Uyum (Akomodasyon Nedir)
Kırılma kusuru olmayan yani emetrop olan gözde sonsuzdan gelen ışınlar retinada odaklaşır. Cisim 6 m'den daha yakına geldiğinde görüntü retinada odakiaşmaz. Odaklaşma işleminin oluşması için kırıcı gücün artması gerekir. Bu işlemin yapılması ve uzaklığa ayarlanmasına uyum (akomodasyon) diyoruz. Özel bir refleksle yöneltilir ve uyarıcı etki görüntünün bulanıklığıdır. Aşağıdaki yol takip edilerek görüntü netleştirilir
Uyum Bozuklukları
1. Uyum Felci
Uyum felci silyer kas felcinden oluşur (okülomotor felci). Kişi yakını göremez ve çabuk yorulur. Küçük görmeden yakınır, göz bebekleri büyüktür. Göz travması midriyatik damlatılması (atropine, tropikamide) ve botulizm (gıda zehirlenmesi)'de rastlanır. Ayrıca ensefalit ve beyin tümörlerinde de rastlanır. Tedavi nedene yöneliktir.
2. Uyum Spazmı
Miozis (göz bebeğinin küçük olması) ve konverjans (gözlerin içe dönmesi) ile beraberdir. Hastalar uzağı görememekten yakınır, çoğunlukla psikolojiktir. Pilokarpine gibi bazı ilaçlar morfin alkol kullanıldığında da görülür (uyuşturucu kullananlar).
3. Presbiyopi Nedir
yakındaki nesneden gelen (6 m içinde algılanan) bulanık görüntü uyarısı sonucunda silyer cisim longititunal ve radyal kasları kasılır. Bunun sonucunda, sirküler kas öne doğru yer değiştirir. Ekvatorial lens zonülleri gerilir. Lens ekvatorunun ön ve arka yüzüne yapışan periferik fibriller, kökenlendikleri pars plana epitelinin kollajen liflerle bağlantılı olduğu radyal kası kasar ve öne doğru kayarak gevşemelerine neden olur. Lens içindeki oluşumlar (lens fibrilleri, nükleus) ekvatorial gerilme sonucu periferden göçerek merceğin ön-arka aksında hacminin ve kırıcılığının artmasına neden olur. Lens ön kapsülü (17 mikron) arka kapsülünden (4 mikron) kalın olduğu için bombeleşme arka yüzde daha fazla olacak, görüntü odaklanacak ve netleşecektir (Gulstram 1912 Nobel Ödülü). Bu olaya uyum (akomodasyon) diyoruz Bununla birlikte göz bebeği ufalır (miozis) ve gözler içeri döner (konverjans). Bunların hepsine birden ise yakın görme refleksi denir.
Diğer taraftan göz merceğinin ektodermal kökenli (tırnak, saç gibi) olması nedeni ile hayat boyunca büyümeye devam eder. Böylece her sene çapı 2 mikron artar (Schachar 1992). Bu bağlamda yaş ile göz merceğinin silyer sulkusa olan uzaklığı azalır ve sonucu ekvatorial zonül fibrilleri gevşer. Aynı zamanda göz merceğinin özellikle merkezinde bulunan çekirdeğin (nükleus) pupilla açıklığına uyması nedeni ile ultraviole ışınlarının toksik etkisi ile (dünyanın ekvator bölgesinde daha yoğun) skleroze olması ve yaşla da bu etkinin artması göz merceği elastikiyetinin azalması ve uyum gücünün düşmesine neden olur. Yukarıda belirtilen yaş ve ultraviole etkisi sonucu dünyada ekvator çevresinde yaşayanlarda 38 yaşından, Türkiye'de 40 yaşından ve daha kuzeyde yaşayanlarda ise 42 yaşından sonra kişilerde yakını görmede zorlanma veya odak uzaklığını ayarlamak için görüntüyü uzaklaştırmak ihtiyacı duyarlar. Bu olaya presbiyopi diyoruz. Her iki yaş için +0.25 dioptri eklenme ile düzeltilir.
Kişi hipermetrop ise daha erken (+ değere + eklenmesi) - erken yaşlanma psikozu, miyoplarda ise daha geç yaşta (- değere + eklenti nedeni ile azalma) etkilenirler.
Örneğin 45 yaşındaki bir hasta uzak için +1 kullanıyor ise (+1.0) + (+1-5) = 2.5 D yakın gözlüğü kullanır iken 45 yaşındaki bir hasta uzak için -1.0 kullanıyor ise (-1.0) + (+1.5) =+0.50 yakın gözlüğü kullanacaktır.