Bel Fıtığında Fizik Tedavisi, Bel Fıtığı Egzersiz ve hareketleri
Biraz da fizik tedavi yöntemlerinden söz edelim... Fizik tedavi neleri içerir?
Elektroterapi olarak da adlandırılan fizik tedavi, aletlerle ve elle uygulanan sıcak-soğuk uygulamalar, çeşitli elektrik akımları, traksiyon (çekme), masaj ve elle tedavi (manipülasyon) gibi fiziksel yöntemleri kapsar.
Fizik tedavi sorunu temelden çözen, ortadan kaldıran bir yöntem değildir. Fizik tedavinin amacı, ağrı ve kas gerginliğini azaltarak egzersizlerin yapılmasını ve hareketleri kolaylaştırmaktır. Fizik tedavide genellikle birkaç yöntem bir arada uygulanır.
Hem sıcak hem soğuk uygulamalar dediniz. Sıcak uygulama yaygın olarak bilinir, ama soğuk uygulama genellikle bilinmez. Soğuk uygulama hangi durumlarda uygulanır?
Boyun Bel Fıtığı
Çok şiddetli ağrılı dönemde buz paketleriyle soğuk uygulama önerilir. Buz doğrudan cilde uygulanmaz. Soğuk uygulamanın, akut ağrılı dönemde, anı bel tutulmasında özellikle ilk 3 gün içinde yapılması uygundur.
Daha sonraki dönemde ise sıcak suya batırılan havlu kompresi veya sıcak su torbası kullanılır.
Sıcak-soğuk yöntemler, elektrik akımları ve masaj tedavisiyle birleştirilebilir. Sıklıkla bel fıtıklı hastalarda ilaç tedavisi ve birkaç fizik tedavi yöntemi aynı anda kullanılarak ağrı hızla azaltılmaya çalışılır. Bu durumda fıtıkta iyileşme olmadan, ödem ve sinire bası azalmadan sadece ağrı azaldığından hasta aniden ayağa kalkar ve günlük işlerine başlar. Böylece tam iyileşme olmadan zorlanma ve yüklenmeye neden olur ve yakınmaları da tekrar artabilir.
Fizik tedavinin zararı da olabilir mi? Gerektiğinde ve doğru teknikle uygulandığında zararlı etkisi yoktur. Hatta başka rahatsızlıkları nedeniyle ilaç kullanamayan hastalarda, mesela mide ya da karaciğeri sorunu olan hastalarda fizik tedavi avantaj sağlar. Fizik tedavi uygulaması fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı tarafından önerilmeli ve fizyoterapist tarafından uygulanmalıdır.
Fizik tedavinin uygulanmaması gereken durumlar var mıdır?
Fizik tedavi kanser, iltihaplı mikrobik hastalıklar ve ciddi psikolojik rahatsızlıklar gibi bazı hastalıklarda yarar yerine zarar verdiğinden uygulanmaz.
Fizik Tedavi Hakkında Yanlış Bildiklerimiz
Fizik tedavi kanserli hastalarda kullanılan ışın tedavisi değildir.
Fizik tedavi alışkanlık yapmaz.
Fizik tedavi seans sayısı hastanın durumuna göre değişir. 21 seansın gerekli olduğu düşüncesi doğru değildir.
Fizik tedavi uygulamasından sonra istirahat şart değildir. Seanstan sonra günlük yaşam sürdürülebilir.
Fizik tedavinin alışkanlık yaptığı konusunda bir iddia var, bu doğru mu?
Halk arasında fizik tedavi konusunda bazı yanlış bilgiler var. Kanserli hastaların tedavisinde uygulanan ışın tedavisiyle karıştırılır ve hücreleri öldürecek ve kurutacak diye endişe duyulur. Oysa bu bilgi tamamen yanlıştır. Fizik tedavinin ışın tedavisiyle hiçbir ilgisi yoktur.
Bir diğer yanlış bilgi de fizik tedavinin alışkanlık yaptığı, bir kere uygulandığında her yıl tekrarlanması gerektiği yönünde. Bu doğru değil. Kesin olmamakla beraber 6 aydan önce yeni bir fizik tedavi kürü önerilmez.
Fizik tedavinin 21 seans uygulanması düşüncesi de yanlıştır. Süre hastaya göre değişmekle birlikte 10-15 seans yeterli olur.
Hastalar arasında fizik tedavinin istirahatla bir arada uygulanması gibi doğru olmayan bir düşünce de vardır. Hastaya sadece fizik tedavi sonrası ağır fiziksel aktivite yapmaması önerilir. Bunun dışında kişi günlük yaşamını sürdürebilir.
Korse kasları zayıflatır
Bel fıtığında çok sık kullanılan korselerin tedavideki yeri nedir?
Çeşitli tipteki bel korseleri ağrının azaltılmasında yardımcıdır. Ağrılı atak döneminde plastik destekli ve çelik balenli bel korseleri bel hareketlerini kısıtlayarak ağrının azalmasında etkilidir. Fakat uzun süreli kullanımları kas güçsüzlüğüne yol açtığından belli bir süre için ve uygun egzersizlerle birlikte kullanılmalıdır. Oturma sırasında bel kavisini küçük bir yastıkla destekleyerek beli koruyan bel destekleri yararlıdır. Bele konan küçük bir yastık aynı görevi görür. Bedensel .çalışanlarda, iş sırasında kullanılan destekleyici bel korseleri korunmada etkilidir.
