D
vitamini alımı anne sağlığı açısından önemli ve gereklidir.Önceden D vitamini
eksikliği olan insanlarda gebelik hipokalsemiyi ve sekonder hiperparatroidizmi
arttırmaz. Ancak D vitamini eksikliği gebelik döneminde insülin resistansını,
preeklampsiyi ve gestasyonel diabetin sıklığını arttırabilir. İnsanlarda
yaşadıkları ülke ve etken faktörler etkisiyle gebelik döneminde D vitamini
eksikliği %20-85 olarak gözlenmektedir.
Preeklampsi,
gebelik sırasında yeni başlangıçlı hipertansiyon ve proteinüri ile tanımlanan,
gebeliklerin %5-8 ini etkileyen ciddi bir hastalıktır. Sadece doğumun
gerçekleştirilmesi ile düzelir. Preeklampsi sıklığı kış aylarında artış
gösterir. Bunun da düşük D vitamini düzeyleri ile ilişkisi olduğu bilinmektedir.D
vitamini süplementasyonu alan gebelerde preeklampsi görülme sıklığı almayanlara
göre çok düşüktür. Preeklampsi serumdaki düşük IGF-1 ve 1,25 (OH) 2D ile
ilişkilidir (153,154). Preeklamptİk gebelerde IGF-1 in 1,25 (OH) 2D üretimini
gerçekleştiremediği tespit edilmiştir. Normal sağlıklı gebelerde ise primer
olarak human sinsityotrofoblastlardan IGF-1 ve 1,25 (OH) 2D sentez edilir.Ayrıca
preeklamptik gebelerin plasentasından izole edilen trofoblastlarda normal
gebelerin trofoblastlarına oranla CYP27B1 (1 alfa hidroksilaz) enzimi çok çok
düşük seviyede tespit edilmiştir. D vitamini eksikliğinin preeklampsi ile net
bir ilişkisi bulunamamıştır. Bir hipoteze göre düşük D vitamini seviyesi Th1 in
Th2 ye dönüşümünde bozukluğa neden olup sitokin dengesini bozmaktadır. Th1 den
salınan fazla sitokinler embriyo implantasyonuna karşı immünolojik toleransı
olumsuz yönde etkilemektedir.
İnsülin
rezistansı, glukoz intoleransı ve diabet D vitamini eksikliği ile ilişkilidir.
1.25
(OH) 2D pankreas beta hücrelerinde insülin sekresyonunu sağlayarak glukoz seviyesini
etkilemektedir. 25 (OH) D seviyesinin düşüklüğü glukoz intoleransına neden
olur. Yüksekliği ise insülin sensitivitesini düzenletir. D vitamini eksikliği
gebelikte gestasyonel diabete zemin hazırlamaktadır. D vitamini gebelik
sırasında enfeksiyon hastalıkların seyrini etkileyebilir. Sınırlı sayıda
yapılan çalışmalarda HIV (+) ve D vitamini eksikliği olan gebelerde bebeğe HIV
transmisyonunda ve mortalitede artış saptanmıştır. Düşük vitamin D seviyeleri
gebeliğin ilk trimesterinde bakteriyel vaginozisin görülme sıklığını arttırır.
D
vitamini seviyesi 15 ng/dL nin altında olan gebelerde sezaryen doğum riski 4
kat daha fazladır. VDR ve 1,25 (OH) 2D gebelik döneminde iskelet kas sisteminde
artış gösterir. D vitamini eksikliğinde proksimal kaslarda zayıflık ve alt
extremite kas fonksiyonlarında gerileme olur. Böylelikle sezaryen riski artar.
Gebelik
döneminde yeterli miktar alınan vitamin D fetal ve çocuk sağlığı açısından çok
önemlidir. Gebelikte düşük miktar alınan D vitamini ise düşük doğum ağırlıklı
infanta neden olabilir. Maternal D vitamini eksikliği hipokalsemik infanta,
iskelet gelişim defektlerine ve aynı zamanda kraniotabes ve yumuşak kafa
kemikleri gibi riketsin erken bulguları ile nadir de olsa konjenital riketse
neden olabilmektedir.