Dikkat Eksik ve Hiperaktivite Bozukluğu Neden Tedavi Edilmelidir
Çocukta Dikkat Eksikliği Sendromu
Bu yapısal durumun tedavi edilmesi ya da edilmemesi çocuğun bütün hayatı açısından mühim bir konu olup onun bütün hayatını değiştirebilmektedir. Tedavisiz kalan çocukların ileri hayat aşamalarında karşılaştıkları sıkıntılar çok büyüktür. Bu sıkıntıları madde madde sıralamak yerinde olur
a-Özgüven azalması: Hiperaktif çocukların aşırı hareketliliğinden ve dikkat eksikliğinden dolayı çocukluktan beri etraftan "yaramaz çocuk" " tembel çocuk" gibi yakıştırmalar söz konusu olur. Dikkatsizce hatalar yaptıklarından ve bir kısmında ince motor becerilerinin yeterli olmamasından dolayı sakarlıkla, beceriksizlikle suçlanabilirler. Buna bağlı olarak da kendi özgüvenleri hak etmedikleri halde giderek zedelenir.
b-Kendilerinde olan kapasiteyi ortaya koyamama:
Zeka düzeyi hiperaktif çocuklarda her seviyeden olmakla birlikte genel olarak zeka seviyeleri normal sınırlardadır. Ancak burada temel eksiklik ve sıkıntı bu çocukların kendi zekalarından ve kapasitelerinden beklenen seviyeyi yakalayamamalarıdır. Yani çocukta normal zeka olduğu halde zekasını ders başarısında, dikkat ve konsantrasyon gerektiren işlerde ortaya koyamaz ve ders başarısızlığı, dikkat gerektiren görevleri yapamama gibi sıkıntılar söz konusu olur.
C-Ders başarısızlığı: Biraz önce saydığımız maddeye paralel olarak çocuk kendi kapasitesini dikkat eksikliğinden dolayı kullanamadığı için ders başarısızlığı söz konusu olur. Hiperaktif çocukların zeka kapasiteleri, ders çalışma süreleri ve derse olan gayretleri göz önüne alındığında daha az başarılı oldukları görülür. Ders başarısızlığının uzun süreli etkileri ile çocuğun davranış sorunları ve diğer saydığımız sorunlar giderek artar.
d-Okul ve öğretmen ilişkilerinin bozulması: Hiperak-tif çocuklarda ders başarısızlığı, derslerde gösterilen hareketlilik ve dikkat eksikliği, dersten çabuk sıkılma, ders boyunca dikkatini verememe, derste arkadaşları ile konuşma onlar, dikkatini derste uzun süre yoğunlaştıra-mama, derste ani fevri hareketler, hareketlilikten dolayı okulun kendi kuralarına uymama görülebilir.
e-Anne baba ve aile ile ilişkilerin bozulması: Hiperaktif çocukları yönlendirmek ve gün içinde meuşgut etmek onları idare etmek anne babaları çok yorar özellikle ele avuca sığmayan bir çocuğun yıllar yılı farklılaşan davranışlarını doğru bir şekilde yönlendirmek gerekir. Bu davranışlar ile nasıl yönlendirme yapacağını bilemeyen, ortaya çıkan problemleri çözemeyen her anne baba belli bir safhadan sonra sıkıntı yaşayabilir.
f-Arkadaş ilişkilerinin bozulması: Hiperaktif çocuklarda hareketlilik ve dikkat eksikliğinin yanı sıra, impulsi-vite dediğimiz "fevri" olma durumu söz konusudur. Bu durumdaki hiperaktif çocuk ani ve beklenmedik tarzda bazı aklına gelen hareketleri yapabilir, ani ve fevri bir şekilde davranışları olabilir. Bu davranışlar olduğunda zaten grup içindeki kurallara uymakta zorlanan çocuklar, oyunlardaki kurallara ve arkadaş ilişkilerindeki düzene uymakta güçlük çekerler. Buna bağlı olarak da arkadaşları arasından dışlanabilirler.
g-Sosyal aktivitelerin kısıtlanması: Hiperaktif çocukların hareketliliği çoğunlukla herhangi bir ortam ayırt etmez, ortam seçmez, yani hemen her ortamda bu hareketlilik ve özellikler devam eder. Bu durum anneleri daha çocukluk yıllarından beri misafirliklerde, marketlerde, alışveriş merkezlerinde, toplu ulaşım araçlarında zor durumlarda bırakabilir. Yani hiperaktif çocukların anneleri bu çocuklar ile herhangi bir sosyal ortamda bulunrken sıkıntı yaşayabilir.
h-Davranış problemleri: Hiperaktif çocuklarda bitmez tükenmez bilmeyen enerjinin yönlendirilmesi çok önemlidir. Eğer bu enerji tedavi ve müdahale ile iyi yönlendiril-mezse çocuklarda ek olarak birçok davranış problemleri söz konusu olabilir. Davranış sorunlarının artması çocuğun anne-baba ve okul ile ilişkilerinin bozulduğu dönemlerde artar. Bu dönemde anne babanın sözünü dinlememe, yalan söyleme, tutturma nöbetleri, kardeşine karşı zarar verici davranışlar, okulda diğer çocuklara zarar verme, toplum kurallarına uymama, öğretmene karşı gelme, okuldan kaçma, riskli davranışlar görülebilir.
İ-Madde kullanımı: Hiperaktif çocuklarda madde kullanımına özellikle ergenlik dönemi ve sonrasında rastlanmaktadır. Madde kullanmaya eğilimin nedeni ise yine bu enerjinin ve çocukların iyi yönlendirilip tedavi edilmemesi, ilişkilerinin bozulması, hayattaki sık karşılaşılan sıkıntılar ve başarısızlıklardan dolayı kendini salıverme, bozuk arkadaş çevreleri, anne baba ile çatışmalar, ek olarak görülen psikiyatrik durumlar (depresyon, davranış bozukluğu, kaygı bozuklukları gibi] gelir.
Zamanında tedavi, tedavinin devam ettirilmesi, başarının devam ettirilmesi, aile ve sosyal ilişkilerin sağlıklı olması, mutluluğun devam etmesi madde kullanımı konusunda koruyucu faktörlerdir.
j-Birlikte görülebilecek diğer psikiyatrik durumlar: hiperaktif çocuklarda ek olarak özel öğrenme güçlükleri, davranış bozukluğu, karşıt gelme bozukluğu, depresyon, madde bağımlılığı gibi ek sorunlar olabilir. Ek olarak görülen psikiyatrik durumların olması hiperaktif yapının iyi tedavi edilmesi konusunda önemi artırır. Hiperaktiviteye eşlik eden psikiyatrik durumlar mevcut belirtilerin şiddetini artırır ve daha başka belirtilerin de ortaya çıkmasına sebep olur.
Bütün bu sebeplerden dolayı hiperaktivite tedavisi önemlidir ve ihmale gelmez. Kitapta sık sık vurgulanan belirtileri tanımak ve erken tedaviye başvurmak önemlidir. Aksi takdirde birçok çocuk ve gencin gelecekte yaşayacağı problemlere zemin oluşabilir. Anne babaların bazı problemlerin farkına varması bu açıdan mühimdir.