Hamilelikte Hipertansiyon ve Hipertansif durumlar
Gebelikte hipertansiyon iki şekilde ortaya çıkar.
1. Gebeliğin neden olduğu hipertansiyon: Gebeliğin bağlı olarak gelişir. Gebelik sonlandıktan sonra normale döner, ödem ve proteinüri yoktur. Hipertansiyona ödem ve protenüri katılırsa (preekiemsi) tablosu ortaya çıkar. Preeklemsiye konuazyazların eşlik etmesiyle (eklemsi) tablosu gelişir.
2. Kronik Hipertansiyon: Gebelikten önce mevcuttur. Gebelikle gelişerek preekiemsi ve eklemsi tablolarına sebep olur. Gebelik sona erdikten sonra devam eder.
Gebeliğin neden olduğu hipertansiyon en sık görülendir. Gebeliğin 20. haftasından sonra görülmeye başlar.
Gebelik hipertansiyon insidansını arttıran durumlar.
Genç nulliparlanda ve 35 yaş üzeri gebelerde daha sık görülür.
Çoğul gebelik ve polihidroomnlozda
Dördüncü gebelikten sonra
Diabet, kronik böbrek yetmezliği ve kronik hipertansiyonlularda
Sosyo eknomik düzeyi düşük toplumlarda sık görülür.
Hamilelik ve Kalp Sağlığı
Gebelik kalbin çalışma gücünü arttırır. Büyüyen embris ve uterusun gereksinimini karşılamak için plazma hacmi gebelerde %30-50 arasında artar Plazma voiümündeki artış nedeniyle kalp atım hacmi de gebeliğin aynı evrelerinde, aynı o-randa artar. Bunun sonucunda gebelerde kalp gelen bu fazla kanı ileriye pompalayarak yedek gücü olmayacağı için kan, sağ kalp gerisinde ve akciğerlerde birikecektir. Gebeliğin 6.-7. aylarından sonra bu olgularda kalp yetmezliği gelişebilir.
GEBELİĞE KALP HASTALIĞININ ETKİSİ
Kalp hastalığı ve fetüsün sağlığının tehtit eder. Fetüsün sağlıklı gelişebilmesi için plesentol kan akımının yeterli olması gerekir. Kalp hastalıklarında yetmezlik gelişirse utenusa olan kan akımının azaltır. Bu nedenle fetüsün hayatı tehlikeye girer.
KALP HASTASI GEBELERDE DOĞUM ÖNCESİ İZLEM
Kalp hastası gebelerin bakımında temel amaç, gebelikte meydana gelen fizyolojik değişikliklerin kalbe getirdiği yükü azaltmak ve kalbin yükünü arttıran faktörleri önlemektir. Bunlar;
Kilo alımı: Normalin üstünde ağırlık kazanma, vücutta su tutumuna neden olacağından konjektif kalp yetmezliği için hazırlayıcı bir faktördür. Bu nedenle tuz ve kalori kısıtlanır.
Anemi : Tek başına konjestif kalp yetmezliğine neden olabilir. Bu nedenle demir preperatları ve diyet ile beslenme düzenlenir.
Aktivite : Kalp hastası gebelerde hareket kısıtlanmalıdı .
Enfeksiyon : Kalbin yükünü arttırır. Gebelerde sık görülen pyelonefrin bu tür gebelerde önlenmelidir.
Anksiyete: Anksiyete hemen hemen her gebede gözlenir.
Çevrede ısı ve nemin artışı kalp yetmezliğini ağırlaştıran faktörlerdir.
Gebelikte vücutta ısı oluşumu fazla olduğundan bu hastalara serin ve kuru bir çevre sağlanmalıdır.
Hamilelikte Kanama Nedenleri
Doğum öncesi kanamalar 1. ve 3. trimestir kanamaları olarak 2 başlık altında incelenir.
