KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı)
KOAH' ta akciğer dokusunun elastikiyetini kaybetmesi ve alveol duvarının harabiyeti sonucu akciğer alveolleri genişlemiştir. Oluşan fizyolojik değişiklikler sonucu nefes vermede zorlanma ve alveol seviyesinde gaz değişiminde bozulma olur. KOAH içeren hastalıklarda karakteristik olarak kronik veya tekrarlayan şekilde hava akışında tıkanma görülür. Bu hastalıklar anfizem ve kronik bronşittir. Bazen astım ve bronşektazi de bu gruba dahil edilebilir.
Kronik Bronşit
Birbirini izleyen iki yıl, öksürüğü yol açabilecek başka bir neden olmaksızın, her yıl en az üç ay süreyle devam eden kronik, prodük-tif öksürüktür.
Amfizem
Terminal bronşiollerin distalindeki hava yollarının belirgin fibrozis olmaksızın duvar harabiyeti ile birlikte kalıcı olarak anormal genişlemesi demektir,
KOAH vakaların çoğu tütün kullanımına bağlıdır. En önemli çevresel faktörler; sigara kullanımı, çevresel kirlenme, çevresel olarak solunan karbonlu partiküller, organik nitratlar, alkol, çocuklukta pasif sigara içimi, adenovirüs enfeksiyonu ve diyette C vitamini eksikliği, mesleki hastalıklar, kimyasal maddelere maruz kalma ve tüberküloz KOAH oluşumuna sebep olan faktörlerdir. KOAH yaşlı hastaların mortalite ve morbiditesinde kalp hastalıklarından sonra ikinci sırayı almaktadır. Yaşlı hastalarda KOAH'ın tedavisi ve komplikasyonları ve tedavisinde yaşamı tehdit eden durumlar söz konusudur. Bu yüzden tedaviye karar verilirken dikkatli bir değerlendirme yapılmalıdır.
Hastanın Değerlendirilmesi
Hastada bulunan şikayetler araştırılır (dispne ve egzersiz toleransı, kronik balgamlı öksürük, iştahsızlık, kilo kaybı, çabuk yorulma gibi). Sigara içme, üst solunum yolu enfeksiyonu, ev tozu, polen, hayvan tüyü vs ile oluşan alerjiler, kalabalık yerlerde bulunma, geçmişte ve şu anda kullandığı ilaçlar, ailede KOAH öyküsü, akciğer hastalığı, kalp hastalığı gibi risk faktörleri değerlendirilir. Fizik muayenede, göğüs kafesinin palpasyonu, perküsyonu ve oskültasyonu yapılarak normalden sapma durumları değerlendirilir.
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Belirti ve Bulgular
Bronkospazm, öksürük ve hipersekresyon KOAH' taki hastalıkların ortak belirtisidir. Bununla birlikte fizik muayene sırasında railer, ronkü,'uzamış ekspiratuar faz ve vvheezing, hiperrezonans, pursed-lip solunumu, solunum için aksesuar kasların kullanımı, göğüs ön-arka çapının artması (fıçı göğüs, amfızeme özgüdür), pulsus paradoksus, bütün bir cümleyi söylemekte zorlanma, siyanoz, hi-poksi, taşikardi, konfüzyon, hipotansiyon, PVC, dal blokları gibi kardiyak ritim bozuklukları, ortopne pozisyonudur.
Tanı
Arteryal kan gazları (hipoksemi, hiperkapni), tam kan sayımı (polistemi ve lökosioz görülebilir), balgam kültürü ve antibiyogra-mı, alfa-antitripsin enzimi (akciğerde enzimleri yıkılmasını inhibe eden enzimdir), göğüs radyografisi, akciğer fonksiyon testleri (Tidal volüm, vital kapasite düşer, rezüdüel volüm ve total akciğer kapasitesi artar), spirometre, pik-flowmetre, nabız oksimetresi ve pul-moner anjiyografi tanı koymada kullanılır.
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Tedavisi ve Bakım
Tedavi ve bakımın amacı şikayetleri azaltmak, akut atakları önlemek, ve solunum fonksiyonlarının giderek kötüleşmesini korumaya çalışarak yaşam kalitesini uzatmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.
Bu Doğrultuda Yapılacak Girişimler
Solunumu kolaylaştırıcı pozisyon verilir.
Sekresyonları çıkarmaya yardım edilir.
Nemlendirilmiş ve solunum merezini deprese etmemek için düşük akımlı 02 tedavisi yapılır.
Arteryal kan gazları izlenir.
Gerekirse ventilatör desteği sağlanır.
Sıvılar ve ilaçlar için IV damar yolu açık tutulur.
Gerekli ilaç tedavisi uygulanınBronkodilatatörler, mukolitikler, ekspektoranlar ve antibiyotikler
Oral ve IV yolla sıvı tedavisi yapılarak sekresyonlar yumuşatılır.
Arteryal kan gazlarındaki değişikliklere bağlı olarak gelişen aritmiler izlenir.
Sakin bir ortam sağlanır
Hastaya uygun şekilde pusedlip (büzülmüş dudak) solunumu yapma ve diyafragmatik solunum tekniklerini kullanma, ilaçlarını uygun doz ve zamanda kullanma, taburculuk sonrası tıbbi kontrole gelme zamanı konusunda bilgi verilir.
Öğrenmeyi desteklemek için taburcu olurken eline yazılı önerilerin ve broşürlerin verilmesi yararlı olur.