Böbrek Hastalıkları ve Bakımı
Böbrekler Ti 2 ve L3 vertebralar hizasında, karın boşluğunun arka tarafında bulunur. Böbreklerin en önemli işlevi;
Üre gibi azotlu maddelerin, bazı ilaçların ve toksik maddelerin vücuttan atılması,
Sıvı -elektrolit ve asit-baz dengesini sağlamasıdır. Böbrekler bu işlevlerini;
Özefagus Varis Kanaması
Portal hipertansiyona bağlı olarak gelişen özefagus varisleri spon-tan ya da intraabdominotorasik basıncın arttığı durumlarda kanaya-bilir. İntraabdominatorasik basınç artışına, öksürme, aksırma, ağır kaldırma ve kusma neden olabilir. Hematemez ve şokun görülebildiği ciddi bir kilinik tablodur. Kanama durumunda, Sengstaken-Bla-kemore sondası ile tamponad uygulaması sık başvurulan bir yöntemdir. Entübe hastada balon basınçları sürekli kontrol edilmeli, hasta yakından izlenmeli ve yaşam bulguları kontrolü yapılmalıdır Kanama süresince hepatik koma nedeni amonyak kaynağı olabilecek kan, gastrointestinal kanaldan boşaltılır, buzlu su ile mide lavajı uygulanabilir. Hemşire, ağız ve burun bakımını, hasta-tıın rahatlığını sağlayacak diğer girişimleri planlamalıdır. Hekim is-temine göre oksijen terapi, antiasit, antibiyotik gibi ilaçlar düzenli uygulanmalıdır.
Hepatik Koma
Kronik karaciğer yetmezliğinde, gastrointestinal kanama, aşırı protein, alımı, konstipasyon, enfeksiyon, diüretik ilaçların düzensiz kul-lanımı gibi amonyak düzeyini artıran ya da karaciğer fonksiyonlarını baskılayan faktörler hepatik koma oluşumunu kolaylaştırır. Hepatik koma riski taşıyan hastalarda amonyak sentezini sağlayan bakteri-
yai florayı azaltmak amacı ile oral antibiyotikler kullanılır. Bu amaç-la streptomycin günde 1-2 gr. kullanılmaktadır. Amonyak yapımını azaltmak için gastrointestinal kanama varsa durdurulması, kanın kanaldan temizlenmesi için mide lavajı ya da boşaltıcı lavman uygulanabilir. Bu hastalarda protein, soğan ve peynir gibi amonyak miktarının artışına neden olan yiyecekler kısıtlanır. Hepatik koma I. devre bulguları olarak kabul edilen apati, huzusursuzluk, uyku ritminin bozulması, algılama yeteneğinde azalma, bilinç ve bellek yeteneğinde azalma ve el yazısının bozulması gibi bulguların sürekli kontrol edilmesi gereklidir.
Akut Pantreatit
Pankreasın akut enflamatuar hastalığıdır. Pankreas ödeminden kanamalı nekroza kadar değişen patolojiye göre klinik belirtiler veren ve seyir gösteren bir hastalıktır. Enflamasyon gelişen pankreas dokusundan açığa çıkan proteolitik enzimler, organın kendi kendini sindirmesine neden olur (otodigestiyon). Etyolojide rol oynadığı düşünülen çok sayıda etken vardır.Safra ya da pankreas kanalları sisteminde tıkanma, alkol, enfeksiyon ajanları, metabolik faktörler, hormonal faktörler, toksik etkenler ve travmatik faktörler bunlar arasındadır.
Belirti ve Bulgular
Epigastriumda sırta yayılan şiddetli ağrı, bulantı, kusma, karında gerginlik, şok belirtileri, ateş, sarılık, gastrointestinal kanama, tetani görülebilir. Serumda amilaz, lipaz, bilirubin yüksekliği, hipokalsemi, lökositoz ve hiperglisemi saptanabilir.
Tedavi ve Hemşirelik Bakımı
Hafif olgular sadece analjezikle düzelebilir. Hemorajik pankreatitler-de, hasta yoğun bakıma alınarak tedavi edilir.
Tedavi ve Bakımda Genel Amaçlar;
Ağrının giderilmesi, Dolaşım hacmini sürdürme, sıvı elektrolit kaybını yerine koyma, Pankreas uyarısını azaltma, Enfeksiyonu tedavi etme ve önleme, Hiperglisemiyi önlemedir.
Ağır bir yemek ya da alkol alımı sonrası başlayan ağrının nedeni, pankreas kapsülünün gerilmesi ve periton iritasyondur. Ağrının azaltılması için meperidin (Demerol) verilir. Morfin, oddi sfinkteri spazmına neden olacağı için tercih edilmez. Ağrılı hastalar, lateral diz-göğüs pozisyonunda rahat ederler. Sıvı elektrolit dengesinin sağlanması için aldığı çıkardığı, yaşam bulguları, santral venöz basınç, serum elektrolitleri kontrolüne göre sıvı ve elektrolit tedavisi planlanır. Hipovolemik şoku önlemek amacıyla kan, plazma, hipokalsemi için kalsiyum glikonat verilebilir. Pankreas uyarısını azaltmak için ağızdan bir şey verilmez, nazogastrik dekompresyon yapılır, kolinerjik ilaçlar ve antiasitler verilir. Hiperglisemiyi önlemek amacıyla, kan şekeri kontrolüne göre I.V ensülin verilir. Enfeksiyonun tedavi edilebilmesi için antibiyotikler verilir. Hasta ağızdan beslenmeye başlayınca az yağlı, yumuşak diyet önerilir. Enzim sekres-yonunun artışına neden olan kahve, çay, alkol ve sigaradan sakınması gerekir. Akut pankreatitin yinelenmesini önlemek amacıyla, etken olarak söz konusu olabilen alkolizm ve safra kesesi hastalığını tedaviye yönelik bir eğitim yapılmalıdır.