İlk trimestir kanamaları
Abortuslar
Ektopik gebelik
Trofoblastik patolojiler
Implantosyon kanamalrı
Servital lezyonlar
Son trimestir kanamaları
Plasenta previa
Dekolman plasenta
Nedeni bilinmeyen kanamalar
Abortus İmminens ( Durdurulabilir düşük)
Belirtileri
Leke biçiminde kanama Ağrı
Gebelik testi pozitif
Servix kapalı
Uygun tedavi ve bakımla gebelik devam ettirilebilir. Abortus Incipiens ( Durdurulamayan düşük) Belirtileri
Orta derecede kanama
Karında kramp tarzında ağrı
Gebelikte kanama ve Servikol dilatasyon Tedavi:
Yatak istirahatı sağlanır.
Kanaması gözlenir ANKA Takibi
Beslenmesi eklenebilir (Genel anestezi gerekebilir)
Kontraksiyonlar için istemlenen ilaçlar uygunlanabilir.
Gerekli kan tahlilleri yapılır. Abortus Kompleytus (Tam düşük)
Gebelik ürününün tamamını atılmış, kanama ve ağrı durmuş sen'ix kapamıştır
Abortus Inkomletus ( Tam olmayan düşük)
Konsepsiyon ürünlerinin tamamı atılmamıştır. Fetüs atılmış bir kısım plasenta ve zarları içerdedir. Kanama giderek azalmaz ve sevix açık kalır. İnvoluzyon gerçekleşmez. Tedavi insipienste olduğu görülür.
Hobitual Düşük (Alışılmış düşükler)
Arka arkaya 3 veya daha fazla düşük yapılmasıdır.
Genel sağlık durumu
Kr. Hastalıkları
Anksiyete
Hormanal değişiklikler
Servikal yetmezlik
Dış gebelikte kanama ve Uterus tümör ve anomalileri Tedavisi:
GebeliğinJ.2- haftasından sonra servix ağzına özel dikiş konur. (SİKLAJ) 37. gebelik haftasından öncede alınır.
Yatak istirahatı sağlanır.
Missed Abortus (Kaçınılmış düşük)
Genellikle durdurulabilir düşüklerden sonra ortaya çıkar. Fetüsün içinde öldüğü ancak dışarı atılamadığı durumu ifade eder.
Belirtileri:
Fetüs ölmüştür.
Kanama durmuştur.
Gebelik belirtileri geriler, kaybolur.
Yapay düşükler
Terapötik düşükler
Anne hayatı ve sağlığı için personel tarafından gebeliğin sonlandırılmasıdır
Gebelikte kanama neden olur
Kriminal düşükler
Uzman ellerde ve uygun şartlarda yapılmayan, kanunların yasakladığı şekilde gebeliğin sonlandırılması.
Septik düşükler
Genellikle kriminal ve inkompleyt düşüklerin ardından gelişir. Düşüğün bir komplikasyonudur.
Preeklemsi ve Eklemsi
Preklemsi Belirtileri; Hafif ve şiddetli olmak üzere 2'ye ayrılır.
Hafif preeklemsi belirtileri
140/90mmHg
Dinlenmekle geçmeyen ödem
Proteinüri (24 saatlik idrarda 2 g kadar)
Gebelikte ve Doğum Sonrasına Tehlikeli Durumlar
Gebenin Öyküsünden Saptanan Tehlikeli Durumlar
Yaş:
Gebenin yaşına göre kaçıncı doğumu yaptığı da önemlidir. Yaşı 35'den büyük ve multipar kadınlarda gebelikle ilgili tüm olumsuzluklar daha sık görülür. Bu durumda
Gebe ebe tarafından daha sıkı izlenmelidir.
Doğum hastahanede olmalıdır.
Doğum Sayısı
Gebenin kaçıncı doğumu önemlidir. İlk doğumda güç doğum olasılığı fazladır. 5 ve daha fazla doğum yapanlarda; Uterus yırtılması, anemi, prezentaszyon bozukluğu TA yükselmesi, doğum sonu kanamalar, şok gibi durumlar daha sık görülür.
