Sestod Nedir
Sestodlar vücutları yassı, halkalara ayrılmış, uzun ve şerit şeklindeki helmintlerdir. Boyları 3-5 mm olabildiği gibi, 8-15 m olanları da mevcuttur. Vücutları şekil ve fonksiyon bakımından 3 farklı kısım içerir:
1. Baş (Skoleks)
2. Boyun
3. Gövde (Strobila, proglottid)
Baş, üzerindeki vantuz veya çengelleri ile parazitin bağırsak duvarına tutunmasını sağlar. Boyun bölgesi ince ve segmentsizdir. Halkalar boyundan tomurcuklanma ile meydana gelirler. Gövdeyi proglottid ismi verilen halkalar oluşturur. Halkaların boyna yakin olanları en genç olanlarıdır. Boyundan uzaklaştıkça genital organlar oluşur ve olgun halkalar meydana gelir. Daha da ileride gebe halkalar yer alır. Sestodlar hermafrodittir(35).
Şeritler olarak da bilinen bu gruptaki parazitlerden Taenia saginata, Hymenolepis nana, Hymenolepis diminuta ve Türkiye’de insanlarda rastlanılmayan Taenia solium ve Diphyllobothrium latum olmak üzere 5 tür insanlardaki enfeksiyonların önemli bir bölümünü oluşturur
Taenia saginata Morfoloji
Çiğ et tüketiminin yaygın olduğu yerlerde sık görülen Taenia saginata zorunlu insan parazitidir, erişkinleri başka bir canlıda görülmez. Kesin konağı insan, ara konağı başta sığır olmak üzere otçul hayvanlardır. 1000-2000 arasında halka içerebilen parazit, 10 metre uzunluğuna ulaşabilir. Rostellar çıkıntısı ve çengelleri olmadığından silahsız tenya olarak da bilinir. Armut şeklinde ve toplu iğne başı büyüklüğünde olan skoleks vardır. Skoleksinde eliptik şeklinde 4 çekmen bulunur. Enfekte bir insanda parazitin olgunlaşmış son gebe halkası strobiladan koparak ayrılır ve kendi aktif hareketi ile veya dışkılama sırasında anüsten Aktif hareketle anüsten çıktığı için, halk arasında “abdest bozan” olarak da bilinir. Halkalarında yumurtlama deliği yoktur. Toprağa ulaşan halka parçalanarak yumurtalar etrafa saçılır Tomurcuklanma ile boyundan oluşan halkaların sayısı 1200-2000 arasında değişir. Halkalar içlerindeki genital organların olgunluk derecelerine göre üçe ayrılır
1)Genç Halkalar: Genital organ henüz gelişmemiştir. Boyuna en yakın organdır. Eni boyundan uzun olan halkalardır.
2)Olgun Halkalar: Genç halkalardan sonra gelirler. Genital organlar olgunlaşmıştır. Boyları ve enleri hemen hemen birbirine eşittir.
3)Gebe Halkalar: Boyları 16-20 mm eni 4-7 mm‘dir. Bu halkalardaki döl yatağı ortadan boyuna ve yana dallar veren bir boru şeklindedir. İçleri yumurtalarla doludur fakat yumurtlama deliği olmadığından yumurtalar halkanın parçalanması ile serbest hale geçerler.
Taenia saginata yumurtaları yaklaşık 35 mikron çapında, yuvarlak veya ovaldir. Kabuğu düz, kalın, enine çizgili görünümde ve sarı-kahverengidir. İçinde 6 çengelli onkosfer bulunur. Bazen kabuk etrafında vitellus zarı bulunur(Resim 11-12). Taenia yumurtasının kabuğu verem basili gibi asit ve alkole dirençlidir. Yapılan hesaplamalara göre bir gebe halkadaki yumurta sayısı 120 bine yakındır ve bir şeridin senelik yumurta sayısı 600 milyona ulaşır(63, 64, 81). Taenia saginata yumurtalarının canlı kalış süresi sıvı dışkıda 71 gün, şehir kanalizasyonlarında 16 gün, pastırmalarda 14 gün ve sucuklarda 3-7 gündür
Bunun yanında Taenia saginata yumurtaları 2-5°C’de 16,5 haftada veya -44°C’de 11 haftada ölmektedirler. Ayrıca yapılan araştırmalara göre 57°C’de 16-17 dakika ısıtılan etlerde veya 55-60°C’lik tuzlu suda 15 dakikada Cysticercus’ların öldüğü tespit edilmiştir
Kaynak; http://zehirlenme.blogspot.com