Karbon
monoksit gazı, karbon ve oksijen reaksiyonu sonucunda oluşmaktadır. Karbon
monoksit toksik bir gazdır, çünkü hemoglobinle oksijene göre daha güçlü bir
reaksiyona girmektedir. Eğer reaksiyon insan kanında meydana gelmişse, oksijen
kanla taşınamaz çünkü karboksihemoglobin, oksihemoglobinden daha stabildir.
Kanda oksijenin azalması ölüme neden olmaktadır. Tam reaksiyon aşağıdaki
gibidir.
CO(g)
+ Hb(l) ^ HbCO(l) (2.1)
O2(g)
+ Hb(l) ^ HbO2(l) (2.2)
Journal
of the American Medical Association (JAMA)’
a göre karbon monoksit (CO) kaza sonucu meydana gelen zehirlenmelerin ve
ölümlerin başlıca sebebidir. Yılda 1500 kişi kaza sonucu karbon monoksite maruz
kalma sonucu ölmekte ve 10.000 kişi de tıbbi müdahele görmektedir.
Karbonmonoksit bir yakıtın (doğal gaz, yağ, kömür, odun, gaz yağı vb.) tam
olmayan yanması esnasında üretilen yanıcı, renksiz, kokusuz, tatsız toksik bir
gazdır. Karbon monoksit, kanın oksijen taşıma kapasitesini inhibe etmektedir.
Akciğerlerde, CO kan dolaşımına geçmekte ve kendini hemoglobine (kırmızı kan
hücrelerindeki oksijen taşıyan pigment) bağlamaktadır. Hayatımız boyunca
oksijen atomlarına bağlanan hemoglobin, rahatlıkla karboksihemoglobin (COHb)
olarak bilinen bir toksik bileşik oluşturmak üzere karbon monoksidi (oksijen
göre 200 kat daha fazla kolaylıkla bağlanan) kabul etmektedir. Vücutlarımızda
karbon monoksit, oksijen yerine geçerek, organlarımız ve hücreler için oksijeni
engelleyerek çeşitli derecelerde hasara yol açmakta ve vücudumuz kendini
zehirlemektedir.