Daha Önce Olumsuz Sonuçlanan Doğum öyküsü verenler
Daha önceki doğumlarında aşağıda sıralanan durumlardan biri varsa anne risk altındadır.
Öyküsünde
Miadını geçmiş (pastmatür) ölüdoğum
ölü doğum (intrauterin ölüm)
Ard ardına 2'den fazla kendiliğinden düşük
Doğuştan sakatlığı olan bebek
Ardı ardına prematüre doğum
Güç doğum
Sezeryan ve jinekolojik ameliyat geçirenler
Uterus rüptürü
Daha önce 3. devre komplikasyonu (Ronovva, plesentamn elle çıkarılmadı, plesentanın çıkarılmaması)
Kendinde ve ailesinde çoğul gebelik hikayesi
Gebelik Aralığı
6 aydan kısa ise gebelik çok risklidir.
6-12 ay orta derecede
13-14 ay daha az risklidir.
24 ay ve annenin beslenmesi ve uuevdun toplanması açısından uygun bir süredir.
Daha Önce 4 Kilodan Fazla Bebek Doğuranlar
Bu gebelrde diabet ve güç doğum riski yardır. Gebenin diabetli olup olmadığı araştırılır. Gebe diabetli değilse izlemlerde bebeğin tahmini büyüklüğüne dikkat edilir. Uygun bir beslenme programı uygulanır. Ve mutlaka doğum hastahanede yaptırılmalıdır. Çünkü sezeryan endikasyonu olabilir.
Gebelikte Sigara Kullanımı
Sigara gebelikte fetus için zararlıdır. Sigara içen annelerin bebekleri, sigara içmeyenlerinkine göre; düşük doğum ağırlığı, intauterin gelişme geriliği, perinatal ölüm yönünden risk altındadır. Bunlara ek olarak sigara içen annelerde spontan abortus, preterm doğum, plesenta previa ablosyo plesenta, ve erken meuran ruptürü riskide artmıştır. Tiryaki içicilerin 5 sigara ve daha azını içmeye çalışmalıdırlar.
Gebelikte Alkol Kullanımı
Günümüzde primer terotojenlerden biri olarak düşürülmektedir. Fazla miktarda alkol alan kadınların fetüsleri, fetal alkol sendromu gelişmesi yönünden risk altındadırlar. Aşırı alkol tüketiminde maternal malnütrisyon ve hipoglisemiye bağlı fetal sorunlar görülebilir.
Eğer kadın aşırı miktarda alkol tüketiyorsa, gebeliğin erken dönemlerinde alkol tedavi programlarına gönderilmelidir. Alkol tedavisinde kullanılan Antabus teratojenik ajan olarak düşünülmektedir. Bu yüzden eğitime daha ağırlık verilmelidir.
Gebelikte İlaç Kullanımı
Annenin aldığı ilaçlar fetüsü etkiler. Yapılan araştırmalarda gebelik süresince özellikle 1. trimestir de yani organların oluşumu sırasında kesinlikle kaçınılması gerektiğini bildirilmektedir. Reçeteli yada reçetesiz tüm ilaçlar dok! a danışılarak kullanılmalıdır. Eğer ilaç kullanılması gerekiyor ise doktor kontrolüne ve ilaçların kula-nım şekli, etki ve yan etkilerine karşı uyarılmalıdırlar. Ama mümkünse hepsinden de kaçınılmalıdır. Alternatif yoksa potansiyel teratojenik etkileri bilinmeyen yeni bir ilaç yerine, etkisi bilinen bir ilacın seçilmesi daha doğru olacaktır. Ayrıca ilaçların mümkünse oral şeklinin ve en düşük terapotik dozunun alınması gerekir.
İlaç yan etkilerinden bir kaçı şöyledir.
Aspirin; Prostoglandin sentezini inhibe eder. Buda gebeliğin uzamasına neden olabilir. Aynı zamanda antepartal dönemde kanama riskini de arttırabilir.
