Ameliyat ve Anestezi Öncesi Hazırlık
Kendiniz için neler yapabilirsiniz?
Hastaneye yatmadan önce;
Mümkün olduğunca sakin ve uyumlu olmaya çalışın. Gerilmeyin, gergin ortamlardan uzak kalın.
Her gün yürüyüşler yapın. Çok yarar sağlar.
Sigara içmeyin. Doğrusu ameliyata en az 6 hafta öncesinden sigara kesilerek gelmektir. Bu süreyi mümkün olduğunca yakalamaya çalışın.
Fazla alkol almayın.
Sağlıklı beslenin, kilo vermeye çalışının, vitamin almaya başlayın.
Anestezi uzmanı ve cerrahınız tarafından verilen ilaçları düzenli olarak almayı unutmayın.
Eğer doğum kontrol ilacı alıyorsanız, kesip kesmeye¬ceğiniz konusunda hekimlerinizin onayını alın.
Onbeş gün öncesinden başlayarak ameliyat gününe kadar geçecek olan sürede bitkisel ilaç kullanmayınız.
Bekleme döneminde grip, nezle gibi bir rahatsızlığınız olursa veya yeni bir rahatsızlık ortaya çıkarsa hekimlerinizi mutlaka en kısa sürede bilgilendirin.
Endişe taşıyorsanız bu durumun yaratacağı gerginliği önlemek için hekimlerinize baş vurun. Tüm sorularınızı kendileri ile tartışıp tam bir bilgilendirme ve rahatlama sağlayın.
Hastaneye yattıktan sonra;
Ameliyata girerken aç olmalısınız. Aç olmanız ameliyatın ve anestezinin güvenli koşullarda yapıla¬bilmesi için son derece önemlidir. Bunun için size bilgilendirme yapılacak ve verilen talimatlara uymanız istenecektir. Verilen talimatlara mutlaka uyun. Biraz su içsem veya bir iki lokma yersem ne olur demeyin, kendinizi oruç tutuyormuş kabul edin.
Ameliyattan 24 saat öncesinden başlayarak ameliyat saatine kadar alkol almayın, uyuşturucu madde kullanmayın. Hekimlerinizin söylemediği hiçbir ilacı almayın.
Makyaj yapmayın, oje, ruj, rimel vb. kozmetikleri kullanmayın.
Kontak lens, takma kirpik, saç tokası, diş protezi gibi malzemeleri ameliyata gelirken çıkarmayı unutmayın.
Bir gün önce banyo yapın.
Anestezi Riskini Arttıran Faktörler
A- Kişisel
1- Kalp ve dolaşım sistemi hastalıkları
KOAH (Astım)
Amfizem
Morbid obesite (Aşırı şişmanlık)
Aritmi
Koroner hastalıklar
Hipertansiyon
Hipotansiyon
Geçirilmiş Miyokard enfaktüsü
2- Oksijenasyonu güçleştiren rahatsızlıklar
Sleep Apne (Uyku apnesi) Prognati (Alt çenenin uzun olması) Micrognati (Alt çenenin kısa olması) Yüz ve damak anomalileri
3- Genel durum ile ilgili
Yaş
Sigara
Alkol
Bulantı-kusma eğilimi
Metabolık hastalıklar
Diyabet
Asid-baz
Su-Elektrolit
Porfiria
Nörolojik hastalıklar
Myastenia
Myotonia
Maling Hiperthermi
B-Cerrahi
İnfeksiyon
Sepsis MOF
Trombo-Emboli Kanama
C-Lokal anesteziklere bağlı olarak
Allerji
Anaflaksi
Toksisite
Ritim bozukluğu
Anestezi Sonrası İşlemler
Hastaların Hastanedeki Odalarına Geri Dönmeleri
Hastaların odalarına dönmeleri ile anestezi uzmanının işinin büyük bölümü, tamamlanmış olur. Buna rağmen hastaların hastanede kaldıkları süre içerisinde anestezi uzmanı geç ortaya çıkabilecek sorunlar açısından hastalarının takiplerini sürdürmeye devam eder, erken dönemde planlanan ağrı tedavisinin etkinliğini denetler. Daha sonraları cerrahi ekip ile görüş alışverişinde bulunarak solunum, dolaşım ve merkez sinir sistemi başta olmak üzere tüm sistemlerin işleyişinin normale dönüp dönmediğini, bu konuda herhangi bir sorunun ortaya çıkmadığını kontrol eder. Bu denetimler biraz daha uzaktan ve cerrahi ekip ile yapılan işbirliği ile sürdürülür.
