Boletus Satanas LENZ 1831 (Hafif Zehirli)
Mantarın Özelliği
Genç mantarların hoşa gitmeyen, gelişmiş mantarların ise hafif «leş» kokusu mantarı eline alıp biraz sıkıştırıp kok-lanırsa hemen duyulur. Mantarın şişkin bir fıçı gibi sapı, şapka altındaki kırmızı renkli delikleriyle kolayca tanınır. Mantarın herhangi bir yerinden keserseniz veya kırarsanız derhal mavileşir (bu özelliği diğer Boletus türlerinde de görebiliriz).
Morfolojik Özellikleri
Şapka: Şapkanın üstü, solgun gri, duman renginde veya yeşilimsi gri renklerde görülebilir. Şekil olarak üstü dalgalı görünüşte kalınca yastık şeklindedir. Genç mantarların şapka kenarları sapa doğru kuvvetli kıvrım meydana getirmiştir. Gelişmiş mantarlarda kenar kıvrıklığı görülmez. Büyüklüğü: 6-25 (30) cm? çapında büyüklüğe erişebilir. Delikler (Bu mantarların şapkalarının altında sporları taşıyan lameller yerine delikler meydana gelmiştir. Delikler çoğunlukla 0,5 mm. - 1,5 mm. genişliğinde olabilir.) Genç mantarlarda deliklerin görünüşü, solgun sarı gelişmiş olanlarda ise kan kırmızı rengine döner. Deliklerin üzerine parmakla bastırılınca hemen yeşilimsi mavi bir renk alır. Sap: Şekil olarak uçları inceltilmiş fıçıya veya lobuta benzetilebilir. Sapın toprağa yakın kısmı altın sarısı renginde, topraktan şapkaya doğru yeşilimsi gri zemin üzerinde, damar şeklinde kırmızı ağlar görülür. Büyüklüğü: 5-12 cm. boyunda ve 3 - 9 (10) cm. çapında olabilir. Etli kısmı: Şapka kenarlarında ve deliklerin üstündeki kısım sarımsı beyaz, diğer kısımlar ise beyaz renklidir. Mantarın etli kısmını kırarsak veya kesersek hemen mavi bir renk alır. Gelişmiş mantarların elle ezilmeleri veya dikkatlice koklanmasıyla hafif leş kokusu daima duyulur. Sporları: Sarımsı renkli ince uzun elips veya iğ şeklindedir. Büyüklüğü: 10-16x5-7 mikrondur.
Yetişme Yeri Özellikleri
Mantar Temmuz ayından Eylül ayına kadar kalkerli topraklarda yetişen kayın ormanlarının güneş ışını alan açıklıklarında veya orman içi yol kenarlarında yetişir. Mantar diğer türler gibi çok bol yetişen ve rastlanan bir tür değildir. Kendi istediği mikro klima faktörleri meydana gelmedikçe yetişemez.
Diğer Özellikleri
Mantar çiğ olarak yendiğinde kuvvetli zehirlenmeler meydana getirir. Bu mantardan zehirlenen şahıslarda kuvvetli ishaller meydana getirir. Mantarın içindeki etkin madde muskarin olarak bildirilir fakat bazı araştırıcılar bunun yanında «Boletol veya Satanin» maddelerindende bahsederler. Etkin maddeleri, mantar, pişirilince veya kurutulunca azalmaktadır. Pişirilip suyu dökülünce mantarın yenebilecek hale geldiğinden bile bahsederler. Bu sahada yazılan eserlerde, bu mantardan ölen henüz tesbit edilememiştir.
Bütün bu şartlara rağmen mantarı tanıyıp yememek en uygun olanıdır.