Nazometre
Nedir
Rezonans ve
velofarengeal fonksiyonun akustik korelasyonunu ölçen bilgisayar temelli bir
araçtır. Konuşma sırasında nazal ve oral kaviteden gelen akustik
enerjiyi ölçer ve nazal kaviteden gelen enerjiyi toplam akustik enerjiye böler.
Elde edilen sonucun 100 ile çarpılmasıyla nazalite (nasalance) puanı elde
edilir.
Nazalite=N/(N+O)* 100
Nazometrenin avantajı
standart normlarla, karşılaştırmaya olanak tanıyan, nesnel veriler
sağlamasıdır. Algısal değerlendirmeye ve “doğrudan (direct) aletsel ölçümlere”
(nazoendoskop vs.) ek olarak kullanılmaktadır. Ayrıca terapilerde görsel geri
dönütler vermesi nedeniyle de oldukça kullanışlıdır. Ancak en önemli özelliği,
rezonans bozukluğu olan bireylerde, herhangi bir müdahaleden önce ve sonra
karşılaştırma yapılmasına olanak sağlamasıdır
Rezonans bozukluklarını
değerlendirmek amacıyla geliştirilen tek sistem daha önce de belirtildiği gibi
nazometre değildir. Bu sistemlerden sıkça kullanılanlardan biri de NazalView‟dur Bu iki sistem aslında aynı amaca yönelik
olarak geliştirilmiş olsa da
yapılan çalışmalar sonuçlarının birbirinden farklı olduğunu göstermektedir (Lewis ve Watterson, 2003). Aynı konuşma uyaranlarından elde
edilen puanlar birinde yüksek diğerinde düşüktür. Ancak bu farklılık bir
tutarlılık göstermemektedir. Nazometrede yüksek olan sonuçlar NazalView‟da düşük,
NazalView‟da yüksek olanlar nazometrede düşüktür. Lewis ve Watterson, farklılığın aslında bu sistemlerin aynı bilgileri vermemesinden kaynaklandığını düşünmüşlerdir. Ayrıca bu iki
sistem farklı akustik fıltreleme karakterlerine sahiptir. NazalView herhangi
bir fıltreleme yapmazken nazometre 500 Hz merkez frekanslı ve 300 bant
genişliğinde filtreleme yapmaktadır. Bu nedenle NazalView tüm formant bilgileri
üzerinden nazalite hesaplarken, nazometre sadece ilk format üzerinden hesaplama
yapmaktadır. İlk ortaya çıktığında filtreleme yapmayan nazometrenin daha sonra bunu
eklemesinin sebebi filtreleme yapıldığında dinleyicinin nazalite algısı ile
nazalite puanları arasında daha fazla uyum elde edilmesidir. Rezonans
bozukluklarını değerlendirmek için kullanılan bu iki alet, kullanış amaçları
aynı olsa da aynı şeyi ölçmemekte ve aralarındaki korelasyon da oldukça düşük
olarak rapor edilmektedir (Lewis ve Watterson, 2003). Diğer bir değişle,
nazometre ile yapılan bir norm çalışmasının sonuçları NazalView ile
kullanılmamalıdır.
NazalView farklı
ünlülere göre hazırlanmış konuşma uyaranları arasındaki farkı algılamakta,
nazometreye göre daha yetersiz kalmakta ve dinleyici algısıyla korelasyonu
düşük olarak bulunmaktadır (Lewis ve Watterson, 2003). NazalView nazal olamayan
konuşma uyaranlarının sonuçlarını yüksek, nazal olanları ise düşük olarak
ölçmektedir (Awan, 1997; akt, Bressmann ve ark., 2000). Bu nedenle nazal ve
nazal olmayan ölçümler arasındaki uzaklık (nasalance distance) azalmakta ve bu
da klinik yargılarda bulunmayı güçleştirmektedir. Nazometrenin NazalView‟a göre daha
fazla kullanılmasının nedenlerinden biri de nazometre ile ilgili daha fazla sayıda
araştırma yapılmış olmasıdır (Brunnegard ve Doorn, 2009). Aşağıda nazometre ile
yapılmış çalışmalar ve nazometrenin özellikleri ile ilgili ayrıntılı bilgilere
yer verilmiştir.
Nazometrenin
Geliştirilmesi
Nazal ve oral akustik
enerjiyi ölçmek için kullanılan ilk araç Samuel Fletcher tarafından 1970
yılında geliştirilmiştir. TONAR (The Oral Nasal Acoustic Ratio) (Fletcher ve
Bishop, 1970; akt Kummer, 2008) adıyla ortaya çıkan bu alet daha sonra TONAR II
(Fletcher, 1976) adıyla güncelleştirilmiş ve revize edilmiştir. 1987 yılında şu
anki adını almış olan Nazometre (Flether ve ark., 1989), 2002‟de Nazometre II, Model 6400, 2008 yılında da Nazometre II, Model 6450 olarak yenilenmiştir. Şu anda en son versiyonu olarak kullanılan bu modele ilişkin herhangi bir çalışma yapılmamıştır.
Kaynak: http://zehirlenme.blogspot.com