü) Bugünkü olanaklarla görme esefleri uzaktan kontrol edilebilir, projeksiyon tipi eşeller
şeklinde doktorların hizmetine sunularak işlem kolaylaştırılmış ve hızlandırılmıştır.
b) Yakın Görme Ölçümü
Bunun için küçükten büyüğe dizilmiş ve 10 kademeden oluşan yakın okuma eşelleri kullanılmaktadır. Özellikle 40 yaşından sonra ortaya çıkan yakın okuma güçlüğü dediğimiz prespiyopi tanı ve düzeltilmesinde kullanılır. En kullanışlısı Jaeger tipi okuma eşelleridir Bu tip eşeller 35 cm'den tutularak en üstteki Jl puntalarını okuması istenir ve hastanın yaşına göre klasik değerlerdeki cam gözlük çerçevesine eklenir ve okuması istenir
Renk Testi, Renk Körlüğü Testi
Bu doğumsal olarak renk körlük tipini veya sonradan bir takım hastalıklar (retrobuller nevrit gibi) veya ilaçların etkisini araştırmada ve sağlık kurul raporlarında kullanılır (sürücü ehliyeti). En meşhuru ve en pratiği Ishiahara renk test kitabı'dır
Burada renkli noktalardan oluşan rakamlar veya şekiller hastaya okutularak değerlendirilir ve renk algılaması saptanır.
Tonometri, Tonometre
Göziçi basıncının ölçümüne denir. Normal göziçi basıncı 10-22 mmHg'dir. Bunun için tonometre denen aletler kullanılır. İki ana tip vardır:
1. Dijital tonometri
2. Aletle
A) Gözün korneasına temas ederek ölçüm yapanlar: Göze lokal anestezik damlatıldıktan sonra Hasta sırtüstü yatarak korneaya uygulanan çökertici (En meşhuru Schıotz)
Biyomikroskopa takılan ve oturur durumda ölçen düzleştirici (En meşhuru Goldman aplanasyon tonometrisi)
B) Göze temas etmeden ölçüm yapanlar havalı tonometre
Havalı tonometreler göze lokal anestezik damlatılmasına gerek olmadan ve göze temas etmeden ölçüm yapar. Hastanın ürkmemesi, bulaşıcı göz hastalığı (konjonktivit gibi) aktarmaması gibi üstünlüklere sahiptir .
Tüm bu tonometreler arasında en hassası aplanasyon tonometresi olması nedeniyle özellikle glokomlu hastalarının tanı ve takibinde kullanılmaktadır.
Tüm yukarıdaki yöntemlerle yapılan muayene bitmiş ve tanıya varılmıştır. Uygun ilaç reçetesi ve gerekiyor ise gözlük reçetesi düzenlenerek işlem bitirilir. Tanı konamıyor ise daha derin muayene için uygun bir klinikte III. basamak muayene yapılmalıdır.