Hipopotasemi / Hipokalemi Nedir
Normal bir erişkinde total vücut potasyumu (K) 30 mEq/kg kadardır. Bunun ancak %2'si hücre dışında bulunur. Serum potasyum düzeyi total vücut potasyumunun genel bir göstergesidir. Serum potasyumu normalde 3.5-5 mEq/L'dir. Serum potasyumunun 3.5 mEq/L 'nin altında olmasına hipopotasemi denir.
Hipopotasemi nedenleri arasında; yetersiz alım, toprak yeme, kusma, ishal, nazogastrik, drenaj, fistüller, kolostomi gibi gastroin-testinal nedenler, diüretik kullanımı, pirimer hiperaldesteronizm, Cushing sendromu, metabolik alkaloz, tubuler bozukluklar nedeniyle böbrek yolu ile kayıplar, insülin verilmesi, alkaloz gibi nedenlerle potasyumun hücre içine göçü hipopotasemiye yol açar.
Hastanın Değerlendirilmesi
Halsizlik, diüretik kullanımı, son dönemde geçirilen kusma, di-yare, gastrointestinal hastalık hikayesi araştırılır. Fizik muayene bulguları değerlendirilir.
Belirti ve Bulgular
Dijital toksisitesine duyarlılık, ventriküler iritabilite, anormal EKG (T düzleşmesi, U belirmesi, ST segment çökmesi) gibi kardiyak bulgular, İskelet sisteminde kas zayıflığı, kramplar, tetani, paralizi, gastrointestinal sistemde kabızlık ve ileus gibi nöromusküler bulgular, poliüri, polidipsi, renal akımda azalma gibi renal bulgular, karbonhidrat entoleransı, azalmış plazma aldesteron düzeyleri gibi endokrin ve metabolik bulgulardır.
Tanı
Potasyum değerleri; Hafif: 3-3.5 mEq/L; Orta: 2.5-3.5 mEq/L ; Ciddi <2.5 mEq/L, EKG de U dalgası, T dalgası düzleşir, ST segmen-tinde çökme olur.
Hipopotasemi / Hipokalemi Tedavi ve Bakım
Önce potasyum alımını arttırmak için potasyumdan zengin besinler (kayısı, erik, üzüm, portakal, domates, muz gibi), ayrıca oral potasyum tuzlanndan yararlanılır. Böbreklerin potasyumu kaybetmesini engellemek amacıyla potasyum tutucu diüretikler kullanılır.
Ciddi hipopotasemilerde potasyum IV olarak verilir.
EKG ritmi, kalp hızı, kan basıncı, nöromusküler ve solunum durumu, 1-2 saat aralıklarla potasyum düzeyi kontrol edilir.
Hasta ve ailesi potasyum kullanımı ve diyetteki potasyum kaynakları konusunda eğitilir.
Hipopotasemi / Hipokalemi
Serum potasyumunun 5 mEq/L'nin üzerinde olmasıdır. Akut böbrek yetersizliği, kronik böbrek yetersizliği, beta blokerler, ACE inhibitörleri, potasyum koruyan diüretikler böbrekler yoluyla potasyum atılımını azaltır. Yanıklar ve büyük ezikler sonucu oluşan doku yıkımlarında, masif kan transfüzyonu, yüksek doz penisilin tedavisi sırasında, insülin eksikliğinde, hemolizde potasyum artar.
Hastanın Değerlendirilmesi
Hastada varolan şikayetler araştırılır. Fizik muayene bulguları değerlendirilir.
Belirti ve Bulgular
Hiperpotaseminin klinik belirtileri serum potasyumu 6.5 mEq/L'nin üzerine çıkınca görülür. En önemli etkisi kalp üzerinedir. Bradiaritmilere bağlı kardiyak output azalmasına ait belirti ve bulgular; örneğin, yorgunluk, senkop göğüs ağrısı gibi. Adele zayıflığı gibi nöromusküler bulgular görülür.
Tanı
Hastada varolan belirtiler, potasyumun seviyesi 6.5 tir. EKG' de potasyum seviyesinde artışa göre ilerleyici değişiklikler görülür. Hafif hiperpotasemide EKG' de yüksek asimetrik, sivri T dalgaları ve QT segmenti kısalması görülür. Potasyum 6.5 mEq/L'yi aşınca PR mesafesinde uzama, QRS genişlemesi, aritmiler, T dalgasında silinme, QRS amplitüdünde azalma görülür. Potasyum 7.5 mEQ/L'yi aştığında bir erken vuruyu takiben ventriküler fibrilasyon görülebilir veya kalp diyastolde durur.
Hipopotasemi / Hipokalemi Tedavi ve Bakım
Amaç hücreleri yükselmiş potasyum konsantrasyonunun etkisinden korumak.potasyumu hücre dışından içine kaydırmak ve to-tal vücut potasyumunu azaltmaktır.
Her an hayatı tehdit eden aritmiler görülebileceğinden hasta monitörize edilir.
Diyette potasyum kısıtlanır.
Diüretik uygulanır.
Kay eksalate uygulanır
Sodyum bikarbonat asidozlu hastalarda tercih edilir, potasyumun hücre içine girişini hızlandırır.
Ca glukonat 10 ml'lik ampulü 2-5 dakika içinde verilir. Yanıt alınamazsa 5 dakika sonra doz tekrarlanır; membran stabiliza-törü etkisiyle potasyumun kalp üzerine totsik etkisini engeller.
Dijital alan hastalarda kalsiyum verirken çok dikkatli olunur.
İnsülin ve glikoz uygulanır.
Albuterol uygulanır.
Yaşam bulguları, EKG, aldığı-çıkardığı takibi yapılır.
Gerekirse diyaliz uygulanır.