Manyetik Rezonans Goruntuleme MRG

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)



MRG karaciğerdeki yağ birikimini belirlemede ve karakterize etmede günümüzde kullanılan en spesifik görüntüleme modalitesidir. MRG’nin iyonizan radyasyon içermemesi sebebiyle çocuk ve erişkinlerde güvenli kullanımı, tekrarlanabilirliğini sağlamaktadır. MRG, T1 relaksasyon ve kimyasal şift özelliklerine göre yağı diğer moleküllerden ayırabilmektedir. Konvansiyonel T1A incelemelerde karaciğerde yağ, artmış intensite olarak görülmekle birlikte konvansiyonel incelemelerin karaciğer yağlanmasının gösterilmesinde duyarlılığı düşüktür. Yağ miktarını belirlemek için MRG’de kimyasal şift görüntüleme ve MRS yöntemleri kullanılmaktadır. Bu iki yöntem de temel olarak, trigliserid yağ asidi zincirlerinde bulunan metilen gruplarındaki (-CH2) protonlarla, suda bulunan (­OH) protonların salınım frekanslarının farklılığına, yani kimyasal şift farkına bağlı su ve yağ moleküllerinin ayırımına dayanmaktadır.


Nayk ve Bilgisayarli Tomografi

Nayk ve Bilgisayarlı Tomografi (BT)



BT, tıp alanında kullanılmaya başlandığından beri karaciğerle ilgili patolojilerin görüntülenmesinde sıklıkla kullanılmaktadır. BT, NAYK hastalarında tüm karaciğerin güvenilir bir şekilde görüntülenmesi ve sadece diffüz değil, fokal hastalığın da gösterilebilmesi açısından önemli bir görüntüleme modalitesidir. Karaciğerde yağ birikimi ile karaciğer atenuasyonu arasında ters bir ilişki olduğundan NAYK’ta karaciğer dansitesinde diffüz azalma saptanır. Ölçümler Hounsfield units (HU) birimi ile yapılmaktadır. Hasta kilosu, vücut şekli, metalik protez atenuasyon değerlerinde farklılığa yol açabileceği için karaciğer atenuasyonunun değerlendirilmesi dalak atenuasyonu ile karşılaştırılarak yapılmaktadır.



Kontrastsız BT incelemesinde normal karaciğer dansitesi 50-57 HU arasında, dalak dansitesi ise karaciğer dansitesinin 8-10 HU üzerinde ölçülür. Karaciğer dansitesinin 40 HU altında olması ve dalaktan 10 HU daha düşük olması karaciğer yağlanmasını yüksek oranda düşündürürken dalağın karaciğer dansitesine oranının 1.1’in üzerinde olması en azından orta dereceli bir hepatosteatoz varlığını desteklemektedir.



Kontrastlı karaciğer BT incelemelerinde dansite ölçümleri ile ilgili çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Ancak bu çalışmalarda karaciğer ve dalak atenuasyon değerlerinin kontrast madde enjeksiyon hızından, görüntünün alındığı saniyeye kadar pek çok parametreden etkilendiği bildirilmiştir. Altta yatan karaciğer hastalığı da karaciğer atenuasyonunu etkilemektedir. Örneğin hepatosteatozu olan bir hemokromatozis hastasında karaciğer atenuasyon ölçümleri güvenilir olmayacaktır, çünkü demir birikimi atenuasyonu arttırırken yağlanma azaltacaktır.



BT’nin düşük düzeydeki yağlanmayı gösterememesi, cihazlar arasında yapılan ölçümlerin farklı olabilmesi, pek çok farklı parametreden etkilenmesi ve iyonizan radyasyon içermesi, NAYK hastalarında uzun süreli takip için kullanımını kısıtlamaktadır.

Ultrasonografi (US)

NAYK’ta Kullanılan Görüntüleme Modaliteleri



Nayk ve Ultrasonografi US



NAYK, tanı ve takibinde en sık kullanılan görüntüleme yöntemi US’dir . US’de karaciğer yağlanması, hücre içi yağ birikiminin sesi yansıtma özelliğini arttırması sebebiyle diffüz ekojenite artışı şeklinde görülür. Karaciğer biyopsisi ile yapılan karşılaştırmalı çalışmalarda, US’nin hepatosteatozu göstermedeki sensitivitesi %60-94, spesifitesi %66-95 aralığında bulunmuştur . US incelemesiyle hepatik fibrozis posterior atenuasyon olmadan diffüz ekojenite artışı olarak görülmekteyse de, her zaman hepatik steatozdan ayırımı yapılamamaktadır. Ayrıca US ile minimal, orta ve ileri derecede yağlanma şeklinde bir sınıflama yapılabilmekte ve kantitatif bir ölçüm sonucu verilememektedir.


US’nin bir diğer zayıf noktası ise operatör bağımlı olmasıdır. 3 deneyimli operatörle yürütülen retrospektif bir US çalışmasında, karaciğer yağlanması tanısında gözlemciler arasında ve içinde uyuşma oranı %72 ve %76 iken, yağlanma derecesi gözlemci içi uyuşma oranı %55-68 bulunmuştur. Fishbein ve arkadaşlarının yaptığı karaciğer biyopsisi, MRG ölçümleri ve US’nin yağlı karaciğer bulgularının karşılaştırıldığı çalışmada, US’nin karaciğer yağlanma miktarını göstermede güvenilir olmadığı sonucuna varılmıştır.



Bütün bunlara rağmen kolay ulaşılabilir ve ucuz olmasından dolayı karaciğer yağlanması şüphesinde tercih edilen ilk yöntem hala US’dir.