Besin
Alerjisi Tedavisi
Özellikle hızlı reaksiyon gösteren besin
allerjileri, yaşam boyu süren bir durumdur. Besin intoleransı durumunda ise
intolerans oluşturan besin, belirli bir süre elimine edildikten sonra,
semptomlarda azalma oluşabilir, aylar sonra veya bir yıl sonra bile, intolerans
oluşturan besine karşı reaksiyon oluşmaz. Fakat bu besine karşı reaksiyonun
herhangi bir zamanda ortaya çıkabileceği her zaman akılda tutulmalıdır. Eğer
intoleransa neden olan besin, her gün tüketilmeye devam edilirse, intolerans
bir ay içerisinde bile tekrar ortaya çıkabilir. Viral enfeksiyonlar, besin intoleransının
yeniden ortaya çıkmasına neden olabilir. Bazen de Bİ nedeniyle oluşan
reaksiyonlar, intoleransa neden olan besinin elimine edilmesiyle hemen
kaybolabilir ve hasta normal diyetine geri dönmesine rağmen, reaksiyon tekrar
oluşmayabilir. Bu durum çocuklarda daha sık yaşanır.
Genelde, uzun süre intoleransa neden olan besinler
elimine edildiği zaman, kişi, kendisini çok iyi hissedebilir. Bireylerin
sağlığını olumlu etkileyen bu durum, eliminasyon diyeti ile birlikte diğer
çevresel faktörleri de (havada uçan allerjenler veya sentetik kimyasallar)
kontrol altına almakla oluşur, rahatsızlıklar yavaş yavaş azalır, iyileşme
sürekli hale gelir, vücudun direnci artar ve besinlere karşı oluşan
hassasiyetler azalır.
Bİ’nın tespiti ve buna uygun eliminasyon diyetlerinin
uygulanmasının, kronik hastalıklarda iyileşmeye neden olabileceği konusu
araştırılmaktadır.
Besin intoleransı olan kişiler, eliminasyon diyeti
uygularken, suçlu besini bir haftadan daha fazla diyetlerinden çıkardıkları
zaman, reaksiyon önemli ölçüde azalır. Bu eliminasyon periyodundan sonra,
intolerans oluşturan besin, tekrar yenildiğinde, reaksiyon tekrar ve bu kez
daha da artmış bir şekilde başlayabilir ki bu durumda bazı kişilerde, kusma,
kızarıklık, kaşıntı, burundan ani müküs akıntısı gibi daha hızlı reaksiyonlar
oluşabilir. Besin allerjileri nedeniyle oluşan hızlı reaksiyonlar; aniden
dudakta ve dilde şişme şeklinde olabilir fakat Bİ olanlarda genel olarak,
intoleransa neden olan besinler elimine edildikten sonra, bireylerideki
reaksiyonlar iyileşebilir. Bİ olanlarda eliminasyon diyetlerinin uygulanması
ile oluşan durumun mekanizması henüz açıklığa kavuşmamıştır.
Kişinin bir besine intoleransı varsa, intoleransı
olan besinle birlikte, bu besini gizli olarak içeren besinlerden de
kaçınmalıdır. Örneğin; kişinin yumurtaya intoleransı var ise, yumurta ve
yumurta içeren tüm besinlerin tüketilmemesi gerekir. besinler ve yumurta içeren
besinler, diyetten elimine edilmelidir. Yumurta yerine kıvam arttırıcı olarak
aşağıdaki besinlerden ve/veya besin karışımlarından herhangi birisinin
kullanılması önerilebilir.
İrritable
Barsak Sendromu (İBS) Nedir
İBS’nin nedeninin barsak florasındaki bazı yararlı
bakterilerin eksikliği olduğu bilinmektedir. Bazı görüşler, barsaklarda anormal
bakteri popülasyonunun İBS’ye neden olduğunu savunurlar. Bakteri peptitleri,
barsaklarda immun hücreleri etkileyerek İBS’ye neden olabilirler. Bu durumda en
iyi tedavi, yoğurt tüketerek barsaklardaki en önemli bakteri olan
“Lactobacillus”u arttırmaktır. Değişik mekanizmalarla, barsaklarda besinlerle
reaksiyon yaratılarak diyare ve ağrı oluşturabildiğine dair pekçok kanıt vardır.
İBS’si olan 150 hasta üzerinde yapılan çalışmada, hastalara 3 ay süre ile
eliminasyon diyeti ve serbest diyet tedavisi uygulanmış, 12 hafta sonra elde
edilen sonuçlar; serbest diyetin eliminasyon diyetinden %24 daha fazla
hastalığın seyrinde bozulmaya yol açtığını ortaya koymuştur. IgG antikorlarına
dayalı besin eliminasyonunun, İBS belirtilerini azaltmada etkili olduğu ileri
sürülmüş ve daha fazla araştırma yapılması gerektiği belirtilmişse de yapılan
başka bir çalışmada da eliminasyon diyeti ile İBS belirtilerinde iyileşme
olduğu belirlenmiştir.