Anesteziden Sonra
Hastalar koruma refleksleri tamamen geri gelse, bilinçleri açılmış olsa, organların işleyişi normal sınırlar içerisinde olsa bile belli bir süre daha anestezi ilaçlarının etkisi altındadırlar. Bu etkinin süresi kişiden kişiye değişiklik gösterir. Anesteziden açılmaya başlayan hastalarda önce bilinç geri gelmeye başlar. Bilincin geri gelişi sırasında başlangıçta bir oriyantasyon bozukluğu görülebilir. Hastalar bazen nerede, ne için bulunduklarını tanıyıp hatırlamakta zorluk çekebilirler. Hastalar bu dönemde çift görmeden şikayet edebilirler. Kısa süreli hafıza kaybı olabilir. Bazı işitme sorunları yaşayabilirler. Yine bu dönemde baş dönmesi görülebilir. Ameliyat gününe özgü olan bu şikayetler genelde ertesi güne sarkmadan kendiliğinden geçer. Günü birlik ameliyatlar sonrasında bu tür şikayetleri olmayan, bilinçleri tamamen açılan, ağrı duymaları önlenmiş olan ve yürüyebilecek hale gelen hastalar cerrahi nedenle hastanede kalmaları gerekmiyor ise ilaçlan düzenlendikten ve nelere dikkat edecekleri ile ilgili tavsiyeler verildikten sonra evlerine gönderilirler.
Anestezi sonrası komplikasyonlar
Eve gönderilen veya hastanede alıkoyulan tüm hastalarda normale dönüş yavaş yavaş olur. Yine de bu hastaların yanlarında bir refakatçi bulunmalıdır. Hastalar hareket sırasında zorluk çekebilirler. Bu nedenle eve giden hastaların gece yalnız kalmamalarına dikkat etmek gerekir.
Yeme ve içmeye de yavaş yavaş geçmek gerekir. Bu-lantı-kusma şikayetleri söz konusu değilse beslenmeye sıvı gıdalar ile başlamak gerekir. Önce az miktarlarda su ile başlanmalı daha sonra taze sıkılmış meyve sulan çay ve ıhlamur gibi sıvılar ile miktar giderek arttırılarak devam edilmelidir. Bu dönemde hastalar süt, kahve, ve çikolatalı gıdalar almamalı, alkollü içkiler içmemelidir.
Hastalar 24 saat hatta biraz daha uzun bir süre geçmeden araba kullanmamalı, işi ile ilgili önemli kararlar vermeye kalmamalı, her hangi bir elektrikli ve mekanik alet kullanmamalıdır. Çünkü ilaçların etkileri geçmiş gibi görünse de vücuttan tamamen atılmamış olabilirler. Az miktarda da olsa kalan artık ilaçlar beceri ve karar verme yeteneklerini olumsuz etkiler.
Personeli Tanıma, Seçme ve Değiştirme
Madde 7- Hasta, sağlık hizmetlerinden nasıl faydalanabileceği konusunda bilgi isteyebilir. Bu hak, hangi sağlık kuruluşundan hangi şartlara göre faydalanılabileceğini, sağlık kurum ve kuruluşları tarafından verilen her türlü hizmet ve imkanın neler olduğunu ve müracaat edilen kuruluşta verilen sağlık hizmetlerinden faydalanma usulüne öğrenme haklarını da kapsar. Bütün sağlık kurum ve kuruluşlan, hastayı birinci fıkra uyannca bilgilendirmek için yeterli teknik donanımı haiz birimi oluşturmak; bu birimde, hastaya kesin ve yeterli bilgi verebilecek nitelik ve ehliyete sahip personeli daimi olarak istihdam etmek ve hastanın ihtiyacı olan birimlere kolayca ulaşabilmesini temin etmek üzere, kuruluşun uygun yerlerinde bilgilendirici tabela, broşür ve işaretler bulundurmak gibi tedbirleri almak zorundadırlar.
