Havayolu
aşırı duyarlılığını göstermek için uygulanan testlerde metakolin, histamin,
mannitol ve ezgersiz gibi nonspesifik veya allerjen gibi spefik uyaranlar
kullanılır (1,39). Bu test tanı koymak amacıyla rutin olarak yapılmamalıdır.
BPT’nin astım için duyarlılığı yüksek ancak özgüllüğü düşüktür. Klinik pratikte
daha çok, astım benzeri semptom tanımlamasına karşın solunum fonksiyon testleri
normal olan hastalarda havayolu aşırı duyarlılığını göstermek için
kullanılırlar. Havayolu duyarlılığını ölçen testler astım semptomlarından
sorumlu olabilecek tetikleyicilerle karşılaşıldığında havayollarının verdiği
bronkospazm yanıtını ölçer. Bu testlerin sonucunda genellikle FEV1’de %20
düşmeye neden olan metakolin veya başka bir uyaranın dozu (PD20) veya
konsantrasyonu (PC20) belirlenmiş olur ve bu değer ne kadar düşükse, havayolu
aşırı duyarlılığı o kadar fazla anlamı taşır.
Hastalarda
atopinin araştırılması için IgE, splgE, RAST ve deri testleri yapılmaktadır.
Tedaviye cevap vermeyen persistan yada şiddetli vakalarda akciğer direkt
grafisi, sinus grafisi, üst hava yollarının incelenmesi gerekmektedir (37).
Yukarıda tanımlanan kriterler genelde 3 yaşın üstündeki çocuklarda tanıya
gitmede yardımcı olmaktadır. Tanı kriterleri 0-3 yaş grubundaki çocuklarda tam
netleşmemiş, farklı kriterler önerilmiştir. Martinez’in belirlediği major ve
minör kriterler 0-3 yaş grubu çocuklarda tanı için kullanışlıdır.
Patolojik
sınıflama
Ekstrensek
astım: Bir antijen ile temas sonrası Tip 1 hipersensitivite reaksiyonu oluşması
sonucu astım nöbeti başlar. Üç tip ekstrensek astım tipi tanımlanmıştır: Atopik
astım, mesleki astım ve allerjik bronkopulmoner asperjillozis. En sık atopik
astım görülmekte ve klinik bulgular genellikle ilk beş yaşta ortaya çıkmaktadır.
İntrensek
astım: Bu tip astımda tetiği çeken mekanizma immün olay değildir. Sağlıklı
bireylerde çok az veya hiç etkisi olmayan çok sayıda uyaran bronkospazma sebep
olabilir. Aspirin, egzersiz, hava kirliliği, psikolojik stres, üst veya alt
solunum yolu enfeksiyonları (özellikle virüsler) ve soğuk hava bu uyaranlar
arasında yer alır. Bu etkenler hem sağlıklı hem de astımlı hastaların
havayollarında aşırı cevaba neden olurlar. Bununla beraber astım hastalarında
bronşiyal cevap çok daha şiddetli ve devamlı olup, spazmla kendini gösterir.
Mikst
astım: Trakeobronşiyal hiperaktivitenin esas kusur olması nedeniyle ekstrensek
astımı olan birçok hastanın yukarıdaki maddelerden herhangi biri ile karşılaşınca
astım nöbeti başlayabildiğinden, birçok vakada ekstrensek ve intrensek astım arasında
ayırım yapılamamaktadır.
Astım
bronşialenin ağırlık derecesine göre gruplandırılması, günlük semptom sıklığı, gece
semptom sıklığı ve solunum fonksiyon testi parametreleriyle yapılabilir.