Diyare
ve Besin Alerjisi
Diyare, birçok nedenle oluşabilir fakat genellikle
diyarenin nedeni enfeksiyonlardır. Diyare, çölyak hastalığının belirtilerinden
birisidir. Laktaz yetersizliginde ise, süt tüketildiğinde diyare, gaz ve karın
ağrıları görülebilir. Laktoz intoleransı, yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda
da olabilir. Laktoz intoleransı, zenci Amerikalı’larda %80 oranındadır. Bazı
meyveler, lakzatif etki göstererek diyareye neden olabilir. Kuru erik, kayısı,
incir ve avakado laksatif etki gösteren bazı meyvelerdir. Bazı kişilerde ise,
çok fazla besin tüketmek, diyareye neden olabilir. Barbunya, mercimek, nohut ve
kurufasulye gibi baklagiller ve kabuklu deniz ürünleri de diyareye neden
olabilen besinler arasında yer alırlar. Bilindiği gibi diyare, sadece
besinlerin etkileri ile oluşmaz, başka nedenlerle de oluşabilir.
Ağız
Ülseri ve Besin Alerjisi
Genellikle Bİ olan bireylerde ağız ülserleri
oluşabilir ki bu ülserler, ancak eliminasyon diyeti ile belirlenebilir. Ateş
veya atopik astım gibi klasik allerji semptomları da bu grupta yer alır.
Ülserlerin pek çoğu bilindiği gibi besin yolu ile oluşmaktadır. Ama bazen, Bİ
semptomlarından birisi ağız ülserleri olabilir. Besinlerin, ağız ülserlerini
nasıl oluşturdukları bilinmemekle birlikte, atopik hastalarda, mast
hücrelerinin ağız ülserlerini oluşturmada önemli rol oynadığı düşünülmektedir.
Her hangi bir besine karşı oluşan intoleransın nedeni ağız ülseri olabilir.
Gluten-karışık protein içeren buğday, çavdar, arpa ve yulafın ağız ülserlerine
neden olabileceği gösterilmiştir. Ağız ülseri olan kişilerde, glutensiz
eliminasyon diyeti uygulanarak olumlu sonuçlar alınmıştır.
Besin
İntoleransının Nedenleri
Toksik
Etkiler
Besinlerde doğal olarak bulunan veya bulaşma yoluyla
besinlere geçen toksinlerin etkisiyle Bİ oluşabilir. Bazı patates türleri ve
barbunya çiğ yenildiği takdirde, bu besinlerin içerdiği glukoalkoloidler
nedeniyle gastrointestinal semptomlar oluşturabilirler. İstakoz, karides,
midye, yumurta akı ve çilek gibi besinler, mast hücrelerinden histamin
salınımına neden olur ve klinik belirtiler ortaya çıkar. Ayrıca histamini
doğal olarak içeren peynir, bazı şarap ve balık türleri (tuna ve uskumru gibi)
de allerjik reaksiyonlara benzer klinik tablo oluşturabilirler. Besinlerin
depolanması ve işleme tabi tutulması sırasında oluşan deoksiketon artıkları da
histamin açığa çıkartarak Bİ’na neden olabilirler.
Farmakolojik
Etkiler
Besinlerde bulunan farmakolojik maddelerin etkisiyle
Bİ oluşabilir. Örneğin besinlere renk ve lezzet veren ya da mikroorganizmaların
üremelerini engellemek amacıyla eklenen katkı maddeleri, besin intoleransına
yol açabilirler. Bu maddelerin başında tartrazin, mono sodyum glutamat (MSG) ve
sülfitler gelir. Özellikle tartrazin, ürtiker oluşturabilir. Ayrıca et
ürünlerinde antioksidan ve bakterisid olarak kullanılan sodyum nitritin,
gastroenterit ve ürtikere neden olabildiği de ileri sürülmüştür.
Enzim Eksiklikleri
Enzim eksikliği olan kişilerde, bazı besinlere karşı
reaksiyon oluşmaktadır.
Aldehitdehidrogenaz eksikliği; alkol intoleransına
(bulantı, kusma, taşikardi),
Glikoz 6-fosfat dehidrogenaz eksikliği; baklagil
intoleransına (hemolitik anemi),
Laktaz eksikliği; laktoz intoleransına
(malabsorpsiyon, diyare) neden olabilir.
Psikolojik
Etkiler
Bireylerin bir dizi besinden kuruntu şeklinde nefret
etmesi ve kaçınması da Bİ’nin nedeni olabilir. Bu bireyler, nefret ettikleri
besini tüketmeleri durumunda kusma vb. reaksiyonlar verebilirler.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)