Madde 9- Hastaya talebi halinde, kendisine sağlık hizmeti verecek veya vermekte olan tabiplerin ve diğer personelin kimlikleri, görev ve unvanları hakkında bilgi verilir. Mevzuat ile belirlenmiş usullere uyulmak şartı ile hastanın, kendisine sağlık hizmeti verecek olan personeli serbestçe seçme, tedavisi ile ilgilenen tabibi değiştirme ve başka tabiplerin konsültasyonunu istemek hakkı vardır. Personeli seçme, tabibi değiştirme ve konsültasvon isteme haklan kullanıldığında, mevzuat ile belirlenen ücret farkı, bu haklan kullanan hasta taralından karşılanır.
Madde 15- Hasta; sağlık durumunu, kendisine uygulanacak tıbbi işlemleri, bunların faydaları ve muhtemel sakıncaları, alternatif tıbbi müdahale usulleri, tedavinin kabul edilmemesi halinde ortaya çıkabilecek muhtemel sonuçlan ve hastalığın seyri ve neticeleri konusunda sözlü veya yazılı olarak bilgi istemek hakkına sahiptir. Sağlık durumu ile ilgili gereken bilgiyi, bizzat hasta veya hastanın küçük, temyiz kudretinden yoksun veya kısıtlı olması halinde velisi veya vasisi isteyebilir. Hasta, sağlık durumu hakkında bilgi almak üzere bir başkasına da yetki verebilir. Gerek görülen hallerde yetkinin belgelendirilmesi istenilebilir.
Hasta, tedavisi ile ilgilenen tabip dışında bir başka tabipten de sağlık durumu hakkında bilgi alabilir.
Madde 18 - Bilgi, gerektiğinde tercüman kullanılarak, hastanın anlayabileceği şekilde, tıbbi terimler mümkün olduğunca kullanılmadan, tereddüt ve şüpheye yer verilmeden ve hastanın ruhi durumuna uygun ve nazik bir ifade ile verilir.
Rıza Olmaksızın Tıbbi Ameliyeye Tabi Tutulmama
Madde 22- Kanunda gösterilen istisnalar hariç olmak üzere, kimse, rızası olmaksızın ve verdiği rızaya uygun olmayan bir şekilde tıbbi ameliyeye tabi tutulamaz. Bir suç işlediği veya buna iştirak ettiği şüphesi altında bulunan kişinin işlediği suçun muhtemel delillerinin, kendisinin veya mağdurun vücudunda olduğu düşünülen hallerde; bu delillerin ortaya çıkarılması için sanığın veya mağdurun tıbbi ameliyeye tabi tutulması, hakimin kararına bağlıdır. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde bu ameliye, cumhuriyet savcısının talebi üzerine yapılabilir.
Hastanın Rızası ve İzin
Madde 24- Tıbbi müdahalelerde hastanın rızası gerekir. Hasta küçük veya mahcur ise velisinden veya vasisinden izin alınır. Hastanın, velisinin veya vasisinin olmadığı veya hazır bulunamadığı veya hastanın ifade gücünün olmadığı hallerde, bu şart aranmaz. Kanuni temsilci tarafından muvafakat verilmeyen hallerde, müdahalede bulunmak tıbben gerekli ise, velayet ve vesayet altındaki hastaya tıbbi müdahalede bulunulabil-mesi; Türk Medeni Kanunu'nun ilgili maddeleri uyannca mahkeme kararına bağlıdır. Kanuni temsilciden veya mahkemeden izin alınması zaman gerektirecek ve hastaya derhal müdahale edilmediği takdirde hayatı veya hayati organlarından birisi tehdit altına girecek ise, izin şartı aranmaz. Üçüncü fıkrada belirtilen ve hayatı veya hayati organlardan birisini tehdit eden acil haller haricinde, rızanın her zaman geri alınması mümkündür. Rızanın geri alınması, hastanın tedaviyi reddetmesi anlamına gelir. Rızanın müdahale başladıktan sonra geri alınması, ancak tıbbi yönden sakınca bulunmaması şartına bağlıdır.
Rızanın Kapsamı
Madde 31- Rıza alınırken hastanın veya kanuni temsilcisinin tıbbi müdahalenin konusu ve sonuçları hakkında bilgilendirilip aydınlatılması esastır. Hastanın, uygulanacak tıbbi müdahale için verdiği rıza, bu müdahalenin gerektirdiği sair tıbbi işlemleri de kapsar. Ancak, tıbbi işlemlerin uygulanmasında, bu yönetmelikte ve diğer mevzuatta belirlenen hakların ihlal edilmemesi için azami ihtimam gösterilir.
