Akraba Evliklikleri Ve Akrabalık Dereceleri
Akraba evlilikleri (rastgele olmayan evlilikler) toplumdaki gen sıklığının değişmesine yolaçarlar. Çünkü bir kişide bulunan yararlı veya zararlı veya nötr etkili genler akraba evlilikleri ile o aile içerisinde kalır. Bu şekilde kan yakını evlilikler sürdürülecek olursa o ailede aynı gen ya da genotipe sahip bireylerin sayısı hızla artar ve bu aile diğer kişilerden ayrılır ve izole bir hale gelir. İnsanlar üzerinde yapılan genetik çalışmalar genellikle evliliklerin rastgele yapıldığı varsayılarak gerçekleştirilir. Kan yakını evliliklerin sık olduğu toplumlarda çok seyrek görülen resessif hastalıkların ortaya çıkma şansı artmaktadır
Normalde toplumumuzda akraba evliliği dendiği zaman yeğen evlilikleri anlaşılır. Bunun dışında birinci dereceden akrabaların (baba-kız, anne-oğul, kardeş-kardeş) evlilikleri çoğu kez kaza sonucu olup, pek çok ülkede kanunlarla yasaklanmıştır. Genetik bakımdan önemli olan evlilikler yeğen evlilikleridir.
Akrabalık Dereceleri
Antropolojik olarak akrabalık dereceleri birinci derece (çocuklarla anne-baba veya çocukların kendi aralarındaki akrabalık), ikinci derece (torunlarla büyük anne-baba ya da yeğenlerle amca, dayı, hala, teyze arasındaki akrabalık) olarak belirtilir.
Populasyon genetiğinde akrabalık dereceleri, yarım yeğen (amca-dayı ya da hala-teyze ile bunların kardeş çocuklan arasındaki akrabalık), birinci yeğen (yabancı kimselerle evlilik yapmış kardeş çocuklan arasındaki akrabalık), bir ileri birinci yeğen (birisiyle bunun birinci yeğen çocuklan arasındaki akrabalık), ikinci yeğen (yabancı kimselerle evlilik yapmış birinci yeğen çocuklan arasındaki akrabalık) olarak tanımlanmaktadır.
Yurdumuzda Akraba Evlilikleri: Yurdumuzda kan yakını evlilikler üzerine yapılmış olan çalışmalar oldukça kısıtlıdır. Son yıllarda bu konuya ilişkin çalışmalar artmıştır. Yurdumuzda kan yakını evliliklerin oranı bölgelere göre değişiklik göstermektedir. Örneğin Trakya bölgesinde %5'lerde seyreden akraba evliliği Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu'nun kırsal kesimlerinde %40'lara ulaşmaktadır. Genel olarak ülkemizde akraba evliliği %20-25 arasında seyretmekte olup, son yıllarda azalma eğilimine girmiş bulunmaktadır
Yurdumuzda akraba evliliklerinin yüksek oranda sürdürülmesinin başlıca nedenleri sosyo-ekonomik olanaklar, coğrafik koşullar, populasyon sıklığı, kan davası, aşk, sosyal güvence olarak sayılabilir. Yapılan değişik incelemelerde akraba evliliklerinin, erken yaş çocuk ölümlerini (0-12 ay), ölü doğumları, tekrarlayan düşükleri ve infertiliteyi anlamlı derecede artırdığı tespit edilmiştir