Uzun süreli seyahat ve ağır fiziksel aktiviteler sırasında plastik destekli korse kullanılması önerilmektedir.
Korse gerekli olduğunda üç haftadan fazla kullanılmamalı ve mutlaka egzersizlerle bir arada uygulanmalıdır. Egzersiz uygulanmadığında hareketsizliğe bağlı olarak kasların hızla zayıfladığı unutulmamalıdır.
Genellikle eskiler bellerine yün kuşak sararlar. Bunun faydası var mıdır?
Evet, bele sarılan yün kuşak da bir çeşit yün elastik bel korsesi gibi görev görür. Beli sıcak tutarak belin hissedilmesini sağladığından korunmada ve iyileşmede yardımcıdır.
Halk arasında bel çekme olarak bilinen yöntemle ilgili yorumunuz nedir?
Elle belirli bir teknikle uygulanan ve manipülasyon olarak adlandırılan tedavi, bel ağrısı ve bel fıtığında etkilidir. Uygulanmaması gereken durumlarda (kanser, iltihaplı romatizma gibi) ve yanlış teknikle uygulandığında sinir felcine hatta ölüme kadar varabilen ciddi zararlar verebilir. Bunun için manipülasyon mutlaka teknik konusunda eğitim almış doktor tarafından yapılmalıdır.
Son zamanlarda yaygınlaşan akupunktur da tedavide kullanılan bir teknik midir?
Binlerce yıl önce Çin'de geliştirilen akupunktur, günümüzde Batı tıbbında da yaygın olarak çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Bel fıtığında da ağrıyı azaltmada yararlı olabilir. Ülkemizde akupunkturu uygulama sertifikası olan hekimler tarafından yapılması zorunludur.
Omurga enjeksiyonları ağrıyı azaltmada etkili
Bir de omuriliğe yapılan iğnelerle tedaviden söz edilir. Bu iğnelerin özelliği nedir?
Bel fıtığı tedavisinde sinir kökü yakınlarına, eklemlere ve omuriliğin bulunduğu kanala özel tekniklerle uygulanan ve girişimsel tedavi yöntemleri olarak adlandırılan omurga enjeksiyonları ağrıyı azaltmada etkilidir. Fakat bel fıtıklı hastada ilk tedavi seçeneği değildir. Bu yöntem, enjeksiyon tekniği bilen bir doktor tarafından uygun koşullarda, diğer tedavilerin etkili olmadığı durumlarda yapılmalıdır.
Bu iğneler sadece bel fıtığında mı uygulanır, yoksa bütün bel hastalıklarında kullanılır mı?
Daha çok bel fıtığında kullanılır. Fakat omurilik kanalı darlığında kasların tutulduğu miyofasial ağrı sendromunda ve arkadaki küçük eklemlerin tutulmasında da kullanılır.
Omurga enjeksiyonlarını hangi uzmanların yapması gerekir?
Omurga enjeksiyonları fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanları ve ağrı tedavisi uzmanları (algologlar) tarafından uygulanmaktadır.
Genellikle omurilik adını duyunca korkulur. Bu iğneler korkutucu sonuçlar doğurabilir mi?
Enjeksiyonlar, doğrudan omuriliğin içine değil, çevresine yapılır. 50 yıl gibi çok uzun süreden beri yapılan bu uygulamada başarı için "skopi" denilen görüntüleme yöntemleri kullanılmalı ve steril koşullar sağlanmalıdır. Basanda uygun hasta seçimi ve tekniğin doğru olması önem taşır.
Omurgaya yapılan iğnelerin yaran nedir?
Enjeksiyon sırasında kullanılan ağrı kesici ve kortizonun ağrıyı azaltma etkisi vardır. Böylece egzersiz yapılması kolaylaşır.
İğneler nasıl bir teknikle uygulanır?
Enjeksiyon, bel bölgesinden veya kuyruksokumundan girilerek yapılır. Enjeksiyondan birkaç saat sonra hasta evine gidebilir. Uygulama sonrası 24 saat kadar ağır fiziksel aktivite yapılmaması önerilir.
Hasta işlem sırasında acı hisseder mi?
İşlemden önce enjeksiyon bölgesi ağrı kesici ilaçla uyuşturulduğundan genelde hasta ağrı hissetmez.
Omurga enjeksiyonlarının yan etkileri var mıdır?
Yapılan tekniğe ve kullanılan ilaca bağlı olarak az oranda da olsa yan etkiler görülebilir. Bu yan etkiler baş ağrısı, enfeksiyon, bacakta geçici hissizlik ve kuvvet azalması olabilir. Kullanılan kortizona bağlı olarak tansiyon, şeker metabolizması, böbreküstü bezleri ve kemikler olumsuz etkilenebilir. Ayrıca enjeksiyon sırasında kullanılan lokal anesteziye bağlı çok az oranda alerjik etki görülebilir. Özellikle yüksek tansiyonu ve şeker hastalığı olanlarda enjeksiyon için yan etkiler nedeniyle dikkatli karar verilmelidir.
iğnelerin yapılma sıklığı nasıl olmalıdır?
Genellikle bir yıl içerisinde, 15-20 gün aralıklarla 3 enjeksiyon önerilir.