Tükrük
bezleri yerleşimleri nedeni
ile gözle görülebilecek bölgelerde olduklarından patolojilerinin anlaşılması
kolaydır. Tükrük bezi hastalıklarının tanısında anamnez, klinik bulgular ve
bezlerin fizik muayenesi tanı için faydalı bilgiler verir. Tanı güçlüğü çekilen
durumlarda radyoloji ve laboratuar incelemeler gibi yardımcı tanı yöntemlerine
başvurulur. Pratik olarak yöntemler genellikle parotis ve submandibuler bezleri
ilgilendirir.
Tükrük bezlerinde tanı yöntemleri
1- Anamnez
2- Fizik-sistemik muayene
3- Şimik yöntemler
a) Analitik incelemeler
b) Histoşimik incelemeler
c) Radyohistolojik incelemeler
4- Fizyolojik yöntemler
a) Sialometri
b) Radyosialometri
5- Bakteriyolojik incelemeler
6-
Diagnostik görüntüleme yöntemleri (sialografi, ultrasonografi, magnetik
rezonans görüntüleme (MRI), anjiyografi, sintigrafi, positron emission tomografi
(PET) .
7-Patolojik incelemeler:
a) -İnce iğne aspirasyon sitolojisi
b) -Frozen section (FS)
c) -Eksizyonel biyopsi İnce iğne aspirasyon
sitolojisi benign ve malign tümörlerin ayırt edilmesinde çok yardımcıdır. Hastalar tarafından kolay tolere
edilmesi, hızlı sonuç vermesi, komplikasyonlarının minimal olması nedeniyle
tükrük bezi kitlelerinin preoperatif tanısında ilk aşama tanı yöntemi olarak
yaygın kullanılmaktadır.
Frozen inceleme tükrük bezi kitlelerinde
pre-operatif net tanı almamış durumlarda ameliyat sırasında ameliyatın
planlanması için yapılır. Frozen tarzında yapılacak biyopsiler kısmen faydalı
olabilirse de özellikle mikst tümörlerde malignite hakkında kesin fikir
verilemeyebilir. Frozen kesitleri daima tümör kapsül ve çevre dokulardan geçmeli
ve tümörün etrafa olan invazyonu araştırılmalıdır. Kesitler tümörün ortasından
kalınmamalıdır.
Eksizyonel biyopsi tükrük bezi kitlelerinde bazı
nedenlerle üstünlük kazanır. Tam eksizyon ile tümörün parçalanması veya
kesilmesi olmadığından rekürens riski çok azalır. Hastaların büyük çoğunluğunda
total eksizyon yeterli olur. Tükrük bezi tümörlerinde kesinlikle insizyonel
biyopsi yapılmaz. Cilde infiltre, daha önceden biyopsi yapılmış ve
tanısı şüpheli veya inoperabl durumlarda insizyonel biyopsi yapılabilir.