Prostat Spesifik Antijen Dansitesi ( PSAD )
Yüksek serum PSA seviyesi bulunan erkeklerin %80’den fazlasının serum PSA değeri 4 ile 10 ng/ml arasında değişmektedir (151). Bu kişilerin çoğunda PSA yüksekliği bu populasyondaki fazla BPH prevalansına bağlıdır. Benson ve ark.’ları özellikle DRM’si normal, serum PSA değeri 4-10 ng/ml arasında değişen kişilerde BPH ile prostat kanseri ayırımını yapabilmek için prostat spesifik antijen dansitesi (PSAD) kavramını tanımlamışlardır (161). PSAD, serum PSA değerinin TRUS ile saptanan prostat volümüne bölünmesi ile elde edilir. Bu çalışmada BPH’li hastalarda PSAD’nin 0.1 ng/ml/cc’nin altında, prostat kanserli hastalarda ise çoğunlukla 0.1 ng/ml/cc’nin üzerinde olduğunu saptanmıştır. Yine Benson ve ark.’ları serum PSA değeri 4-10 ng/ml olan hastalarda PSAD’si 0.15 ng/ml/cc’nin üzerinde ise prostat kanseri riskinin daha fazla olduğunu bildirmişlerdir (162). Bu görüşü gerek destekleyen gerekse desteklemeyen çalışmalar vardır. PSAD’nin prostat kanserindeki tanı değerinde farklı sonuçlar alınmasının nedenleri;
a- TRUS ile ölçülen prostat boyutlarında %10 hata olabilmesi ve volüm hesaplanırken elipsoid formül kullanıldığı halde prostatın gerçek şeklinin elipsoidden farklı olması,
b- Yaşa bağlı olarak PSAD varyasyonlar göstermesi
c-Değişik TRUS ve prostat biopsi tekniklerinin kullanılması
d-Değişik hasta seçim kriterleri
e-Prostatın stroma/epitel oranında görülen değişiklikler olarak sıralanabilir.
Prostat kanseri olmaksızın serum PSA’nın büyük bir bölümü transizyonel zondan salgılanmaktadır. Bundan dolayı Kalish ve ark.’ları prostat kanseri ile BPH ayırımında tranzisyonel zon PSA dansitesini ortaya atmışlardır. Zlotta ve ark.’ları cutoff değeri 0.35 ng/ml/cc alındığında tranzisyonel zon PSA dansitesinin spesifitesinin %89, sensitivetisinin %94 olduğunu bildirmişlerdir. Bu çalışmada PSAD (cutoff 0.15 ng/ml/cc) ile prostat kanserinin %34’üne tanı konulamamıştır