Tetrosiklin; Geç dönemlerde alındığında çocuğun dişlerinde lekelenmeye, prematür yeni doğanlarda iskelet sisteminin gelişiminde depresyona neden olur.
Sulfonomidler; Gri bebek sendramuna Comodin; 2-3. trimestiıierde kullanıldığında
SSS defektleri
Insülin; iskelet molformasyonlarına yol açabilmektedir
Teratojenik Enfeksiyonlar
Teratojenik sözcüğü emriyoyu etkileyebilecek faktörleri tanımlamada kullanılır. Terotojenik ajanlardan gebeyi korumak önemlidir. Bu dönemde geçirilecek enfeksiyon hastalıkları, röntgen çektirme ve ilaç alma emriyoyu olumsuz etkiler. Terotojen olarak bilinen organizmalar TORCH adı altında toplanır.
Toksoplazmasiz
Protozoanların yaptığı bir hastalıktır. Enfeksiyon hızı; pişmemiş et tüketimi ve direk - endirekt kedi peçesiyle kontominasyonla belirlenir.
Gebelikte; tekrarlayan düşükler, peninatal ölümler, sontral sistemini etkilediği için anormal serebrospinal fnayi konjoktivit, hidrosefali, mikrosefali, genel olarak a-nemi, sarılık olabilir.
Hastalıktan Korunmak İçin
Hamile döneminde çiğ et ve az pişmiş et yenmemesi
Çiğ ete temas ettikten sonra ellerin yıkanması
Evde kedilerin pişmiş et ile beslenmesi
Kedi pisliğine veya kontamine olmuş bölgelere dokunulmaması veya hemen ellerin yıkanılması
Sifiliz
Sitiliz cinsel ilişkiyle geçen bir hastalıktır. Gebeliğin hangi döneminde olursa olsun tedavi edilmesi gerekir. İlk trimestirde yakalandığında premüter doğuma, fetal ölümlere neden olabilir.
Annede cinsel temastan 2-3 hafta sonra şankır denen ağrısız küçük sert lezyonlar görülür. Tedavide penisilin, tetrasiklin, eritromisin kullanılır.
Kızamıkçık
Virüs plesanta yoluyla anneye geçer. Bebek konjenital rubella sendromu ile doğar. Bu sendromda konjenital katarakt mıkrosefali, işitme bozukluğu, kardiak a-nomali, hipatosplenomegali, trombostopeni ve lösemiye eğilim vardır. Kızamıkçık aşısı canlı olduğu için kullanılmaz. Aşı yapıldıktan 2 ay sonra gebe kalınabilir.
Sitomegalovirus
Kişisel temas ile bulaşır. Transplesental yolla fetüse geçer. Fetüste gelişme geriliği , mikrosefali, sağırlık, körlük yapar. Annede belirti vermeye bilir. Serolojik testlerle tanı konur. 20. gebelik haftasında önce primer enfeksiyon saptandığı hallerde gebelik sonlandırılabilir.
Herpes Simplex
Tip I ve II diye 2'ye ayrılır. Tip I, bel üstü Top II bel altındaki bölgeleri etkiler. Temastan 2-10 gün sonra genital bölgelerde lezyonlar görülür. Lezyonların aktif döneminde sezeryan tercih edilir. Çünkü bebeğe enfeksiyon lezyonların doğum sırasında açılmasıyla bulaşır. Kesin tedavisi yoktur. Semptomatik tedavi uygulanır.
Diğer Enfeksiyonlar
Gonore ve klomidya teratojenik olmamasına rağmen anneden bebeğe doğum sırasında geçer. Her ikisinde de göz enfeksiyonlarına, klamidya ayrıca pnomoniye neden olur.
Diğer enfeksiyonlar kabakulak, suçiçeği ve kızamık terotojen değildir. Ancak prematüre doğum ve fatal ölümlerin artmasına neden olur.
