Tedavide öncelikle demir eksikliğinin nedeni ortadan
kaldırılır. Demir’in +2 (ferro) değerlikli formu demir eksikliğinin şiddetine
göre belirlenmek üzere 36 mg/kg/gün dozda uygulanır. Günlük doz iki veya üçe bölünerek verilebilir.
Yararlanımın
yüksek olması için aç karnına verilmesi önerilir. +2 değerlikli formu oral
tolere edilemezse +3 değerlikli (ferri) formu da oral olarak kullanılabilir.
Siyanotik
Doğuştan Kalp Hastalıklarında Demir Eksikliği Anemisi
Siyanotik
doğuştan kalp hastalarında kemik iliğinde demirin aşırı tüketimi, hemostaz
bozuklukları nedeniyle sık görülen kanamalar ve tekrarlayan flebotomiler ile
demirin vücuttan kaybı demir eksikliğinin sık görülmesine neden olur.
Demir
eksikliği tedavisinde kullanılan ilaçlar ve tedavi süresi
Demir
eksikliğinin ilk aşamasında anemi görülmez, eritropoez etkilenmediği için
eritrositler normal büyüklük ve şekildedir. Biyokimyasal olarak yalnızca kan
ferritin düzeyi düşük saptanır (45). Demir eksikliğinin devam etmesi ile ikinci
aşamada eritropoezde demir eksikliğinin etkileri görülmeye başlar; ferritin
düşüklüğü ile birlikte eritrosit protoporfirini artmış, retikülosit azalmış,
transferrin saturasyonu azalmış ve transferrin reseptör düzeyi artmıştır. Bu
aşamada hemoglobin ve hemotokrit düzeyleri normaldir. Demir eksikliğinin son
aşamasında ise kemik iliğinde eritropoez nitelik ve nicelik olarak değişir.
Eritrositler hipokrom, mikrositer yapıdadır; hemoglobin ve hematokrit düzeyleri
ise azalmıştır. Serum demir, ferritin, MCV, transferrin saturasyonları azalmış,
eritrosit protoporfirin, transferrin reseptör düzeyleri ve RDW artmıştır.
Demir
eksikliği anemisi tanısında kullanılan laboratuvar değerlendirmelerinin birçoğu
siyanotik doğuştan kalp hastalarında kullanılmaz. Siyanotik doğuştan kalp
hastalarında hemoglobin değeri sekonder eritrositoz nedeniyle yüksektir; yaş
için normal hemoglobin değerlerinin hemen her zaman üzerinde
bir hemoglobin değerine
sahiptirler. Bu nedenle
demir eksikliği
tanısında tam kan sayımının yardımı sınırlıdır. Erişkin yaşa ulaşmış siyanotik
doğuştan kalp hastalarında, hemoglobin değerinin 15 gr/dl’nin altında olması
demir eksikliği anemisi için genel olarak dikkate değer bulunur (63). Yapılan
çalışmalarda, hastalarda serum demir, demir bağlama kapasitesi, transferrin saturasyonu, transferrin reseptör düzeyleri ve
ferritin düzeyleri ile demir eksikliği anemisinin değerlendirildiği
görülmektedir. Çocuk yaş gurubunda ise sekonder eritrositoz ile artan
hemoglobin yanında, yaş için normal hemoglobin değerlerinin de farklı olması
aneminin değerlendirilmesini güçleştirir. Bu nedenle siyanotik doğuştan kalp
hastalıklı çocuklarda demir eksikliği anemisinin değerlendirilmesi için
hemoglobin, hematokrit, kırmızı kan hücre kitlesi değerlerinin yerine serum
ferritin, demir düzeyleri ve transferrin saturasyon değerleri kullanılmaktadır.
Siyanotik doğuştan kalp hastalığı olan çocuklarda demir eksikliği ile tam kan
sayımındaki düşük MCV, MCH ve yüksek RDW düzeyleri korele bulunmuştur.