Visfatin Nedir
Yağ dokusunun, yalnızca yağ depolayan bir organ olmadığı, aynı zamanda salgıladığı sitokinler ile endokrin, metabolik ve inflamatuar bütünleşmeyi sağladığı bilinmektedir. Bu sekretuar protein ailesi “adipositokinler” olarak isimlendirilmiştir. Leptin, TNF-a, adiponektin, rezistin, visfatin (pre-B cell colony-enhancing factor/pre-B hücre koloni-genişletici faktör) (20) bunlardan bazılarıdır. Visfatin, başlıca viseral beyaz yağ dokusu tarafından sentezlenen bir adipostokin/adipokindir. Yapılan çalışmalarda, visfatinin obezite, insülin direnci ve inflamasyonda rol aldığı gösterilmiştir
Dolaşımdaki visfatin düzeyinin viseral yağ kitlesi ile korele olduğu belirlenmiştir. Fukuhara ve ark., abdominal yağ dokusundan visfatin salınım olduğunu göstermişlerdir. Yani, visfatin salınımı abdominal beyaz yağ dokusundan yapılmaktadır. Visfatin mRNA, bu dokuda artmıştır. Ayrıca, morbid obezitede ağırlık kaybı sonrası, yağ dokusu kitlesinda azalma ile birlikte plazma visfatin düzeyinin de azaldığı gösterilmiştir.
Visfatin, insülin reseptörüne bağlanıp, insülinomimetik etkiler sergilemektedir. Bu etki, kültüre edilmiş hücreler ve hayvan deneylerinde kanıtlanmıştır (20). Eksojen visfatin uygulanmasının, hayvanlarda kan glukozunu düşürdüü gösterilmiştir (20). Çeşitli yayınların ortak sonucu; obezite ve Tip 2 DM hastalarında visfatin ekspresyonu ve salınımı artmış, ve plazma konsantrasyonları sağlıklı bireylerden daha yüksek bulunmuştur.
Obezite ilişkili insülin direnci deneysel modelinde, serum visfatin düzeylerinin obezitenin gelişimi süresince yükseldiği görülmüştür. Başka bir çalışmada (137) ise, glukozun adipositlerde visfatin salınımı etkilediği belirlenmiştir. Bu etkide, süre ve yoğunluk önemli gibi görünmektedir. Obezite gelişiminde visfatinin artması, insülin direnciyle ilişkili görünmektedir.
Tümör nekrozis faktör-a’nın, adipoz dokunun farklılaşması ve insülin direnci oluşumunda rolü olduğu bilinmektedir, ve obezitede düzeyi yüksek bulunmuştur. Xing ve ark. (138), 3T3-L1 adipositlerinde yaptıkları çalışmada, TNF-a’nın visfatin ekspresyonunun azalmasına yol açtığını göstermişlerdir. TNF-a’nın neden olduğu visfatin ekspresyonundaki azalma, insülin direnci gelişimine katkıda bulunmaktadır
Visfatin, ilk olarak Samal ve ark. (139) tarafından B lenfosit öncülleri için bir büyüme faktörü olarak tanımlanmıştır. Bu çalışmada (139), visfatinin, IL-7 ve kök hücre faktörünün B hücreleri üzerine olan etkilerini artırdığı belirlenmiş ve bu nedenle de, ‘‘pre-B hücre koloni artırıcı faktör’’ olarak isimlendirilmiştir.
Visfatinin sadece beyaz adipoz doku tarafından değil, ayrıca endotoksinle uyarılan nötrofiller tarafından da üretildiği gösterilmiştir (140). Akut akciğer hasarı (140), ve deneysel inflamasyon ve klinik sepsis (23) modellerinde visfatin düzeylerinin artmış olduğu belirlenmiştir. Akut akciğer hasarlı hayvan modellerinin bronkoalveoler lavajında, ve septik hastaların nötrofillerinde visfatin düzeyleri yüksek bulunmuştur (23,140). Yine, inflamatuar barsak hastalığında serum visfatin, ve intestinal epitelde visfatin mRNA düzeylerinin artmış olduğu rapor edilmiştir (24). in vitro CD14+ monositlerde (24), visfatinin kemotaksisi ve IL-1(3, TNF-a, IL-6 üretimini uyardığı ve lenfositlerin çoğalma ve farklılaşma cevabını artırdığı gösterilmiştir. Aynı çalışmada (24), p38 MAPK’nın, SB203580 ile inhibe edildiğinde, visfatinin bu proinflamatuar etkilerinin ortaya çıkmadığı görülmüştür. Ek olarak, RA’li hastalarda kan visfatin düzeyinin, sağlıklı kontroller ile karşılaştırıldığında, daha yüksek olduğu bulunmuştur (141). Ayrıca, visfatinin, fare deneylerinde (24), immün cevabın başlatılması ve düzenlenmesinde önemli rolü olan NF-kB aktivasyonunda görev aldığı bildirilmiştir. Bu sonuçlar, visfatinin inflamatuar sürece katılıyor olduğunu göstermektedir.