Rh Uyuşmazlığı
Anne (-), baba (+), fetus (+) olduğunda bu durumdan söz edilir. Rh (-) annenin (+) çocuğa eritrobilastozis fetalis adayıdır. Bu olay temelde bir antijen antikor reaksiyonudur.
İlk çocuğunda bir sorun görülmez ama vücut antikor üretmeye başlar. Tekrar gebe kalındığında bebek (-) ise anne sistemindeki antikorlar, fetusa geçerek eritrositlerin yıkımına neden olur. Bu durumda ilk anemi görülür. Vücut azalan eritrositleri yerine koymak için olgunlaşmamış eritrositlerin dolaşıma verir. Kalp anemi sonucunda 02 azalmasıyla yetmezliğe girer ve anemi sonucu ödem oluşur. Bu tabloya hidrops fetalis denir. Fetüs intravterin yada doğumdan birkaç gün içinde ölür. tedavide doğumdan sonra ilk 72 saat içinde RhoGAM yapılır.
Çoğul Gebelik
İkiz gebeliklere 80, üçüz bebeklere 6400 doğumda bir rastlanır. Bu oran doğum kontrol hapları kullanıldığında, invitro fertilizasyonda artma gösterir.
İkiz bebeklerin yaşacağı sorunlar
Doğum öncesi
Gebelik şikayetlerinin artması
Polihidroamnios
Anemi
Doğum öncesi kanamalar
Fetal - plesental yetmezlik Prezantasyon bozuklukları
Doğum Sırasında
Prezantasyon bozuklukları
Erken membran rüptürû
2. fetüsûn plasentadan erken ayrılması
Doğumdan Sonra
Atoni kanaması
Prematüre bebek
Düşük doğum ağırlıklı bebek
Sürmaturasyon
Gebeliğin normal sûresi olan 40 haftayı aşmasıdır. Bu tür bebeklere post-matür denir. Mortalitesi % 15'dir. Tehlikesi; plasenta yaşlandığından fetûse yeterli besin sağlayamaz ve fetüsün 02de azalır. (Polisitemi) Ayrıca yetemezliğe bağlı uterus içi bebek ölümleri yada ilk 7 gün içinde; lyıplar fazladır. Bu yüzden miadını 5 gün geçiren gebeler suni olarak doğuma başlanır.
Anormal Gelişler
Fetüste en sık görülen pozisyon oksiputon sol önünde olduğu (LEA) left Oksiput Anterior pozisyonudur. Fetüsün pelvis girişimi başı ile ve çenesi göğsüne değecek kadar tam flexiyonda girmesi gerekirken başka bir pozisyonda girerse malprezentasyondan bahsedilebilir. Bu prezontasyon bozukluklarında fetüsün pelvise uyum yapması ve aşağı doğru inmesi zor hatta imkansızıdr.
Alın prezentasyonu
Yüz prezentasyonu
Omuz prezentasyonu
Kam prezentasyonu
Makat prezentasyonu
Amniyotik Mayi Anomalileri Mekonyumlu Amniyetik Mayi
Makat prezentasyonu hariç normalde bulunmaması gerekir. Fetal hipoksiae anal sfinkterde gevşemeye neden olur. Fetüs için tehlikeli olan bu durumda FKH yakında izlemelidir.
Polihidroamniyoz
Amniyotik mayinin 2000 ml'nin üzerinde olmasıdır. Normalde gebeliğin 2 yarısında 1 -1,5 litredir. Sıklıkla bebekte anormallik, diabet, çoğul gebelikle birlikte görülür. Hidroamnioz distaziye ve atoniye yol açabilir.
Oligohidroamniyoz
Amniyotik mayinin 500 mi altında olmasıdır. Genellikle renal ogenezis yada üriner sistemde tıkanıklık söz konusudur. Post term gebelikte pulmonel hipoplaziye bağlı da oligohidroamnîyaz gelişebilir.
